Γολοντομόρ, έτσι λέγεται ο θάνατος ουκρανικά [Απόστολος Θηβαίος]

Γολοντομόρ, έτσι λέγεται ο θάνατος ουκρανικά

Η  25η Νοεμβρίου είναι η  ημέρα μνήμης του μεγάλου λιμού.

Ο Μεγάλος Λιμός της Ουκρανίας (1932-1933) ή Γολoντομόρ (Голодомор) υπήρξε ίσως η μεγαλύτερη εθνική καταστροφή στη σύγχρονη ιστορία της Ουκρανίας, που συνοδεύτηκε από το θάνατο 6- 10 εκατομμυρίων ανθρώπων εξαιτίας της πείνας. 

Ο λιμός της Ουκρανίας ήταν συνέπεια της οικονομικής πολιτικής που ακολούθησε η Σοβιετική Ένωση υπό την ηγεσία του Στάλιν και ειδικότερα του προγράμματος κολεκτιβοποίησης που εφαρμόστηκε. Συχνά αναφέρεται ως γενοκτονία.

Η μνήμη του «Γολοντομόρ» δεν χωρά ερμηνείες και εξηγήσεις. Μια ιστορία, διακριτική μες στη λήθη της ευρωπαϊκής ιστορίας, ο ουκρανικός λιμός δεν μπορεί παρά να αποτελεί μια από εκείνες τις τραγωδίες που βιώνονται μόνο στα όρια της εθνικής συνείδησης. Ο λιμός του ’32 και ΄33 που θέρισε τον ουκρανικό λαό τέθηκε ορισμένες φορές ως αντικείμενο εκμετάλλευσης από τις ποικίλες κατευθύνσεις. Ο επιφανειακός αντικομουνισμός δεν θα μπορούσε να αντισταθεί στη χειραγώγηση της υπόθεσης, ενώ και το επίσημο, ρωσικό κόμμα, ως δείκτης του παγκόσμιου κινήματος, χρειάστηκε πολύ για να εντοπίσει επαρκείς λόγους, ικανούς να δικαιολογήσουν τους εκατομμύρια θανάτους σε εκείνα τα χρόνια.

Όμως σε τούτο το σημείο, οφείλει κανείς να επισημάνει πως τέτοιες προσεγγίσεις δεν μπορούν παρά ν΄ αφορούν τη λογοτεχνία και την έννοια του μυθικού. Το ουκρανικό ολοκαύτωμα συνιστά μια απτή πραγματικότητα, σαφή με την αριθμητική και τους νεκρούς της, τα ντοκουμέντα και τις φωτογραφίες των νεκρών πλάι στα ρείθρα και τους κήπους. Η έννοια της σταλινικής κολεκτιβοποίησης, μια άμεση και απερίφραστη απειλή απέναντι στο λαό και την κάλυψη των στοιχειωδών αναγκών, της ελευθερίας να ορίζει τη ζωή και τα μέσα της έθεσε το μονόδρομο. Και ο κόσμος στις επαρχίες που δεν έβρισκε το λόγο να αλλάξει τον τρόπο της ζωής και τις ευτυχίες της, παρέμεινε αμήχανος και αφοπλισμένος, όπως κάθε εποχή, τελειώνοντας μες στις πεντακόσιες μέρες της ζωής. Το «Γκολοντομόρ» αποτελεί μια σαφή επιβεβαίωση εκείνου του δράματος που βιώνουν οι λαοί, υπακούοντας στα άκυρα κελεύσματα ενός συστήματος. 

Η τρομοκρατία είναι μια υπόθεση συλλογική, με άπειρα μέσα και οδούς για ν΄ ασκηθεί.

Στην Ουκρανία η 25η Νοεμβρίου είναι μια επέτειος ογδόντα χρόνων, μια υπενθύμιση για τις επιπτώσεις και τον όλεθρο των δοκιμών που συντελούνται κατά καιρούς στις κοινωνίες και τα συστήματα. Η πρόσφατη επικύρωση από την πλευρά της εντόπιας κυβέρνησης επιβεβαιώνει το οριστικό σχήμα της ιστορίας, μια απόλυτη τομή στη συνέχεια που έμελε να διαψευσθεί την αυγή του νέου αιώνα. Οι νεκροί θα παραμείνουν αριθμοί, ακόμη και αν μειωθούν ή αμφισβητηθούν η δυναμική τους θα συνιστά μια τραγικότητα για το σύγχρονο, ευρωπαϊκό κόσμο.

Ο κόσμος του Νικηφόρου Βρεττάκου τιμούσε κάποτε την ελπίδα και το όραμα του κοινωνισμού. Τη γιορτή της συλλογικότητας. Η ιστορία τον διέψευσε πανηγυρικά, παρά τις φωτεινές ανταποκρίσεις της αισθητικής του πάνω σε τείχη και οράματα. Εκείνος ο θάνατος που αφορούσε μια ολόκληρη εποχή, μια ιδέα καλύτερα, καθιστά τραγική τη σύγκριση ανάμεσα στην ελπίδα και την εθνική τραγωδία. Η ελπίδα θα ‘ναι πάντα μεγάλη, ανάλογη των θανάτων. Τόσο στοίχισε ο ουκρανικός λιμός. Η ιστορική μελέτη μπορεί να εκτιμήσει τα υπόλοιπα, τις αδιάφορες εμπρός στον άνθρωπο κρίσεις.

όλες οι παρακάτω φωτογραφίες από το διαδίκτυο: