τραγούδια (από τη δεκαετία του 60) - μέρος 2ο

My Generation [Pete Townshend - The Who]
A song for Jeffrey [Ian Anderson - Jethro Tull]
Freedom Day [Max Roach, Oscar Brown Jr]
We Can Be Together [Paul Kantner - Jefferson Airplane]
Wooden Ships [David Crosby, Paul Kantner, Stephen Stills]
Volunteers [Marty Balin, Paul Kantner - Jefferson Airplane]
Our House [Graham Nash - Crosby, Still, Nash and Young]
(I Can't Get No) Satisfaction [Mick Jagger, Keith Richards - Rolling Stones]
Like a Rolling Stone[Bob Dylan]
Purple Haze [Jimi Hendrix]
Astral Weeks [Van Morrison]
Light My Fire [The Doors]
A Whiter Shade Of Pale [Keith Reid, Gary Brooker - Procol Harum]
Sunshine of Your Love [Jack Bruce, Pete Brown and Eric Clapton - The Cream]
House Of The Rising Sun [The Animals - trad.]


κατεβάστε το εδώ

Η ΕΛΕΟΝΩΡΑ ΔΕΝ ΠΕΘΑΝΕ [Απόστολος Θηβαίος]

Σχόλιο στις μεταφράσεις του Γιώργου Πρίμπα

Ποίηση, σημειώνει ο Κωστής Παλαμάς είναι ο λόγος που τείνει να γίνει τραγούδι. Με τούτο ως αξίωμα, θα μπορούσε κανείς να εννοήσει επαρκώς τη θέση του τραγουδιού μες στο ευρύ πεδίο της ποίησης. Μιλούμε για μια λαϊκή στιχουργική, ικανή να μεταδοθεί με τους ανέμους και τις αισθήσεις, ανθεκτική μες στην οικονομία της, προκειμένου να παραμείνει αναλλοίωτη και απέθαντη μες στις εποχές. Η εξέλιξη του τραγουδιού ακουμπά ίσως σε μια βαθύτερη, έρρυθμη προσήλωση του προσώπου. Με τούτη ως οδηγό, με θεραπευμένα τα πάθη, το πρόσωπο ανακαλύπτει στο ρυθμό και το λόγο μια ουσία που είναι βαθύτερη και θεμελιώδης. Μια ουσία πέρα από το πνεύμα ή το νου, ένα υλικό συμβατό με τ΄ όνειρο, την πίκρα και τ΄όραμα. Ήδη από τους πρώτους αιώνες του πολιτισμού, κατέστη αντιληπτή η σημασία του ρυθμού, η ευεργετική του δράση, η συνεισφορά του στη φαντασίωση της ελπίδας, του ολότελα χαμένου και του χιμαιρικού. Η δημοτική ποίηση αντλώντας το στίχο και το αίσθημα από το βιωμένο θαύμα στάθηκε μια αφετηρία για την έννοια του λαϊκού τραγουδιού, όπως χαρακτηρίζεται εκείνο που θα κυκλοφορήσει ανάμεσα στα στόματα, παρηγορώντας τους διχασμούς, την ηρωική αρετή, την προδομένη φιλία, μια αιφνίδια αρπαγή από τον περατάρη με το λιγνό χαμόγελο και τ΄ολοπόρφυρο ανθό. Σε μια μίμηση της φύσεως της ίδιας, το τραγούδι χαρακτηρίζει τις εποχές, λαμβάνει σήματα από τις οδοσημάνσεις τους, οδηγείται και κυοφορεί μια παράδοση σπουδαιότερη από κάθε τοπικισμό και εντοπιότητα. Είναι τα τραγούδια μια ιστορία πολιτική, μια ιστορία δραμάτων και ανθρώπων και επαναστάσεων. Μ΄άλλα λόγια είναι ο παλμός που διασώζεται μες στα τραγούδια, μια αφετηρία και μια αποκάλυψη για την ιερή συνέχεια των ανθρωπίνων. Η λαϊκή αισθητική, το βαθύτερο νόημα ενός τόπου, τραγουδισμένα όλα ετούτα ή ακόμη στους χρωστήρες και τις στιχουργικές αποτυπωμένα, κατευθύνει και προσδιορίζει τις οικειώσεις, τα αισθηματικά πρότυπα που τραγουδισμένα θα σωθούν συνθέτοντας το είδος ενός λαού.

Μα είναι όμως και εποχές που ξεπερνούν τις πατρίδες. Πάει να πει τα σύνορά τους, τα όρια τα ίδια είναι τόσο διευρυμένα ιδεολογικά και αισθητικά, σχεδόν οικουμενικά , εκπληκτικά. Με τέτοια υλικά, της τέχνης δηλαδή τα προϊόντα, δεν θα μπορέσει ποτέ να συγκριθεί η επιστημονική, ιστορική μνήμη. Διότι η στυγνή, επιστημονική ειδίκευση μπορεί να περισώζει τις χρονολογίες και τα τραύματα, όμως ουδέποτε εστάθη ικανή με τα συμπεράσματά της να παρηγορήσει την πληγωμένη ανθρωπιά. Ετούτο το ρόλο αναλαμβάνουν οι μελωδικές μεταφορές, τα συλληφθέντα πρόσωπα μιας ξαφνικής έξαρσης, όπως η διαμαντοστόλιστη Λούσυ στο ποτάμι, η Λούσυ με τα κίτρινα και τα πράσινα, πολυεστερικά της άνθη, η Λούσυ ψηλά στους ουρανούς με βλέμμα καλειδοσκόπιο. Η Λούσυ με τα τιμαλφή της είναι το όραμα μιας εποχής, με τη βαθιά συνείδηση της διάψευσης και της απογοήτευσης, στοιχείο που χάρισε στην μουσική πρωτοτυπία την ειλικρινή και ασύγκριτη δυναμική της. Στίχοι λεπίδες και στόματα ψαλίδια σφάζουν τον καιρό γυρεύοντας την αλήθεια και το δράμα του. Στίχοι επικεντρωμένοι στ΄ανθρώπινα, δίχως μεταφυσικές και άλλα τέτοια. Αυτά θα αντικατασταθούν από τη χίμαιρα και την υπέρβαση, μια πρωτόγνωρη ελευθερία εκφρασμένη στη ζωή, τον έρωτα και τ΄όραμα. Οι παράξενοι άνθρωποι, τα πρόσωπα σαν μέσα από βροχή, τραγουδισμένα στις ινδιάνικες ερήμους με τα γρήγορα αμερικάνικα και τις επίρροιες βαδίζει στα χνάρια μιας εποχής. Είναι λοιπόν αλήθεια και κάποια τραγούδια θα περιέχουν πάντα το μέλλον που κάποτε υπήρξε.  Μια τελική αποδοχή εκείνου του υπερπολιτισμού που έθεσε στα περιθώρια τις αισθητικές και τα μοτίβα και ανατολική, τραχιά και αδάμαστη είπε για τους παράξενους οδοιπόρους και το χρυσαφένιο κήπο. Τα τραγούδια που απέχουν πολύ από τις πολιτιστικές εξειδικεύσεις και όταν σημειώνουν τις υπερβάσεις τους θεμελιώνουν χρόνια πατρίδες, με πυρακτωμένη, σχεδόν βέβαιη τη φαντασίωση.

Ετούτη η ανάπλαση της πραγματικότητας, μέσα από το προσωπικό βίωμα δεν μπορεί παρά να συνιστά μια πραγμάτωση του πιο ρεαλιστικού και πιο αγνού σκοπού της τέχνης. Απ΄την εποχή ήδη του γελωτοποιού στην κορφή της σκάλας, ως τους αυτόχειρες των καλοκαιριών και τον βασιλιά σαύρα ευτυχισμένο στην καταπράσινη φάρμα του Γιάσγκουρ, μετρούμε μια ολόκληρη εποχή, αδιαίρετη και ανίκητη. Μια εποχή που θ΄αφήσει ολοκληρωτικά τα σημάδια της στην καλλιτεχνική πραγματικότητα και τη διαννόηση την ίδια, διαμορφώνοντας ρεύματα και αισθήσεις ολοζώντανα και ιερά ως τις μέρες μας.

Ίσως για τούτο το λόγο οφείλουμε να ευχαριστήσουμε τον ποιητή Γιώργο Πρίμπα γιατί καταπιάνεται με τη δυτική στιχουργική, εκείνη την ίδια που θα σταθεί η βασική αφορμή για τη διαμόρφωση εθνικών, μουσικών σκηνών. Ο Πρίμπας, ειλικρινής και με σεβασμό εμπρός στο στίχο που είναι πια συνείδηση της νεότητας και του οράματος, αναπλάθει τους στίχους, αναγνωρίζοντας την ειδική σημασία της μουσικής επένδυσης και τη βαθιά οικονομία του λόγου. Τα τραγούδια του Πρίμπα, η Λούσυ, οι παράξενοι άνθρωποι, οι φονιάδες της βροχής, η Ελεονώρα Ρίγκμπυ συνιστούν τα σύμβολα μιας εποχής και μιας αλήθειας. Η Poesia volgare του Πιερ Πάολο Παζολίνι, το άτοπο και το απερίγραπτο ως έκφραση του προσώπου και της εποχής του, η πραγματική μαγεία που είναι το πνεύμα του όντος και της δημιουργίας, οι μονομέρειες που δεν έχουν θέση καθώς κορυφώνεται η μουσική δράση. Η φύση και η ζωντανή ποσότητα, η μυθική μνήμη του τραγουδιού, η φαντασία, όχι ως φυγή από την πραγματικότητα αλλά σαν προβολή στο μέλλον και σαν γενναία, μεταμορφωτική επέμβαση στις συνθήκες ενός παλιού παρόντος, είναι πάντα αυτή που επιτέλεσε το θαύμα, υπογραμμίζει ο Οδυσσέας Ελύτης. Στην ελευθερία την ίδια χρωστούν τα τραγούδια την αναλλοίωτη νεότητά τους.

Επισημαίνουμε και πάλι την ευεργετική επίδραση των μεταφράσεων του Πρίμπα. Σε εκείνους που βίωσαν την εποχή και την αναπαράγουν σαν μνήμη. Μα και στους άλλους, σ΄εμάς που γυρεύουμε να ερμηνεύσουμε τα θαύματα, να αναβιώσουμε τα αισθήματα και τις διαφυγές μιας αιώνιας, μελωδικής άνοιξης. Τα τραγούδια του Γιώργου Πρίμπα, μεταφρασμένα εξαιρετικά από τον ίδιο ή πρωτότυπα στα γήπεδα και τις μουσικές σκηνές θα΄ναι πάντα τα λαϊκά μιας αιώνιας νιότης.