09 Αυγούστου 2014

Στο ναό του ιερού Δοντιού του Βούδα στην Κάντυ [Γεώργιος Νικ. Σχορετσανίτης]

























Η είσοδος στον ιερό ναό του λειψάνου του Δοντιού του Βούδα, κάπου στα 1910.


Το Βασιλικό Παλάτι της ιερής πόλεως της Κάντυ, είναι η τελευταία βασιλική κατοικία όχι μόνο σε τούτη την πόλη, αλλά και στη Σρι Λάνκα ολόκληρη. Ο τελευταίος βασιλιάς ο οποίος διέμεινε εκεί, ήταν ο Σρι Vikrama Rajasinha, μέχρις ότου ανατραπεί από τους Βρεττανούς το 1815 με τη βοήθεια των οπλαρχηγών της περιοχής. Ένα σεβαστό μέρος του μεγάλου ανακτορικού συγκροτήματος, περιλαμβάνει το Λείψανο του Δοντιού του Βούδα. Σύμφωνα με την αρχαία παράδοση, αυτός που κατείχε το λείψανο του Δοντιού του Βούδα, θα είχε αυτομάτως αξίωση και στο θρόνο.



















Εσωτερική γωνιά του ιερού χώρου της Κάντυ.


Το ανακτορικό συγκρότημα έχει αλλάξει κατά τον τελευταίο αιώνα και μόνο λίγα κτίρια απομένουν, ενώ ένα τμήμα του μετατράπηκε σε Εθνικό Μουσείο της Κάντυ το οποίο χειρίζεται το υπεύθυνο Τμήμα Αρχαιολογίας της χώρας. Ανάμεσα από το κεντρικό κτίριο του παλατιού και το Ναό του Λειψάνου του Δοντιού, βρίσκεται η Magul Maduwa, η βασιλική αίθουσα ακροάσεων με ξύλινους στύλους που χτίστηκε το 1784 από τον βασιλιά Sri Vikrama Rajasinha, χώρος ανάλογων υπηρεσιακών συνεδριάσεων. Ήταν εδώ, που στις 5 Μαρτίου 1815 υπεγράφη η σύμβαση της Kandyan μεταξύ των Βρεττανών και των οπλαρχηγών (Radalas) που έβαλαν τέλος στο Βασίλειο της Κάντυ, το τελευταίο του νησιού.


















Η είσοδος στον περίβολο του συγκροτήματος, ελέγχεται αυστηρά λόγω των γνωστών τρομοκρατικών ενεργειών που έλαβαν χώρα κατά καιρούς εδώ. Σήμερα όμως η πολιτική κατάσταση είναι σαφώς πιο ήρεμη και ασφαλής συγκριτικά με παλιότερα.



Ο Νταλάντα Μαλιγκάβα (Dalada Maligawa) ή Ναός του Ιερού Λειψάνου του Δοντιού, είναι βουδιστικός ναός και φυσικά βρίσκεται, όπως ήδη είπαμε, μέσα στο συγκρότημα του βασιλικού παλατιού. Από τους αρχαίους χρόνους, το λείψανο έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην τοπική πολιτική, επειδή παραδοσιακά πιστεύεται ότι όποιος κατέχει το λείψανο, κατέχει τη διακυβέρνηση της χώρας. Η Κάντυ ήταν η τελευταία πρωτεύουσα των βασιλιάδων της Σρι Λάνκα και το γεγονός ότι είναι περιοχή παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, οφείλεται εν μέρει και στο ναό ετούτο. Βουδιστές μοναχοί καθημερινά προσεύχονται εδώ και προβαίνουν σε τελετές λατρείας, τρεις φορές την ημέρα, ήτοι την αυγή, το μεσημέρι και το βράδυ. Την Τετάρτη γίνεται μια συμβολική κολύμβηση του ιερού λειψάνου με ένα φυτικό σκεύασμα από αρωματικά νερά και λουλούδια, που ονομάζεται Nanumura Mangallaya. Αυτό το αγίασμα πιστεύεται ότι ενέχει θεραπευτικές δυνάμεις και διανέμεται στους παρευρισκόμενους πιστούς. Ο ναός ετούτος όμως υπέστη πολλάκις ζημίες από βομβιστικές επιθέσεις, σε διάφορες χρονικές στιγμές, αλλά πάντοτε επισκευαζόταν.




















Το πάρκο του συγκροτήματος και στο βάθος ο ναός του λειψάνου του δοντιού.


Μετά τη Παρινιρβάνα του Γκαουτάμα Βούδα, το λείψανο του Δοντιού διατηρήθηκε στην Kalinga της Ινδίας και εισήχθη λαθραία στο νησί από την πριγκίπισσα Hemamali και το σύζυγό της, πρίγκιπα Dantha, σύμφωνα πάντοτε με τις οδηγίες του πατέρα της, βασιλιά Guhasiva. Η βασίλισσα έφτασε στο νησί κατά τη διάρκεια της βασιλείας του βασιλιά Kirthi Sri Meghavanna (301-328) και παρέδωσε το λείψανο του Δοντιού. Η διασφάλιση του λειψάνου ήταν ευθύνη του μονάρχη και ως εκ τούτου, όλα αυτά τα χρόνια, η θεματοφυλακή του λειψάνου συμβόλιζε κατά κάποιο τρόπο και το δικαίωμα σ’ αυτούς να κυβερνήσουν. Ως εκ τούτου, οι μονάρχες έχτιζαν τους ναούς που περιείχαν το ιερό λείψανο του Δοντιού αρκετά κοντά στις βασιλικές κατοικίες τους, όπως ήταν η περίπτωση κατά την εποχή των βασιλείων της Ανουρανταπούρα (Anuradhapura),  Πολοναρούβα  (Polonnaruwa) και άλλων. Ο κινέζος βουδιστής μοναχός Fa-Hsien, έφτασε έως εδώ κάπου μεταξύ των ετών 399 και 414 μ.Χ., και αναφέρεται σε αυτόν τον ιερό ναό μέσα στα ανεκτίμητα σήμερα απομνημονεύματά του.


    















Το οκταγωνικό γωνιακό οικοδόμημα Patthirippuwa.


Ο βασιλιάς Vimaladharmasuriya ο οποίος κυβέρνησε τη χώρα την περίοδο 1590-1604, έφτιαξε  ένα διώροφο κτίριο για να τοποθετήσει το λείψανο του Δοντιού, αλλά δυστυχώς το κτίριο σήμερα δεν υφίσταται. Βεβαίως έμεινε στην ιστορία και από τις στρατιωτικές επιτυχίες που είχε νικώντας δύο φορές (1594 και 1602) και απωθώντας τους επιτιθέμενους Πορτογάλους. Τον επόμενο χρόνο (1603) όταν οι πορτογάλοι εισέβαλαν στην  Κάντυ, το λείψανο φυγαδεύτηκε γι’ αλλού. Επανήλθε την εποχή του Rajasimha ΙΙ, ο οποίος βασίλεψε την περίοδο 1629–1687 και που όπως λέγεται κατασκεύασε το αρχικό κτίριο ή ίσως δημιούργησε έναν άλλο νέο ναό.

















Η γνωστή τάφρος, για λόγους κάποτε ασφαλείας.


Ένας πορτογαλικός χάρτης του 1602, ο αρχαιότερος ίσως της πόλεως της Κάντυ, απεικονίζει το γενικό σχεδιάγραμμα του βασιλικού παλατιού κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Vimaladharmasuriya I. Εκεί μέσα φαίνονται καθαρά δύο εντοιχισμένα συγκροτήματα, εκ των οποίων το μεγαλύτερο χρησίμευε για κατοικίες των ανθρώπων. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Senarath,  του διαδόχου του Vimaladharmasuriya, δεν φαίνεται να έγινε κάτι αξιόλογο στην περιοχή εδώ, κι αυτό γιατί το λείψανο του Δοντιού μεταφέρθηκε σε άλλες περιοχές πιο ασφαλείς αφού εδώ υπήρχε πολιτική αστάθεια η οποία πιθανόν να εγκυμονούσε κινδύνους για το ιερό λείψανο.





















Εξώφυλλο των γραπτών του Ολλανδού Johann Wolfgang Heydt.


Ο σημερινός ναός του Δοντιού, επισκευάστηκε και σε κάποια σημεία ίσως χτίστηκε εξ αρχής, από τον Veera Parakrama Narendrasimha (1690-1739), τον βασιλιά των Σινχαλέζων του Βασιλείου της Κάντυ, ο οποίος βασίλεψε για 32 χρόνια (1707-1739 μ.Χ.). Βεβαίως αυτό που είναι σίγουρο, είναι ότι μείωσε τους ορόφους του οικοδομήματος από τρεις σε δύο, για λόγους περισσότερο αισθητικής. Ένα σχεδιάγραμμα και μια περιγραφή του παλατιού και του ναού του λειψάνου του Δοντιού του Βούδα, δίνεται λίγο αργότερα από τον Johann Wolfgang Heydt, ο οποίος συνόδευσε εκεί τον πρεσβευτή της χώρας του, Herr Aggreen, κατά το έτος 1736. Γράφει σχετικά για την περιοχή και ειδικότερα για το ναό του λειψάνου, ο Heydt:  ‘‘… προς τα δεξιά βρίσκεται ένα ψηλό και μακρύ κτίριο, πάνω στο οποίο βρίσκονται ζωγραφισμένα δράκοι και φυλλώματα με κίτρινα και κόκκινα χρώματα, και το οποίο έχει μια είσοδο. Όταν τον ρώτησα τι είναι αυτό, μου απάντησε με τη βοήθεια του διερμηνέα, ότι ήταν παγόδα στην οποία κατοικούσαν πολλοί βραχμάνοι και οι οποίοι έκαναν την προσευχή τους. Όλα τα κτίρια που είδα είχαν φύλλα φοίνικα ή χλόη στις στέγες τους..’’. Μια άλλη λεπτομερής περιγραφή του όλου συγκροτήματος, γίνεται επίσης από τον ανθρωπολόγο Arthur Maurice Hocart (1883-1939) στα 1931.


   
















Καθ’ οδόν για προσκύνημα στο ιερό λείψανο του Βούδα.


Το οκταγωνικό γωνιακό οικοδόμημα Patthirippuwa και η τάφρος προστέθηκαν κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Sri Vikrama Rajasinha (1780-1832 μ.Χ.). Για την κατασκευή του Patthirippuwa, η συμβολή του διάσημου αρχιτέκτονα Devandra Mulacharin, ήταν ουσιώδους σημασίας. Αρχικά χρησιμοποιήθηκε από τους βασιλείς για δραστηριότητες αναψυχής και αργότερα προσφέρθηκε στο συγκρότημα του λειψάνου του Δοντιού. Τώρα είναι μια ανατολίτικη βιβλιοθήκη, η οποία δέχτηκε δύο φορές επίθεση, το 1989 και το 1998.


















Εδώ φυλάσσεται το λείψανο του ιερού δοντιού του Βούδα.


Η κύρια είσοδος (Mahawahalkada) στο ναό γίνεται μέσα από ένα μεγάλο οικόπεδο πλημμυρισμένο από γκαζόν, κόσμο και αστυνομία, φανερή και μυστική για λόγους φυσικά ευνόητους. Η Mahawahalkada καταστράφηκε ολοσχερώς από έκρηξη βόμβας το 1998 και ξαναχτίστηκε μετά μαζί με κάποια άλλα πέτρινα γλυπτά. Στα δύο άκρα της εισόδου, απεικονίζονται πάνω σε πέτρες, ελέφαντες. Οι δύο όροφοι του κεντρικού ιερού, είναι γνωστοί ως Palle malaya (κάτω όροφος) και Udu malaya (επάνω όροφος) ή Weda hitina Maligawa. Παρατηρώ ότι αρκετές πόρτες στον επάνω όροφο έχουν σκαλισμένα διακοσμητικά στοιχεία πάνω σε ελεφαντόδοντο. Η αίθουσα μέσα στην οποία βρίσκεται το ιερό λείψανο του Δοντιού του Βούδα, είναι γνωστή ως  Handun kunama. Ο χρυσός θόλος που χτίστηκε το 1987 πάνω από το κεντρικό ιερό και ο χρυσός φράκτης που περιβάλλει το κεντρικό ιερό, είναι κάποια άλλα αξιοσημείωτα χαρακτηριστικά του χώρου. Το λείψανο του Δοντιού βρίσκεται μέσα σε επτά χρυσές κασετίνες που είναι χαραγμένες με πολύτιμους λίθους. Οι κασετίνες έχουν το σχήμα της στούπας. Η κασετίνα που χρησιμοποιείται στην πομπή κατά τη διάρκεια της ετήσιας τελετής Esala Perahera, φυλάσσεται επίσης στον ίδιο θάλαμο.



















Ένα εσωτερικό τμήμα της όλης περιοχής  κάτω από μάλλον μη αναμενόμενη τροπική βροχή.


Το βασιλικό παλάτι βρίσκεται στα βόρεια του ναού. Οι βασιλείς Vikramabâhu ΙΙΙ (βασίλεψε στα 1356-1374) και Senasammatha Vikramabâhu (βασίλεψε στα 1469-1511), έχτισαν τα βασιλικά παλάτια σε αυτή τη θέση. Ο Vimaladharmasuriya όμως,  είναι αυτός που προέβη σε  διάφορες διακοσμήσεις στο παλάτι. Το παλάτι ετούτο επισκέφτηκε ο ολλανδός οριενταλιστής Philippus Baldaeus, το 1656. Ο Philips Baelde ή Πατέρας Philippus Baldaeus, ήταν Ολλανδός υπουργός ο οποίος πήγε στη Τζάφνα κατά την ολλανδική περίοδο στην Κεϋλάνη με μια ολλανδική δύναμη εισβολής.  Ως πρώτος ευρωπαίος, κατέγραψε τη ζωή, τη γλώσσα και τον πολιτισμό των Ταμίλ που ζουν στο βόρειο τμήμα του νησιού, κι όλα δημοσιεύτηκαν στα ολλανδικά και τα γερμανικά και μάλιστα με πολλές όμορφες φωτογραφίες. Η βασιλική κατοικία είναι γνωστή Maha Wasala ή Maligawa. Κατά την έναρξη της περιόδου της Αγγλοκρατίας, χρησιμοποιήθηκε από τον κυβερνήτη της εποχής, Sir John D' Oyly. Αλλά και οι διάδοχοί του το χρησιμοποίησαν επίσης ως μόνιμη κατοικία τους. Σήμερα εκτελεί τα χρέη ενός μουσείου.


















Η βασιλική αίθουσα ακροάσεων (Magul Maduwa) του συγκροτήματος.


Η Αίθουσα ακροάσεων (Magul Maduwa), είναι ο χώρος που χρησιμοποιούσαν οι βασιλιάδες της Kandyan για αυλή τους, υποδοχές ξένων και άλλες παρεμφερείς δραστηριότητες, και ο οποίος ολοκληρώθηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Σρι Vikrama Rajasinha. Τα γλυπτά στις ξύλινες κολώνες που στηρίζουν την ξύλινη στέγη είναι χαρακτηριστικό  παράδειγμα της ξύλινης γλυπτικής της περιόδου Kandyan. Η αίθουσα ανακαινίστηκε για την υποδοχή της άφιξης στην Κάντυ του Albert Edward, πρίγκιπα της Ουαλίας το 1872. Φαίνεται πάντως ότι υπήρχαν και κάποιες άλλες αίθουσες οι οποίες κατεδαφίστηκαν κατά τη διάρκεια της βρεττανικής κυριαρχίας. Σήμερα χρησιμοποιείται για μερικές κρατικές τελετές και βρίσκεται κάτω από τη φροντίδα του τμήματος αρχαιολογίας.


















Μια σχετικά καινούργια αίθουσα, δίπλα  στην κεντρική, περιέχει πλήθος αντικειμένων που αναφέρονται στη ζωή του Βούδα, όπως αγάλματα, πίνακες και πολύτιμα δώρα από επίσημους επισκέπτες, κυρίως  άλλων διπλανών χωρών.


















Πίνακες με στιγμιότυπα της ζωής του Βούδα.


Πηγαίνοντας από τον ιερό ναό, παρατήρησα ο κόσμος, άντρες και γυναίκες, συνέχιζε την είσοδο στο συγκρότημα για το αναγκαίο προσκύνημα. Οι περισσότεροι από αυτούς κρατούσαν κάποια λουλούδια για να τα αποτίσουν κοντά στο ιερό σύμβολο των βουδιστών, ως ιερή προσφορά, ξυπόλητοι, όπως κι όλοι ανεξαρτήτως άλλωστε που εισέρχονται σε τέτοιους χώρους, κι ακόμα όλοι ξεσκέπαστοι και σιωπηλοί, με μόνη ίσως εξαίρεση κάποιους προφανώς αμετανόητους δυτικούς που ακόμα δεν συνήθισαν τις βουδιστικές νοοτροπίες και συμπεριφορές, χωρίς σπρωξίματα και άλλες παρεμφερείς εκδηλώσεις. Εκπλήσσονται από την παρουσία μας εδώ, αν και μάλλον αρχίζουν να συνηθίζουν κι αυτό το φαινόμενο, αφού ο τουρισμός είναι μια ταχέως αναπτυσσόμενη βιομηχανία στη χώρα που αποφέρει πολλά στον προϋπολογισμό και εμπλέκει πολλούς συμπατριώτες τους στις σχετικές δραστηριότητες.


















Αρκετά κτίρια του συγκροτήματος σήμερα βρίσκονται σε άριστη πράγματι κατάσταση.


Δίπλα στο ναό, υπάρχουν ακόμα σε καλή κατάσταση μερικά κτίρια, όπως το παλιό χαρέμι το οποίο φιλοξενεί ένα σχετικό μουσείο και φυσικά το κτίριο των λουτρών της βασίλισσας (Ulpange), ένα ενδιαφέρον πράγματι κτίσμα που το μισό πατάει στη γη και το υπόλοιπο μέσα στο βυθό της παρακείμενης λίμνης. Κατά τη διάρκεια της παρουσίας των βρεττανών εδώ, στο κτίριο έγιναν κάποιες απαραίτητες τροποποιήσεις με την πρόσθεση ενός ακόμα ορόφου ο οποίος στέγαζε για κάποιο χρονικό διάστημα μια βιβλιοθήκη και μερικούς χώρους αναψυχής, όλα βεβαίως στο αρχιτεκτονικό στυλ που χαρακτηρίζει την πόλη της Κάντυ. Σήμερα όμως κρίνεται απαραίτητη η εν βάθρων αναστήλωση και ανακαίνισή του, λόγω των καταστρεπτικών αποτελεσμάτων του νερού της λίμνης και βεβαίως του αδάμαστου χρόνου.



















Τα παλιά παραδοσιακά λουτρά της βασίλισσας χρειάζονται, όπως είναι εμφανές, ικανή συντήρηση επειγόντως.


Σχετικά κοντά στο ναό του λειψάνου του Δοντιού του Βούδα, βρίσκεται το κτίριο της υπηρεσίας του Ερυθρού Σταυρού της Κάντυ. Απόψε στη μεγάλη του αίθουσα εκδηλώσεων, φιλοξενείται ένα πρόγραμμα τοπικών παραδοσιακών χορών της χώρας με τη συνοδεία μουσικών οργάνων που, απ’ ότι αναγράφεται στο πληροφοριακό πρόγραμμα, καταλήγουν σε πυροβασία από τους ανάλογους αναστενάρηδες της Σρι Λάνκα. Τι καλύτερο συστατικό άραγε για να τελειώσει και ετούτη η βραδιά, εδώ στην ιερή πόλη της Κάντυ, αφού τα συνήθη διαδραματιζόμενα στη δύση κατά τη διάρκεια των νυκτερινών ωρών, δεν έφτασαν ακόμη απειλητικά μέχρις εδώ;




















Αποικιοκρατικά… κατάλοιπα.


Βιβλιογραφία σχετικών παραθεμάτων και αναφορών


Ελληνόγλωσση
-Μητσάκης Κωνσταντίνος: Σρι Λάνκα: Το νησί του Βούδα. Έθνος. 26 Αυγούστου 2011.
-Πασχάλη Μαρία: Σρι Λάνκα: Από το Κάντι ως τη Νουβάρα Ελίγια. Το ΒΗΜΑ. 18 Μαρτίου 2012.
-Σρι Λάνκα. Ένα ανεξάρτητο νησί στα ανοιχτά της Ινδίας. Παγκόσμια Πολιτιστική Εγκυκλοπαίδεια: Τα Μνημεία της Ουνέσκο. Τόμος 28. Σελίδες: 440-509. Εκδόσεις ΔΟΜΗ Α.Ε. 1999. Αθήνα.

Ξενόγλωσση
-Silva de Nimal: Kandy. The historical hill capital. In: The cultural triangle of Sri Lanka. UNESCO Publishing. CCF.  2011. Colombo. Sri Lanka.
-Seneviratna Anuradha: Gateway to Kandy. Ancient monuments in the central hills of Sri Lanka. Vijitha Yapa Publications. 2008. Sri Lanka.
-Seneviratna Anuradha: The Kandy Asala Perahara. Vijitha Yapa Publications. 2008. Sri Lanka.

Αναδημοσίευση από 24grammata.

Δεν υπάρχουν σχόλια: