Καστέλλα

Η Καστέλλα είναι συνοικία του Πειραιά που περικλείεται από τις λεωφόρους Γρηγορίου Λαμπράκη, Βασιλέως Γεωργίου Β, Αλέξανδρου Παπαναστασίου, την οδό Καραγεώργη Σερβίας (περιλαμβάνοντας όμως δεξιά όπως την κατεβαίνουμε προς το Μικρολίμανο τη «στοιχειωμένη βίλα της Καστέλλας»), το Ναυτικό Όμιλο, το Μικρολίμανο και την ακτή Δηλαβέρη (που ανήκουν σε αυτήν), την οδό Ματρόζου, την αφετηρία τρόλεϊ Νέου Φαλήρου και την οδό Ομηρίδου Σκυλίτση. Απλώνεται σε ολόκληρο τον ομώνυμο λόφο (που στα αρχαία χρόνια καλούνταν λόφος Μουνιχίας) πλην της περιοχής των νοτιοδυτικών προπόδων του λόφου (της μεταξύ των λεωφόρων Βασιλέως Γεωργίου Β, Γρηγορίου Λαμπράκη, ακτής Μουτσοπούλου και ακτής Κουντουριώτη) η οποία ανήκει στη συνοικία της Ζέας.

Ο λόφος της Καστέλλας, που δεσπόζει στις περιοχές του Πειραιά και του νέου Φαλήρου, δεν είναι ένας λόφος, αλλά αποτελείται από δύο λόφους που χωρίζονται από την οδό Σχιστής. Ο μεγαλύτερος έχει υψόμετρο 90 μέτρων και στην κορυφή του βρίσκονται η εκκλησία του Προφήτη Ηλία με το ομώνυμο άλσος, το Βεάκειο θέατρο και το Bowling Center. O μικρότερος βρίσκεται δυτικά της οδού Σχιστής και κατεβαίνει μέχρι την ακτή Δηλαβέρη.

Στο βορειοδυτικό της άκρο βρίσκεται το πρώην ιστορικό εργοστάσιο παραγωγής αμυλογλυκόζης και ζυμών αρτοποιίας, ΑΖΕΛ ΑΒΕ, το οποίο λειτούργησε από το Δεκέμβρη του 1926 μέχρι το Μάη του 1997. 

Στη σύγχρονη εποχή κατοικήθηκε αρχικά από Κρήτες και μετά τη μικρασιατική καταστροφή και από μικρασιάτες.

Στη συνοικία της Καστέλλας συνυπάρχουν από σπίτια μεγαλοαστών και αστών μέχρι τα λαϊκά σπίτια των ψαράδων κυρίως στην περιοχή ακριβώς πάνω από το Μικρολίμανο. Σπίτια που είτε συντηρούνται είτε, για διάφορους λόγους, εγκαταλείφθηκαν κι έχουν παραδοθεί στη φθορά του χρόνου, πολλών από τα οποία στέκουν μόνον οι τοίχοι. Αυτό οφείλεται στην τεχνική κατασκευής τους. Διέθεταν κεραμίδια και ταβάνια μπαγδαντί (ξύλινες ράβδοι ασβεστωμένοι ή καλυμμένοι με σοβά). Κάποια στιγμή, όντας παρατημένα, το νερό άρχισε να διαπερνά τη σκεπή και σταδιακά την κατέστρεφε όπως και τα ταβάνια που μοιραία θα έπεφταν. Φυσικά την πλειονότητα των κατοικιών πλέον την αποτελούν οι απρόσωπες πολυκατοικίες, συσσωρεύσεις κουτιών, που στοιβάξανε τον κόσμο στο λεκανοπέδιο της αττικής μετά το 1960 και την ελληνικής «πατέντας» αντιπαροχή, οι οποίες κυριαρχούν σε ολόκληρο το δυτικό, βόρειο και βορειοανατολικό μέρος της Καστέλλας.

Το παρόν φωτογραφικό αφιέρωμα αν και περιλαμβάνει 568 φωτογραφίες επ’ ουδενί μπορεί να χαρακτηριστεί αντιπροσωπευτικό της Καστέλλας καθόσον η έμφαση έχει δοθεί κυρίως στα παλιά εκείνα εγκαταλελειμμένα ή μη σπίτια με το καθένα είτε μεγαλοαστικό είτε λαϊκό να διαθέτει τη δική του ταυτότητα συνδυασμένη πολλές φορές με τη μοναδική θέα που προσφέρει ο λόφος και καθόλου στις σύγχρονες αδιάφορες πολυκατοικίες. 

Οι φωτογραφίες στη συντριπτική τους πλειοψηφία τραβηχτήκανε με μια απλή φωτογραφική μηχανή ‘compact’ μεταξύ της 17ης Οκτώβρη και της 24ης Νοέμβρη 2015 πλην όσων αναγράφουν ημερομηνία και ώρα λήψης από μια ‘μονοοπτική φωτογραφική μηχανή’ [SLR (Single Lens Reflex)]. Εξ αυτών, από τις νυχτερινές λήψεις, τρεις τραβηχτήκανε μεν στη λεωφόρο Βασιλέως Γεωργίου Β, αλλά προς την πλευρά της Ζέας.  

Γιώργος Πρίμπας

Νοέμβρης 2015.

ΥΓ. Συνοδευτικό της ανάρτησης στα 24Γράμματα, ένα βίντεο που φτιάχτηκε από 180 διαδοχικές (ανά δέκα δευτερόλεπτα) φωτογραφίες που τραβήχτηκαν από ένα παλιό (δεκαετίας σχεδόν) χαμηλής αξίας αγοράς κινητό που διαθέτει δυνατότητα λήψης φωτογραφιών time lapse, την 18η Ιούνη 2015 μεταξύ των ωρών 18.07-18.37 από σημείο της οδού Ηρακλείου προς το φαληρικό δέλτα.

Κατεβάστε εδώ το φωτογραφικό άλμπουμ σε μορφή pdf.