Για τους χάρτες τής αττικής, του J. Kaupert, και την τεράστια ιστορική τους αξία έχουμε και παλαιότερα αναφερθεί. Πέραν των μοναδικών ενίοτε πληροφοριών που περιέχουν, απεικονίζουνε με εξαιρετική ακρίβεια την αττική στα τέλη τού 19ου μ.Χ. αι.
Αφορμή για το παρόν αποτέλεσε ο χάρτης “ΙΙΙ. Athen - Peiraieus” και συγκεκριμένα το εργοστάσιο χάρτου, μια χαρτοποιία, που σημειώνεται με την ένδειξη “Papierfabrik”, σε περιοχή που σήμερα ανήκει στο Μοσχάτο (βλέπε το απόσπασμα, που ακολουθεί, από τον προηγούμενο χάρτη, στον οποίο με κόκκινο χρώμα έχουν σημειωθεί ορισμένες περιοχές με τα σημερινά τους ονόματα).
Αφορμή για το παρόν αποτέλεσε ο χάρτης “ΙΙΙ. Athen - Peiraieus” και συγκεκριμένα το εργοστάσιο χάρτου, μια χαρτοποιία, που σημειώνεται με την ένδειξη “Papierfabrik”, σε περιοχή που σήμερα ανήκει στο Μοσχάτο (βλέπε το απόσπασμα, που ακολουθεί, από τον προηγούμενο χάρτη, στον οποίο με κόκκινο χρώμα έχουν σημειωθεί ορισμένες περιοχές με τα σημερινά τους ονόματα).
Μια χαρτοποιία λοιπόν σε μια περιοχή ακατοίκητη τότε, όπου κυριαρχούσαν εκτάσεις χορτολιβαδικές, καλλιεργειών κυρίως με ελαιόδεντρα, βοσκοτόπια και ελώδεις (π.χ. οι Τζιτζιφιές) με κάποιες διάσπαρτες αγροικίες και την τεχνητή κοίτη τού Ιλισού να περιμένει μισό αιώνα ακόμη για να κατασκευαστεί.
Το αναζητήσαμε στη θέση που υποδείκνυε ο χάρτης. Σήμερα, σώζονται ακόμη κάποια ελάχιστα ίχνη του, σε εσωτερικό οικόπεδο, το οποίο έχει πρόσβαση / είσοδο - έξοδο μόνο στην λεωφόρο Ποσειδώνος. Βρίσκεται μες στο οικοδομικό τετράγωνο μεταξύ των οδών Χρυσοστόμου Σμύρνης, Τήνου, Αθανάσιου Διάκου και της λεωφόρου Ποσειδώνος, νότια τού Πάρκου «Τήνου και Αθ. Διάκου», στο Μοσχάτο.
Η ειρωνεία είναι, αν μπορούμε να φανταστούμε το χώρο όπως θα ήταν όταν ιδρύθηκε, πως εκεί που κάποτε οι εγκαταστάσεις του δεσπόζανε της, πλήρως καλυμμένης με κυρίως χαμηλή χλωρίδα, περιοχής, πολύ κοντά στην αμμώδη ακτή τού Φαλήρου, με την οποία το συνέδεε κανάλι, που θα φτιάχτηκε για τις ανάγκες τού εργοστασίου και πλέον δεν υπάρχει, σήμερα, στη θέση του, υπάρχει μια εγκαταλειμμένη έκταση με διάσπαρτα αγριόχορτα, περιτριγυρισμένη από μια ασφυκτικά οικοδομημένη περιοχή και την ακτή να έχει μετακινηθεί νοτιότερα από τα έργα κατασκευής μαρίνων και οδικών αξόνων.
Στο διαδίκτυο πληροφορίες βρήκαμε μόνο στην ιστοσελίδα xeiropoiito-xarti.gr, από την οποία μεταφέρουμε το κείμενο που ακολουθεί:
Το αναζητήσαμε στη θέση που υποδείκνυε ο χάρτης. Σήμερα, σώζονται ακόμη κάποια ελάχιστα ίχνη του, σε εσωτερικό οικόπεδο, το οποίο έχει πρόσβαση / είσοδο - έξοδο μόνο στην λεωφόρο Ποσειδώνος. Βρίσκεται μες στο οικοδομικό τετράγωνο μεταξύ των οδών Χρυσοστόμου Σμύρνης, Τήνου, Αθανάσιου Διάκου και της λεωφόρου Ποσειδώνος, νότια τού Πάρκου «Τήνου και Αθ. Διάκου», στο Μοσχάτο.
Η ειρωνεία είναι, αν μπορούμε να φανταστούμε το χώρο όπως θα ήταν όταν ιδρύθηκε, πως εκεί που κάποτε οι εγκαταστάσεις του δεσπόζανε της, πλήρως καλυμμένης με κυρίως χαμηλή χλωρίδα, περιοχής, πολύ κοντά στην αμμώδη ακτή τού Φαλήρου, με την οποία το συνέδεε κανάλι, που θα φτιάχτηκε για τις ανάγκες τού εργοστασίου και πλέον δεν υπάρχει, σήμερα, στη θέση του, υπάρχει μια εγκαταλειμμένη έκταση με διάσπαρτα αγριόχορτα, περιτριγυρισμένη από μια ασφυκτικά οικοδομημένη περιοχή και την ακτή να έχει μετακινηθεί νοτιότερα από τα έργα κατασκευής μαρίνων και οδικών αξόνων.
Στο διαδίκτυο πληροφορίες βρήκαμε μόνο στην ιστοσελίδα xeiropoiito-xarti.gr, από την οποία μεταφέρουμε το κείμενο που ακολουθεί:
1876 - Η πρώτη ελληνική χαρτοποιία.
Αυτή η χρονιά μπορεί να οριστεί ως η αφετηριακή της ελληνικής χαρτοβιομηχανίας. Σκέψεις και εκδηλώσεις ενδιαφέροντος από ιδιώτες για οργανωμένες παραγωγικές μονάδες έχουν ήδη ιστορία επτά δεκαετιών και συνεχίστηκαν με την Ανεξαρτησία. Μόλις το Δεκέμβριο του 1876 επικυρώνεται η πρώτη σύμβαση του ελληνικού κράτους με τον έμπορο Βασίλειο Βαρουξάκη για ίδρυση εργοστασίου παραγωγής χαρτιού, στο Φάληρο. Το ατμοκίνητο εργοστάσιο χρησιμοποιεί ως κύρια πρώτη ύλη τα κουρέλια, διαθέτει μηχανές κοπής, πλυσίματος και βρασίματος των κουρελιών, μηχανή λείανσης και εγκαταστάσεις για τη λεύκανση του πολτού. Η ποιότητα του προϊόντος ήταν πολύ καλή και περιλάμβανε υδατογραφημένο χαρτί χαρτοσήμων. Ωστόσο η οικονομική δομή της χώρας και οι συνεχείς δανεισμοί μειώνουν την πιστοληπτική φερεγγυότητα της επιχείρησης. Τον Ιούνιο του 1886, μετά από πλειστηριασμό, η Τράπεζα Βιομηχανικής Πίστεως καθίσταται ιδιοκτήτρια της βιομηχανίας. Το εργοστάσιο επαναλειτουργεί επτά χρόνια αργότερα με την επωνυμία «Ελληνικό Χαρτοποιείο», για λογαριασμό της ελληνικής κυβέρνησης. Με την απορρόφηση της Τράπεζας Βιομηχανικής Πίστεως από την Τράπεζα Αθηνών, η επωνυμία της επιχείρησης αλλάζει σε «Χαρτοποιείον το Φάληρον», το οποίο θα περιέλθει αργότερα στην ιδιοκτησία της «Βιομηχανικής Εταιρείας ο Ερμής».
Εμείς να προσθέσουμε ότι λειτούργησε μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα.
Αυτή η χρονιά μπορεί να οριστεί ως η αφετηριακή της ελληνικής χαρτοβιομηχανίας. Σκέψεις και εκδηλώσεις ενδιαφέροντος από ιδιώτες για οργανωμένες παραγωγικές μονάδες έχουν ήδη ιστορία επτά δεκαετιών και συνεχίστηκαν με την Ανεξαρτησία. Μόλις το Δεκέμβριο του 1876 επικυρώνεται η πρώτη σύμβαση του ελληνικού κράτους με τον έμπορο Βασίλειο Βαρουξάκη για ίδρυση εργοστασίου παραγωγής χαρτιού, στο Φάληρο. Το ατμοκίνητο εργοστάσιο χρησιμοποιεί ως κύρια πρώτη ύλη τα κουρέλια, διαθέτει μηχανές κοπής, πλυσίματος και βρασίματος των κουρελιών, μηχανή λείανσης και εγκαταστάσεις για τη λεύκανση του πολτού. Η ποιότητα του προϊόντος ήταν πολύ καλή και περιλάμβανε υδατογραφημένο χαρτί χαρτοσήμων. Ωστόσο η οικονομική δομή της χώρας και οι συνεχείς δανεισμοί μειώνουν την πιστοληπτική φερεγγυότητα της επιχείρησης. Τον Ιούνιο του 1886, μετά από πλειστηριασμό, η Τράπεζα Βιομηχανικής Πίστεως καθίσταται ιδιοκτήτρια της βιομηχανίας. Το εργοστάσιο επαναλειτουργεί επτά χρόνια αργότερα με την επωνυμία «Ελληνικό Χαρτοποιείο», για λογαριασμό της ελληνικής κυβέρνησης. Με την απορρόφηση της Τράπεζας Βιομηχανικής Πίστεως από την Τράπεζα Αθηνών, η επωνυμία της επιχείρησης αλλάζει σε «Χαρτοποιείον το Φάληρον», το οποίο θα περιέλθει αργότερα στην ιδιοκτησία της «Βιομηχανικής Εταιρείας ο Ερμής».
Εμείς να προσθέσουμε ότι λειτούργησε μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα.
Προτού παρουσιάσουμε εικόνες από το χώρο, όπως είναι σήμερα, να σημειώσουμε ότι όσον αφορά τη βιβλιογραφία, πληροφορίες υπάρχουνε στο βιβλίο: «Βιομηχανίες χάρτου στην Ελλάδα (19ος-20ος αιώνας)», το οποίο εκδόθηκε το 2008 από το «Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου