Το φαράγγι τής Κρύας βρίσκεται στο νότιο άκρο τής πόλης τής Λιβαδειάς, κινείται οφιοειδώς και στην είσοδό του στην πόλη συναντάται με τα άφθονα νερά τών πηγών τής Κρύας στο σημείο όπου πιθανόν βρίσκεται και το Τροφώνιο Άντρο (ήτοι το περίφημο στην αρχαιότητα Τροφώνιο Μαντείο ή Μαντείο Διός).
Φωτογραφικά το ακολουθούμε στα τελευταία 450-500 μ. του όπου υπάρχει και υπαίθριο θέατρο μέχρι και τις πηγές τής Κρύας και την πιθανή θέση τού Τροφώνιου Άντρου για το οποίο μπορείτε, στην παρούσα ανάρτηση, να δείτε το σχετικό κείμενο του Παυσανία από τα Βοιωτικά με απόδοσή του στα αγγλικά (από εδώ) και στα νέα ελληνικά από τη Γιάννα Πρίμπα.
XXXIX.
τὰ μὲν δὴ πρὸς τῶν ὀρῶν Φωκεῖς ὑπεροικοῦσιν Ὀρχομενίων, ἐν δὲ τῷ πεδίῳ Λεβάδειά ἐστιν αὐτοῖς ὅμορος. αὕτη τὸ μὲν ἐξ ἀρχῆς ᾠκεῖτο ἐπὶ μετεώρου καὶ ὠνομάζετο Μίδεια ἀπὸ τῆς Ἀσπληδόνος μητρός: Λεβάδου δὲ ἐξ Ἀθηνῶν ἐς αὐτὴν ἀφικομένου κατέβησάν τε ἐς τὸ χθαμαλὸν οἱ ἄνθρωποι καὶ ἐκλήθη Λεβάδεια ἡ πόλις ἀπ' αὐτοῦ. πατέρα δὲ τοῦ Λεβάδου, καὶ καθ' ἥντινα αἰτίαν ἦλθεν, οὐκ ἴσασιν ἄλλο ἢ γυναῖκα εἶναι Λεβάδου Λαονίκην.
[2] κεκόσμηται μὲν δὴ τὰ ἄλλα σφίσιν ἡ πόλις ὁμοίως τοῖς Ἑλλήνων μάλιστα εὐδαίμοσι, διείργει δὲ ἀπ' αὐτῆς τὸ ἄλσος τοῦ Τροφωνίου <ποταμὸς Ἕρκυνα.> φασὶ δ' ἐνταῦθα Ἕρκυναν ὁμοῦ Κόρῃ τῇ Δήμητρος παίζουσαν καὶ ἔχουσαν χῆνα ἀφεῖναι τοῦτον ἄκουσαν: ἐς δὲ ἄντρον κοῖλον ἐσπτάντος καὶ ὑπὸ λίθον ἀποκρύψαντος αὑτὸν ἐσελθοῦσα ἡ Κόρη λαμβάνει τὸν ὄρνιθα ὑπὸ τῷ λίθῳ κατακείμενον: ῥυῆναί τε δὴ τὸ ὕδωρ ὅθεν ἀνείλετο ἡ Κόρη τὸν λίθον καὶ ὀνομασθῆναι τὸν ποταμὸν ἐπὶ τούτῳ λέγουσιν Ἕρκυναν.
[3] καὶ ἔστι μὲν πρὸς τῇ ὄχθῃ τοῦ ποταμοῦ ναὸς Ἑρκύνης, ἐν δὲ αὐτῷ παρθένος χῆνα ἔχουσα ἐν ταῖς χερσίν: εἰσὶ δὲ ἐν τῷ σπηλαίῳ τοῦ ποταμοῦ τε αἱ πηγαὶ καὶ ἀγάλματα ὀρθά, περιειλιγμένοι δέ εἰσιν αὐτῶν τοῖς σκήπτροις δράκοντες. ταῦτα εἰκάσαι μὲν ἄν τις Ἀσκληπιοῦ τε εἶναι καὶ Ὑγείας, εἶεν δ' ἂν Τροφώνιος καὶ Ἕρκυνα, ἐπεὶ μηδὲ τοὺς δράκοντας Ἀσκληπιοῦ μᾶλλον ἢ καὶ Τροφωνίου νομίζουσιν ἱεροὺς εἶναι. ἐπὶ δὲ τῷ ποταμῷ μνῆμά ἐστιν Ἀρκεσιλάου: Λήϊτον δὲ ἀνακομίσαι <φασὶ> τοῦ Ἀρκεσιλάου τὰ ὀστᾶ ἐκ Τροίας.
[4] τὰ δὲ ἐπιφανέστατα ἐν τῷ ἄλσει Τροφωνίου ναὸς καὶ ἄγαλμά ἐστιν, Ἀσκληπιῷ καὶ τοῦτο εἰκασμένον: Πραξιτέλης δὲ ἐποίησε τὸ ἄγαλμα. ἔστι δὲ καὶ Δήμητρος ἱερὸν ἐπίκλησιν Εὐρώπης καὶ Ζεὺς Ὑέτιος ἐν ὑπαίθρῳ. ἀναβᾶσι δὲ ἐπὶ τὸ μαντεῖον καὶ αὐτόθεν ἰοῦσιν ἐς τὸ πρόσω τοῦ ὄρους, Κόρης ἐστὶ καλουμένη θήρα καὶ Διὸς Βασιλέως ναός. τοῦτον μὲν δὴ διὰ τὸ μέγεθος ἢ καὶ τῶν πολέμων τὸ ἀλλεπάλληλον ἀφείκασιν ἡμίεργον: ἐν δὲ ἑτέρῳ ναῷ Κρόνου καὶ Ἥρας καὶ Διός ἐστιν ἀγάλματα. ἔστι δὲ καὶ Ἀπόλλωνος ἱερόν.
[5] κατὰ δὲ τὸ μαντεῖον τοιάδε γίνεται. ἐπειδὰν ἀνδρὶ ἐς τοῦ Τροφωνίου κατιέναι δόξῃ, πρῶτα μὲν τεταγμένων ἡμερῶν δίαιταν ἐν οἰκήματι ἔχει, τὸ δὲ οἴκημα Δαίμονός τε ἀγαθοῦ καὶ Τύχης ἱερόν ἐστιν ἀγαθῆς: διαιτώμενος δὲ ἐνταῦθα τά τε ἄλλα καθαρεύει καὶ λουτρῶν εἴργεται θερμῶν, τὸ δὲ λουτρὸν ὁ ποταμός ἐστιν ἡ Ἕρκυνα: καί οἱ καὶ κρέα ἄφθονά ἐστιν ἀπὸ τῶν θυσιῶν, θύει γὰρ δὴ ὁ κατιὼν αὐτῷ τε τῷ Τροφωνίῳ καὶ τοῦ Τροφωνίου τοῖς παισί, πρὸς δὲ Ἀπόλλωνί τε καὶ Κρόνῳ καὶ Διὶ ἐπίκλησιν Βασιλεῖ καὶ Ἥρᾳ τε Ἡνιόχῃ καὶ Δήμητρι ἣν ἐπονομάζοντες Εὐρώπην τοῦ Τροφωνίου φασὶν εἶναι τροφόν.
[6] καθ' ἑκάστην δὲ τῶν θυσιῶν ἀνὴρ μάντις παρὼν ἐς τοῦ ἱερείου τὰ σπλάγχνα ἐνορᾷ, ἐνιδὼν δὲ προθεσπίζει τῷ κατιόντι εἰ δὴ αὐτὸν εὐμενὴς ὁ Τροφώνιος καὶ ἵλεως δέξεται. τῶν μὲν δὴ ἄλλων ἱερείων τὰ σπλάγχνα οὐχ ὁμοίως δηλοῖ τοῦ Τροφωνίου τὴν γνώμην: ἐν δὲ νυκτὶ ᾗ κάτεισιν ἕκαστος, ἐν ταύτῃ κριὸν θύουσιν ἐς βόθρον, ἐπικαλούμενοι τὸν Ἀγαμήδην. θυμάτων δὲ τῶν πρότερον πεφηνότων αἰσίων λόγος ἐστὶν οὐδείς, εἰ μὴ καὶ τοῦδε τοῦ κριοῦ τὰ σπλάγχνα τὸ αὐτὸ θέλοι λέγειν: ὁμολογούντων δὲ καὶ τούτων, τότε ἕκαστος ἤδη κάτεισιν εὔελπις, κάτεισι δὲ οὕτω.
[7] πρῶτα μὲν ἐν τῇ νυκτὶ αὐτὸν ἄγουσιν ἐπὶ τὸν ποταμὸν τὴν Ἕρκυναν, ἀγαγόντες δὲ ἐλαίῳ χρίουσι καὶ λούουσι δύο παῖδες τῶν ἀστῶν ἔτη τρία που καὶ δέκα γεγονότες, οὓς Ἑρμᾶς ἐπονομάζουσιν: οὗτοι τὸν καταβαίνοντά εἰσιν οἱ λούοντες καὶ ὁπόσα χρὴ διακονούμενοι ἅτε παῖδες. τὸ ἐντεῦθεν ὑπὸ τῶν ἱερέων οὐκ αὐτίκα ἐπὶ τὸ μαντεῖον, ἐπὶ δὲ ὕδατος πηγὰς ἄγεται: αἱ δὲ ἐγγύτατά εἰσιν ἀλλήλων.
[8] ἐνταῦθα δὴ χρὴ πιεῖν αὐτὸν Λήθης τε ὕδωρ καλούμενον, ἵνα λήθη γένηταί οἱ πάντων ἃ τέως ἐφρόντιζε, καὶ ἐπὶ τῷδε ἄλλο αὖθις ὕδωρ πίνειν Μνημοσύνης: ἀπὸ τούτου τε μνημονεύει τὰ ὀφθέντα οἱ καταβάντι. θεασάμενος δὲ ἄγαλμα ὃ ποιῆσαι Δαίδαλόν φασιν--ὑπὸ δὲ τῶν ἱερέων οὐκ ἐπιδείκνυται πλὴν ὅσοι παρὰ τὸν Τροφώνιον μέλλουσιν ἔρχεσθαι-- τοῦτο τὸ ἄγαλμα ἰδὼν καὶ θεραπεύσας τε καὶ εὐξάμενος ἔρχεται πρὸς τὸ μαντεῖον, χιτῶνα ἐνδεδυκὼς λινοῦν καὶ ταινίαις τὸν χιτῶνα ἐπιζωσθεὶς καὶ ὑποδησάμενος ἐπιχωρίας κρηπῖδας.
[9] ἔστι δὲ τὸ μαντεῖον ὑπὲρ τὸ ἄλσος ἐπὶ τοῦ ὄρους. κρηπὶς μὲν ἐν κύκλῳ περιβέβληται λίθου λευκοῦ, περίοδος δὲ τῆς κρηπῖδος κατὰ ἅλων τὴν ἐλαχίστην ἐστίν, ὕψος δὲ ἀποδέουσα δύο εἶναι πήχεις: ἐφεστήκασι δὲ ἐπὶ τῇ κρηπῖδι ὀβελοὶ καὶ αὐτοὶ χαλκοῖ καὶ αἱ συνέχουσαι σφᾶς ζῶναι, διὰ δὲ αὐτῶν θύραι πεποίηνται. τοῦ περιβόλου δὲ ἐντὸς χάσμα γῆς ἐστιν οὐκ αὐτόματον ἀλλὰ σὺν τέχνῃ καὶ ἁρμονίᾳ πρὸς τὸ ἀκριβέστατον ᾠκοδομημένον.
[10] τοῦ δὲ οἰκοδομήματος τούτου τὸ σχῆμα εἴκασται κριβάνῳ: τὸ δὲ εὖρος ἡ διάμετρος αὐτοῦ τέσσαρας παρέχοιτο ἂν ὡς εἰκάσαι πήχεις: βάθος δὲ τοῦ οἰκοδομήματος, οὐκ ἂν οὐδὲ τοῦτο εἰκάζοι τις ἐς πλέον ὀκτὼ καθήκειν πηχῶν. κατάβασις δὲ οὐκ ἔστι πεποιημένη σφίσιν ἐς τὸ ἔδαφος: ἐπειδὰν δὲ ἀνὴρ ἔρχηται παρὰ τὸν Τροφώνιον, κλίμακα αὐτῷ κομίζουσι στενὴν καὶ ἐλαφράν. καταβάντι δέ ἐστιν ὀπὴ μεταξὺ τοῦ τε ἐδάφους καὶ τοῦ οἰκοδομήματος: σπιθαμῶν τὸ εὖρος δύο, τὸ δὲ ὕψος ἐφαίνετο εἶναι σπιθαμῆς.
[11] ὁ οὖν κατιὼν κατακλίνας ἑαυτὸν ἐς τὸ ἔδαφος ἔχων μάζας μεμαγμένας μέλιτι προεμβάλλει τε ἐς τὴν ὀπὴν τοὺς πόδας καὶ αὐτὸς ἐπιχωρεῖ, τὰ γόνατά οἱ τῆς ὀπῆς ἐντὸς γενέσθαι προθυμούμενος: τὸ δὲ λοιπὸν σῶμα αὐτίκα ἐφειλκύσθη τε καὶ τοῖς γόνασιν ἐπέδραμεν, ὥσπερ ποταμῶν ὁ μέγιστος καὶ ὠκύτατος συνδεθέντα ὑπὸ δίνης ἀποκρύψειεν <ἂν> ἄνθρωπον. τὸ δὲ ἐντεῦθεν τοῖς ἐντὸς τοῦ ἀδύτου γενομένοις οὐχ εἷς οὐδὲ ὁ αὐτὸς τρόπος ἐστὶν ὅτῳ διδάσκονται τὰ μέλλοντα, ἀλλά πού τις καὶ εἶδε καὶ ἄλλος ἤκουσεν. ἀναστρέψαι δὲ ὀπίσω τοῖς καταβᾶσι διὰ στομίου τε ἔστι τοῦ αὐτοῦ καὶ προεκθεόντων σφίσι τῶν ποδῶν.
[12] ἀποθανεῖν δὲ οὐδένα τῶν καταβάντων λέγουσιν ὅτι μὴ μόνον τῶν Δημητρίου τινὰ δορυφόρων: τοῦτον δὲ οὔτε ποιῆσαι περὶ τὸ ἱερόν φασιν οὐδὲν τῶν νενομισμένων οὔτε χρησόμενον τῷ θεῷ καταβῆναι, χρυσὸν δὲ καὶ ἄργυρον ἐκκομιεῖν ἐλπίσαντα ἐκ τοῦ ἀδύτου. λέγεται δὲ καὶ τούτου τὸν νεκρὸν ἑτέρωθι ἀναφανῆναι καὶ οὐ κατὰ στόμα ἐκβληθῆναι τὸ ἱερόν. ἐς μὲν δὴ τὸν ἄνθρωπον λεγομένων καὶ ἄλλων εἴρηταί μοι τὰ ἀξιολογώτατα:
[13] τὸν δὲ ἀναβάντα παρὰ τοῦ Τροφωνίου παραλαβόντες αὖθις οἱ ἱερεῖς καθίζουσιν ἐπὶ θρόνον Μνημοσύνης μὲν καλούμενον, κεῖται δὲ οὐ πόρρω τοῦ ἀδύτου, καθεσθέντα δὲ ἐνταῦθα ἀνερωτῶσιν ὁπόσα εἶδέ τε καὶ ἐπύθετο: μαθόντες δὲ ἐπιτρέπουσιν αὐτὸν ἤδη τοῖς προσήκουσιν. οἱ δὲ ἐς τὸ οἴκημα, ἔνθα καὶ πρότερον διῃτᾶτο παρά τε Τύχῃ καὶ Δαίμονι ἀγαθοῖς, ἐς τοῦτο ἀράμενοι κομίζουσι κάτοχόν τε ἔτι τῷ δείματι καὶ ἀγνῶτα ὁμοίως αὑτοῦ τε καὶ τῶν πέλας. ὕστερον μέντοι τά τε ἄλλα οὐδέν τι φρονήσει μεῖον ἢ πρότερον καὶ γέλως ἐπάνεισίν οἱ.
[14] γράφω δὲ οὐκ ἀκοὴν ἀλλὰ ἑτέρους τε ἰδὼν καὶ αὐτὸς τῷ Τροφωνίῳ χρησάμενος. τοὺς δὲ ἐς τοῦ Τροφωνίου κατελθόντας, ἀνάγκη σφᾶς, ὁπόσα ἤκουσεν ἕκαστος ἢ εἶδεν, ἀναθεῖναι γεγραμμένα ἐν πίνακι. λείπεται δ' ἔτι καὶ τοῦ Ἀριστομένους ἐνταῦθα ἡ ἀσπίς: τὰ δὲ ἐς αὐτὴν ὁποῖα ἐγένετο, ἐδήλωσα ἐν τοῖς προτέροις τοῦ λόγου.
--
9.39.1
On the side towards the mountains the boundary of Orchomenus is Phocis, but on the plain it is Lebadeia. Originally this city stood on high ground, and was called Mideia after the mother of Aspledon. But when Lebadus came to it from Athens, the inhabitants went down to the low ground, and the city was named Lebadeia after him. Who was the father of Lebadus, and why he came, they do not know; they know only that the wife of Lebadus was Laonice.
9.39.2
The city is no less adorned than the most prosperous of the Greek cities, and it is separated from the grove of Trophonius by the river Hercyna. They say that here Hercyna, when playing with the Maid, the daughter of Demeter, held a goose which against her will she let loose. The bird flew into a hollow cave and hid under a stone; the Maid entered and took the bird as it lay under the stone. The water flowed, they say, from the place where the Maid took up the stone, and hence the river received the name of Hercyna.
9.39.3
On the bank of the river there is a temple of Hercyna, in which is a maiden holding a goose in her arms. In the cave are the sources of the river and images standing, and serpents are coiled around their scepters. One might conjecture the images to be of Asclepius and Health, but they might be Trophonius and Hercyna, because they think that serpents are just as much sacred to Trophonius as to Asclepius. By the side of the river is the tomb of Arcesilaus, whose bones, they say, were carried back from Troy by Leitus.
9.39.4
The most famous things in the grove are a temple and image of Trophonius; the image, made by Praxiteles, is after the likeness of Asclepius. There is also a sanctuary of Demeter surnamed Europa, and a Zeus Rain-god in the open. If you go up to the oracle, and thence onwards up the mountain, you come to what is called the Maid's Hunting and a temple of King Zeus. This temple they have left half finished, either because of its size or because of the long succession of the wars. In a second temple are images of Cronus, Hera and Zeus. There is also a sanctuary of Apollo.
9.39.5
What happens at the oracle is as follows. When a man has made up his mind to descend to the oracle of Trophonius, he first lodges in a certain building for an appointed number of days, this being sacred to the good Spirit and to good Fortune. While he lodges there, among other regulations for purity he abstains from hot baths, bathing only in the river Hercyna. Meat he has in plenty from the sacrifices, for he who descends sacrifices to Trophonius himself and to the children of Trophonius, to Apollo also and Cronus, to Zeus surnamed King, to Hera Charioteer, and to Demeter whom they surname Europa and say was the nurse of Trophonius.
9.39.6
At each sacrifice a diviner is present, who looks into the entrails of the victim, and after an inspection prophesies to the person descending whether Trophonius will give him a kind and gracious reception. The entrails of the other victims do not declare the mind of Trophonius so much as a ram, which each inquirer sacrifices over a pit on the night he descends, calling upon Agamedes. Even though the previous sacrifices have appeared propitious, no account is taken of them unless the entrails of this ram indicate the same; but if they agree, then the inquirer descends in good hope. The procedure of the descent is this.
9.39.7
First, during the night he is taken to the river Hercyna by two boys of the citizens about thirteen years old, named Hermae, who after taking him there anoint him with oil and wash him. It is these who wash the descender, and do all the other necessary services as his attendant boys. After this he is taken by the priests, not at once to the oracle, but to fountains of water very near to each other.
9.39.8
Here he must drink water called the water of Forgetfulness, that he may forget all that he has been thinking of hitherto, and afterwards he drinks of another water, the water of Memory, which causes him to remember what he sees after his descent. After looking at the image which they say was made by Daedalus (it is not shown by the priests save to such as are going to visit Trophonius), having seen it, worshipped it and prayed, he proceeds to the oracle, dressed in a linen tunic, with ribbons girding it, and wearing the boots of the country.
9.39.9
The oracle is on the mountain, beyond the grove. Round it is a circular basement of white marble, the circumference of which is about that of the smallest threshing floor, while its height is just short of two cubits. On the basement stand spikes, which, like the cross-bars holding them together, are of bronze, while through them has been made a double door. Within the enclosure is a chasm in the earth, not natural, but artificially constructed after the most accurate masonry.
9.39.10
The shape of this structure is like that of a bread-oven. Its breadth across the middle one might conjecture to be about four cubits, and its depth also could not be estimated to extend to more than eight cubits. They have made no way of descent to the bottom, but when a man comes to Trophonius, they bring him a narrow, light ladder. After going down he finds a hole between the floor and the structure. Its breadth appeared to be two spans, and its height one span.
9.39.11
The descender lies with his back on the ground, holding barley-cakes kneaded with honey, thrusts his feet into the hole and himself follows, trying hard to get his knees into the hole. After his knees the rest of his body is at once swiftly drawn in, just as the largest and most rapid river will catch a man in its eddy and carry him under. After this those who have entered the shrine learn the future, not in one and the same way in all cases, but by sight sometimes and at other times by hearing. The return upwards is by the same mouth, the feet darting out first.
9.39.12
They say that no one who has made the descent has been killed, save only one of the bodyguard of Demetrius. But they declare that he performed none of the usual rites in the sanctuary, and that he descended, not to consult the god but in the hope of stealing gold and silver from the shrine. It is said that the body of this man appeared in a different place, and was not cast out at the sacred mouth. Other tales are told about the fellow, but I have given the one most worthy of consideration.
9.39.13
After his ascent from Trophonius the inquirer is again taken in hand by the priests, who set him upon a chair called the chair of Memory, which stands not far from the shrine, and they ask of him, when seated there, all he has seen or learned. After gaining this information they then entrust him to his relatives. These lift him, paralyzed with terror and unconscious both of himself and of his surroundings, and carry him to the building where he lodged before with Good Fortune and the Good Spirit. Afterwards, however, he will recover all his faculties, and the power to laugh will return to him.
9.39.14
What I write is not hearsay; I have myself inquired of Trophonius and seen other inquirers. Those who have descended into the shrine of Trophonius are obliged to dedicate a tablet on which is written all that each has heard or seen. The shield also of Aristomenes is still preserved here. Its story I have already given in a former part of my work.
(πηγή εδώ)
--
9.39.1
Προς την πλευρά των βουνών το όριο του Ορχομενού είναι η Φωκίδα, αλλά στην πεδιάδα είναι η Λεβάδεια (εφεξής Λιβαδειά). Αρχικά η πόλη βρισκόταν σε ύψωμα και λεγόταν Μήδεια παίρνοντας το όνομά της από τη μητέρα του Ασπληδόνα. Αλλά όταν ο Λεβάδος ήρθε σε αυτήν από την Αθήνα, οι κάτοικοι μετακινήθηκαν σε χαμηλότερο υψόμετρο, και η πόλη ονομάστηκε Λιβαδειά παίρνοντας το όνομα από αυτόν. Ποιος ήταν ο πατέρας του Λεβάδου και γιατί ήρθε δεν είναι γνωστό. Το μόνο που είναι γνωστό είναι ότι η γυναίκα τού Λεβάδου ήταν η Λαονίκη.
9.39.2
Η πόλη δεν είναι λιγότερο διακοσμημένη από κάθε άλλη ελληνική πόλη που ευδαιμονεί, και χωρίζεται από το άλσος του Τροφωνίου με τον ποταμό Έρκυνα. Λέγεται ότι εκεί ο Έρκυνας όταν έπαιζε με την Περσεφόνη την κόρη της Δήμητρας, κρατούσε μια χήνα την οποία ενάντια στη θέλησή της άφησε ελεύθερη/άδετη. Το πουλί πέταξε μέσα σε σπηλιά και κρύφτηκε κάτω από ένα βράχο. Η Περσεφόνη μπήκε και πήρε το πτηνό καθώς ήταν ξαπλωμένο κάτω από τον βράχο. Λένε ότι νερό κύλησε από το μέρος απ’ όπου η Περσεφόνη πήρε το βράχο και έτσι το μέρος πήρε το όνομα του Έρκυνα.
9.39.3
Στις όχθες του ποταμού υπάρχει ο ναός του Έρκυνα, στον οποίο υπάρχει ένα άγαλμα που αναπαριστά μια κόρη που κρατάει μια χήνα στα χέρια της. Στην σπηλιά υπάρχουν οι πηγές του ποταμού και αγάλματα και ερπετά τυλιγμένα γύρω από τα σκήπτρα τους. Ίσως κάποιος να υποθέσει ότι τα αγάλματα είναι του Ασκληπιού και της Υγείας, αλλά ίσως να είναι του Τροφωνίου και του Έρκυνα καθώς πιστεύουν ότι τα ερπετά είναι τόσο ιερά για τον Τροφώνιο όσο και για τον Ασκληπιό. Στην άκρη του ποταμού βρίσκεται ο τάφος του Αρκεσιλάου του οποίου τα κόκαλα λένε ότι τα έφερε πίσω από την Τροία ο Λήιτος.
9.39.4
Τα πιο δημοφιλή πράγματα στο άλσος είναι ο ναός και το άγαλμα του Τροφώνιου· το άγαλμα το οποίο φτιάχτηκε από τον Πραξιτέλη, μοιάζει με του Ασκληπιού. Υπάρχουν επίσης στο ξάγναντο ένα ιερό της Δήμητρας που προσφωνείται Ευρώπη και ένα άγαλμα του Δία του Θεού της Βροχής. Εάν πας προς το μαντείο και ύστερα ανηφορήσεις προς το βουνό φτάνεις σε αυτό που ονομάζεται το κυνήγι της Κόρης και έναν ναό του Βασιλιά Δία. Αυτός ο ναός έχει μείνει μισοτελειωμένος είτε εξαιτίας του μεγέθους του είτε εξαιτίας της μακροχρόνιας διαδοχής πολέμων. Σε έναν δεύτερο ναό υπάρχουν αγάλματα του Κρόνου, της Ήρας και του Δία. Επιπροσθέτως υπάρχει ένα ιερό του Απόλλωνα.
9.39.5
Τα ακόλουθα συμβαίνουν στο μαντείο. Όταν ένας άντρας αποφασίσει να κατέβει στο μαντείο του Τροφωνίου, πρώτα μείνει σε ένα συγκεκριμένο κτίριο, για καθορισμένο αριθμό ημερών, το οποίο είναι ιερό της Καθαρής Ψυχής και της Καλής Τύχης. Καθώς διαμένει εκεί μεταξύ άλλων κανονισμών με σκοπό την αγνότητα απέχει από τα ζεστά μπάνια και πλένεται μόνο στον ποταμό Έρκυνα. Κρέας έχει άφθονο, το οποίο παίρνει από τις θυσίες στον Τροφώνιο τον ίδιο και στα παιδιά του Τροφώνιου, στον Απόλλωνα επίσης και στον Κρόνο, στο Δία που προσφωνείται Βασιλιάς, στην Ήρα την αρματηλάτη και στην Δήμητρα η οποίο προσφωνείται Ευρώπη και λέγεται ότι ήταν η νοσοκόμα του Τροφωνίου.
9.39.6
Σε κάθε θυσία είναι παρόν ένας μάντης, ο οποίος ψάχνει τα εντόσθια του θυσιάσματος και ύστερα από την επισκόπηση θα δοθούν προφητείες στο άτομο που πρόκειται να κατέβει για το κατά πόσον ο Τροφώνιος θα του δώσει μια ευγενική και μεγαλοπρεπή υποδοχή. Τα εντόσθια των άλλων θυσιασμάτων δεν αντικατοπτρίζουν το μυαλό του Τροφώνιου τόσο όσο ενός κριαριού, τα οποία κάθε ερωτών θυσιάζει σε μια λακκούβα τη νύχτα που κατέρχεται επικαλούμενος τον Αγαμήδη. Ακόμα και αν οι προηγούμενες θυσίες έχουν δείξει θετικούς οιωνούς, δεν λαμβάνονται υπόψη αν δεν δείξουν και τα εντόσθια του κριαριού το ίδιο· αλλά εάν συμφωνούν τότε ο ερωτών κατέρχεται έχοντας ελπίδες. Η διαδικασία της κατάβασης είναι η ακόλουθη.
9.39.7
Αρχικά κατά τη διάρκεια της νύχτας μεταφέρεται στον ποταμό Έρκυνα από δύο αγόρια από τους πολίτες περίπου δεκατριών χρονών που καλούνται Ερμαί και αφού τον πάνε στο καθορισμένο σημείο τον αλείφουν με λάδι και τον πλένουν. Είναι αυτοί που πλένουν τον κατερχόμενο και του παρέχουν όλες τις απαραίτητες υπηρεσίες ως ακόλουθοί του. Ύστερα από αυτό τον πάνε στους ιερείς, όχι κατευθείαν στο μαντείο, αλλά στα σιντριβάνια (πίδακες νερού πολύ κοντά ο ένας στον άλλο).
9.39.8
Εδώ πρέπει να πιει νερό που ονομάζεται της Λησμονιάς το οποίο ίσως τον κάνει να ξεχάσει όλα όσα σκεφτόταν μέχρις στιγμής και ύστερα πίνει ένα άλλο το νερό της Θύμησης που θα τον κάνει να θυμηθεί τι είδε μετά από την κατάβαση. Αφού κοιτάξει το άγαλμα το οποίο λένε ότι κατασκεύασε ο Δαίδαλος (δεν δείχνεται από τους ιερείς παρά σε εκείνους που πρόκειται να επισκεφτούν το Τροφώνιο) και έχοντας δει, προσκυνήσει το άγαλμα και προσευχηθεί προχωράει στο μαντείο, ντυμένος με έναν λευκό χιτώνα με κορδέλες να τον ζώνουν και φορώντας ντόπια σανδάλια.
9.39.9
Το μαντείο είναι μες στο βουνό πέρα από το άλσος. Τριγύρω υπάρχει μια κυκλική βάση από λευκό μάρμαρο, η περίμετρος της οποίας είναι περίπου ίδια με αυτή του μικρότερου αλωνιού ενώ το ύψος του είναι ακριβώς δύο πήχεις. Στην βάση υψώνονται καρφιά, τα οποία συγκρατούν οριζόντια δοκάρια, είναι από ορείχαλκο, ενώ μεταξύ τους υπάρχει διπλόφυλλη πόρτα. Μέσα στο κοίλωμα υπάρχει ένα χάσμα στη γη, όχι φυσικό αλλά τεχνητά κατασκευασμένο από τον καλύτερο τεχνίτη.
9.39.10
Το σχήμα της κατασκευής είναι σαν φούρνου ψωμιού. Το πλάτος του από τη μια πλευρά στην άλλη περνώντας από το κέντρο εικάζεται να είναι περίπου τέσσερις πήχεις και το βάθος του επίσης δε θα μπορούσε να εκτιμηθεί ότι ξεπερνά τους οκτώ πήχεις. Δεν έχει κατασκευαστεί κάποιος δρόμος κατάβασης στη βάση του αλλά όταν ένας άντρας φτάσει στο Τροφώνιο θα του φέρουν μια στενή σκάλα. Αφού κατέλθει θα συναντήσει μια τρύπα ανάμεσα στο πάτωμα και στο κτίσμα. Το πλάτος της φαίνεται να είναι δυο πιθαμές και το ύψος της δυο.
9.39.11
Ο κατερχόμενος ξαπλώνει με την πλάτη του στο έδαφος κρατώντας κριθαρένιο γλυκό ζυμωμένο με μέλι, σπρώχνει τα πόδια του μέσα στην τρύπα και το υπόλοιπο σώμα του ακολουθεί προσπαθώντας σκληρά να βάλει τα γόνατα μέσα στην τρύπα. Μετά που θα μπουν τα γόνατα μονομιάς το υπόλοιπο σώμα του γρήγορα μπαίνει (τραβιέται) μέσα, έτσι όπως το πιο γρήγορο ποτάμι θα παρασύρει έναν άντρα μέσα στη δίνη του και θα τον τραβήξει προς τα κάτω. Μετά από αυτό εκείνοι που έχουν εισέλθει στον ιερό χώρο μαθαίνουν το μέλλον όχι αμέσως ούτε με το ίδιο τρόπο σε όλες τις περιπτώσεις, αλλά μέσω της όρασης μερικές φορές και μέσω της ακοής άλλες. Η επιστροφή είναι μέσω του ίδιου ανοίγματος και τα πόδια βγαίνουν πρώτα.
9.39.12
Λένε ότι από τους κατερχόμενους ουδείς έχει σκοτωθεί, με εξαίρεση έναν από τους σωματοφύλακες του Δημήτριου. Αλλά δηλώνουν ότι δεν έκανε κανένα από τα συνηθισμένα τελετουργικά στο ιερό και ότι κατήλθε όχι με σκοπό να ζητήσει τη συμβουλή του Θεού αλλά με την ελπίδα να κλέψει χρυσό και ασήμι από το ιερό. Λέγεται ότι το σώμα του άντρα εμφανίστηκε σε διαφορετικό μέρος και ότι δεν ξεβράστηκε από το ιερό στόμιο. Άλλες εκδοχές επίσης λέγονται για τον άντρα αλλά εγώ έχω δώσει έμφαση στην πρώτη.
9.39.13
Ύστερα από την ανάβαση από το Τροφώνιο οι ιερείς οδηγούν τον ερωτώντα στην καρέκλα η οποία ονομάζεται καρέκλα της Μνήμης, η οποία είναι τοποθετημένη όχι μακριά από το βωμό και τον ρωτάνε όταν καθίσει σχετικά με το τι έχει δει και μάθει. Αυτοί τον σηκώνουν, παραλυμένο από τον τρόμο και χωρίς να έχει τις αισθήσεις του και τον μεταφέρουν στο ιερό κτίριο της Καθαρής Ψυχής και της Καλής Τύχης. Εντούτοις έπειτα θα ανακάμψει ανακτώντας τα λογικά του και η δύναμη του να γελάει θα επιτρέψει.
9.39.14
Ό,τι γράφω δεν αποτελεί φήμη. Εγώ ο ίδιος ρώτησα στο Τροφώνιο και εξέτασα άλλους ερωτώντες. Αυτοί που κατήλθαν στο ιερό του Τροφωνίου είναι υποχρεωμένοι να αφιερώσουν μια επιγραφή στην οποία θα αναγράφεται τι είδε και άκουσε ο καθένας. Η ασπίδα του Αριστομένη επίσης φυλάσσεται εδώ. Την ιστορία της την έχω ήδη παραθέσει σε προηγούμενο τμήμα του έργου μου.
--
9.39.1
On the side towards the mountains the boundary of Orchomenus is Phocis, but on the plain it is Lebadeia. Originally this city stood on high ground, and was called Mideia after the mother of Aspledon. But when Lebadus came to it from Athens, the inhabitants went down to the low ground, and the city was named Lebadeia after him. Who was the father of Lebadus, and why he came, they do not know; they know only that the wife of Lebadus was Laonice.
9.39.2
The city is no less adorned than the most prosperous of the Greek cities, and it is separated from the grove of Trophonius by the river Hercyna. They say that here Hercyna, when playing with the Maid, the daughter of Demeter, held a goose which against her will she let loose. The bird flew into a hollow cave and hid under a stone; the Maid entered and took the bird as it lay under the stone. The water flowed, they say, from the place where the Maid took up the stone, and hence the river received the name of Hercyna.
9.39.3
On the bank of the river there is a temple of Hercyna, in which is a maiden holding a goose in her arms. In the cave are the sources of the river and images standing, and serpents are coiled around their scepters. One might conjecture the images to be of Asclepius and Health, but they might be Trophonius and Hercyna, because they think that serpents are just as much sacred to Trophonius as to Asclepius. By the side of the river is the tomb of Arcesilaus, whose bones, they say, were carried back from Troy by Leitus.
9.39.4
The most famous things in the grove are a temple and image of Trophonius; the image, made by Praxiteles, is after the likeness of Asclepius. There is also a sanctuary of Demeter surnamed Europa, and a Zeus Rain-god in the open. If you go up to the oracle, and thence onwards up the mountain, you come to what is called the Maid's Hunting and a temple of King Zeus. This temple they have left half finished, either because of its size or because of the long succession of the wars. In a second temple are images of Cronus, Hera and Zeus. There is also a sanctuary of Apollo.
9.39.5
What happens at the oracle is as follows. When a man has made up his mind to descend to the oracle of Trophonius, he first lodges in a certain building for an appointed number of days, this being sacred to the good Spirit and to good Fortune. While he lodges there, among other regulations for purity he abstains from hot baths, bathing only in the river Hercyna. Meat he has in plenty from the sacrifices, for he who descends sacrifices to Trophonius himself and to the children of Trophonius, to Apollo also and Cronus, to Zeus surnamed King, to Hera Charioteer, and to Demeter whom they surname Europa and say was the nurse of Trophonius.
9.39.6
At each sacrifice a diviner is present, who looks into the entrails of the victim, and after an inspection prophesies to the person descending whether Trophonius will give him a kind and gracious reception. The entrails of the other victims do not declare the mind of Trophonius so much as a ram, which each inquirer sacrifices over a pit on the night he descends, calling upon Agamedes. Even though the previous sacrifices have appeared propitious, no account is taken of them unless the entrails of this ram indicate the same; but if they agree, then the inquirer descends in good hope. The procedure of the descent is this.
9.39.7
First, during the night he is taken to the river Hercyna by two boys of the citizens about thirteen years old, named Hermae, who after taking him there anoint him with oil and wash him. It is these who wash the descender, and do all the other necessary services as his attendant boys. After this he is taken by the priests, not at once to the oracle, but to fountains of water very near to each other.
9.39.8
Here he must drink water called the water of Forgetfulness, that he may forget all that he has been thinking of hitherto, and afterwards he drinks of another water, the water of Memory, which causes him to remember what he sees after his descent. After looking at the image which they say was made by Daedalus (it is not shown by the priests save to such as are going to visit Trophonius), having seen it, worshipped it and prayed, he proceeds to the oracle, dressed in a linen tunic, with ribbons girding it, and wearing the boots of the country.
9.39.9
The oracle is on the mountain, beyond the grove. Round it is a circular basement of white marble, the circumference of which is about that of the smallest threshing floor, while its height is just short of two cubits. On the basement stand spikes, which, like the cross-bars holding them together, are of bronze, while through them has been made a double door. Within the enclosure is a chasm in the earth, not natural, but artificially constructed after the most accurate masonry.
9.39.10
The shape of this structure is like that of a bread-oven. Its breadth across the middle one might conjecture to be about four cubits, and its depth also could not be estimated to extend to more than eight cubits. They have made no way of descent to the bottom, but when a man comes to Trophonius, they bring him a narrow, light ladder. After going down he finds a hole between the floor and the structure. Its breadth appeared to be two spans, and its height one span.
9.39.11
The descender lies with his back on the ground, holding barley-cakes kneaded with honey, thrusts his feet into the hole and himself follows, trying hard to get his knees into the hole. After his knees the rest of his body is at once swiftly drawn in, just as the largest and most rapid river will catch a man in its eddy and carry him under. After this those who have entered the shrine learn the future, not in one and the same way in all cases, but by sight sometimes and at other times by hearing. The return upwards is by the same mouth, the feet darting out first.
9.39.12
They say that no one who has made the descent has been killed, save only one of the bodyguard of Demetrius. But they declare that he performed none of the usual rites in the sanctuary, and that he descended, not to consult the god but in the hope of stealing gold and silver from the shrine. It is said that the body of this man appeared in a different place, and was not cast out at the sacred mouth. Other tales are told about the fellow, but I have given the one most worthy of consideration.
9.39.13
After his ascent from Trophonius the inquirer is again taken in hand by the priests, who set him upon a chair called the chair of Memory, which stands not far from the shrine, and they ask of him, when seated there, all he has seen or learned. After gaining this information they then entrust him to his relatives. These lift him, paralyzed with terror and unconscious both of himself and of his surroundings, and carry him to the building where he lodged before with Good Fortune and the Good Spirit. Afterwards, however, he will recover all his faculties, and the power to laugh will return to him.
9.39.14
What I write is not hearsay; I have myself inquired of Trophonius and seen other inquirers. Those who have descended into the shrine of Trophonius are obliged to dedicate a tablet on which is written all that each has heard or seen. The shield also of Aristomenes is still preserved here. Its story I have already given in a former part of my work.
(πηγή εδώ)
--
9.39.1
Προς την πλευρά των βουνών το όριο του Ορχομενού είναι η Φωκίδα, αλλά στην πεδιάδα είναι η Λεβάδεια (εφεξής Λιβαδειά). Αρχικά η πόλη βρισκόταν σε ύψωμα και λεγόταν Μήδεια παίρνοντας το όνομά της από τη μητέρα του Ασπληδόνα. Αλλά όταν ο Λεβάδος ήρθε σε αυτήν από την Αθήνα, οι κάτοικοι μετακινήθηκαν σε χαμηλότερο υψόμετρο, και η πόλη ονομάστηκε Λιβαδειά παίρνοντας το όνομα από αυτόν. Ποιος ήταν ο πατέρας του Λεβάδου και γιατί ήρθε δεν είναι γνωστό. Το μόνο που είναι γνωστό είναι ότι η γυναίκα τού Λεβάδου ήταν η Λαονίκη.
9.39.2
Η πόλη δεν είναι λιγότερο διακοσμημένη από κάθε άλλη ελληνική πόλη που ευδαιμονεί, και χωρίζεται από το άλσος του Τροφωνίου με τον ποταμό Έρκυνα. Λέγεται ότι εκεί ο Έρκυνας όταν έπαιζε με την Περσεφόνη την κόρη της Δήμητρας, κρατούσε μια χήνα την οποία ενάντια στη θέλησή της άφησε ελεύθερη/άδετη. Το πουλί πέταξε μέσα σε σπηλιά και κρύφτηκε κάτω από ένα βράχο. Η Περσεφόνη μπήκε και πήρε το πτηνό καθώς ήταν ξαπλωμένο κάτω από τον βράχο. Λένε ότι νερό κύλησε από το μέρος απ’ όπου η Περσεφόνη πήρε το βράχο και έτσι το μέρος πήρε το όνομα του Έρκυνα.
9.39.3
Στις όχθες του ποταμού υπάρχει ο ναός του Έρκυνα, στον οποίο υπάρχει ένα άγαλμα που αναπαριστά μια κόρη που κρατάει μια χήνα στα χέρια της. Στην σπηλιά υπάρχουν οι πηγές του ποταμού και αγάλματα και ερπετά τυλιγμένα γύρω από τα σκήπτρα τους. Ίσως κάποιος να υποθέσει ότι τα αγάλματα είναι του Ασκληπιού και της Υγείας, αλλά ίσως να είναι του Τροφωνίου και του Έρκυνα καθώς πιστεύουν ότι τα ερπετά είναι τόσο ιερά για τον Τροφώνιο όσο και για τον Ασκληπιό. Στην άκρη του ποταμού βρίσκεται ο τάφος του Αρκεσιλάου του οποίου τα κόκαλα λένε ότι τα έφερε πίσω από την Τροία ο Λήιτος.
9.39.4
Τα πιο δημοφιλή πράγματα στο άλσος είναι ο ναός και το άγαλμα του Τροφώνιου· το άγαλμα το οποίο φτιάχτηκε από τον Πραξιτέλη, μοιάζει με του Ασκληπιού. Υπάρχουν επίσης στο ξάγναντο ένα ιερό της Δήμητρας που προσφωνείται Ευρώπη και ένα άγαλμα του Δία του Θεού της Βροχής. Εάν πας προς το μαντείο και ύστερα ανηφορήσεις προς το βουνό φτάνεις σε αυτό που ονομάζεται το κυνήγι της Κόρης και έναν ναό του Βασιλιά Δία. Αυτός ο ναός έχει μείνει μισοτελειωμένος είτε εξαιτίας του μεγέθους του είτε εξαιτίας της μακροχρόνιας διαδοχής πολέμων. Σε έναν δεύτερο ναό υπάρχουν αγάλματα του Κρόνου, της Ήρας και του Δία. Επιπροσθέτως υπάρχει ένα ιερό του Απόλλωνα.
9.39.5
Τα ακόλουθα συμβαίνουν στο μαντείο. Όταν ένας άντρας αποφασίσει να κατέβει στο μαντείο του Τροφωνίου, πρώτα μείνει σε ένα συγκεκριμένο κτίριο, για καθορισμένο αριθμό ημερών, το οποίο είναι ιερό της Καθαρής Ψυχής και της Καλής Τύχης. Καθώς διαμένει εκεί μεταξύ άλλων κανονισμών με σκοπό την αγνότητα απέχει από τα ζεστά μπάνια και πλένεται μόνο στον ποταμό Έρκυνα. Κρέας έχει άφθονο, το οποίο παίρνει από τις θυσίες στον Τροφώνιο τον ίδιο και στα παιδιά του Τροφώνιου, στον Απόλλωνα επίσης και στον Κρόνο, στο Δία που προσφωνείται Βασιλιάς, στην Ήρα την αρματηλάτη και στην Δήμητρα η οποίο προσφωνείται Ευρώπη και λέγεται ότι ήταν η νοσοκόμα του Τροφωνίου.
9.39.6
Σε κάθε θυσία είναι παρόν ένας μάντης, ο οποίος ψάχνει τα εντόσθια του θυσιάσματος και ύστερα από την επισκόπηση θα δοθούν προφητείες στο άτομο που πρόκειται να κατέβει για το κατά πόσον ο Τροφώνιος θα του δώσει μια ευγενική και μεγαλοπρεπή υποδοχή. Τα εντόσθια των άλλων θυσιασμάτων δεν αντικατοπτρίζουν το μυαλό του Τροφώνιου τόσο όσο ενός κριαριού, τα οποία κάθε ερωτών θυσιάζει σε μια λακκούβα τη νύχτα που κατέρχεται επικαλούμενος τον Αγαμήδη. Ακόμα και αν οι προηγούμενες θυσίες έχουν δείξει θετικούς οιωνούς, δεν λαμβάνονται υπόψη αν δεν δείξουν και τα εντόσθια του κριαριού το ίδιο· αλλά εάν συμφωνούν τότε ο ερωτών κατέρχεται έχοντας ελπίδες. Η διαδικασία της κατάβασης είναι η ακόλουθη.
9.39.7
Αρχικά κατά τη διάρκεια της νύχτας μεταφέρεται στον ποταμό Έρκυνα από δύο αγόρια από τους πολίτες περίπου δεκατριών χρονών που καλούνται Ερμαί και αφού τον πάνε στο καθορισμένο σημείο τον αλείφουν με λάδι και τον πλένουν. Είναι αυτοί που πλένουν τον κατερχόμενο και του παρέχουν όλες τις απαραίτητες υπηρεσίες ως ακόλουθοί του. Ύστερα από αυτό τον πάνε στους ιερείς, όχι κατευθείαν στο μαντείο, αλλά στα σιντριβάνια (πίδακες νερού πολύ κοντά ο ένας στον άλλο).
9.39.8
Εδώ πρέπει να πιει νερό που ονομάζεται της Λησμονιάς το οποίο ίσως τον κάνει να ξεχάσει όλα όσα σκεφτόταν μέχρις στιγμής και ύστερα πίνει ένα άλλο το νερό της Θύμησης που θα τον κάνει να θυμηθεί τι είδε μετά από την κατάβαση. Αφού κοιτάξει το άγαλμα το οποίο λένε ότι κατασκεύασε ο Δαίδαλος (δεν δείχνεται από τους ιερείς παρά σε εκείνους που πρόκειται να επισκεφτούν το Τροφώνιο) και έχοντας δει, προσκυνήσει το άγαλμα και προσευχηθεί προχωράει στο μαντείο, ντυμένος με έναν λευκό χιτώνα με κορδέλες να τον ζώνουν και φορώντας ντόπια σανδάλια.
9.39.9
Το μαντείο είναι μες στο βουνό πέρα από το άλσος. Τριγύρω υπάρχει μια κυκλική βάση από λευκό μάρμαρο, η περίμετρος της οποίας είναι περίπου ίδια με αυτή του μικρότερου αλωνιού ενώ το ύψος του είναι ακριβώς δύο πήχεις. Στην βάση υψώνονται καρφιά, τα οποία συγκρατούν οριζόντια δοκάρια, είναι από ορείχαλκο, ενώ μεταξύ τους υπάρχει διπλόφυλλη πόρτα. Μέσα στο κοίλωμα υπάρχει ένα χάσμα στη γη, όχι φυσικό αλλά τεχνητά κατασκευασμένο από τον καλύτερο τεχνίτη.
9.39.10
Το σχήμα της κατασκευής είναι σαν φούρνου ψωμιού. Το πλάτος του από τη μια πλευρά στην άλλη περνώντας από το κέντρο εικάζεται να είναι περίπου τέσσερις πήχεις και το βάθος του επίσης δε θα μπορούσε να εκτιμηθεί ότι ξεπερνά τους οκτώ πήχεις. Δεν έχει κατασκευαστεί κάποιος δρόμος κατάβασης στη βάση του αλλά όταν ένας άντρας φτάσει στο Τροφώνιο θα του φέρουν μια στενή σκάλα. Αφού κατέλθει θα συναντήσει μια τρύπα ανάμεσα στο πάτωμα και στο κτίσμα. Το πλάτος της φαίνεται να είναι δυο πιθαμές και το ύψος της δυο.
9.39.11
Ο κατερχόμενος ξαπλώνει με την πλάτη του στο έδαφος κρατώντας κριθαρένιο γλυκό ζυμωμένο με μέλι, σπρώχνει τα πόδια του μέσα στην τρύπα και το υπόλοιπο σώμα του ακολουθεί προσπαθώντας σκληρά να βάλει τα γόνατα μέσα στην τρύπα. Μετά που θα μπουν τα γόνατα μονομιάς το υπόλοιπο σώμα του γρήγορα μπαίνει (τραβιέται) μέσα, έτσι όπως το πιο γρήγορο ποτάμι θα παρασύρει έναν άντρα μέσα στη δίνη του και θα τον τραβήξει προς τα κάτω. Μετά από αυτό εκείνοι που έχουν εισέλθει στον ιερό χώρο μαθαίνουν το μέλλον όχι αμέσως ούτε με το ίδιο τρόπο σε όλες τις περιπτώσεις, αλλά μέσω της όρασης μερικές φορές και μέσω της ακοής άλλες. Η επιστροφή είναι μέσω του ίδιου ανοίγματος και τα πόδια βγαίνουν πρώτα.
9.39.12
Λένε ότι από τους κατερχόμενους ουδείς έχει σκοτωθεί, με εξαίρεση έναν από τους σωματοφύλακες του Δημήτριου. Αλλά δηλώνουν ότι δεν έκανε κανένα από τα συνηθισμένα τελετουργικά στο ιερό και ότι κατήλθε όχι με σκοπό να ζητήσει τη συμβουλή του Θεού αλλά με την ελπίδα να κλέψει χρυσό και ασήμι από το ιερό. Λέγεται ότι το σώμα του άντρα εμφανίστηκε σε διαφορετικό μέρος και ότι δεν ξεβράστηκε από το ιερό στόμιο. Άλλες εκδοχές επίσης λέγονται για τον άντρα αλλά εγώ έχω δώσει έμφαση στην πρώτη.
9.39.13
Ύστερα από την ανάβαση από το Τροφώνιο οι ιερείς οδηγούν τον ερωτώντα στην καρέκλα η οποία ονομάζεται καρέκλα της Μνήμης, η οποία είναι τοποθετημένη όχι μακριά από το βωμό και τον ρωτάνε όταν καθίσει σχετικά με το τι έχει δει και μάθει. Αυτοί τον σηκώνουν, παραλυμένο από τον τρόμο και χωρίς να έχει τις αισθήσεις του και τον μεταφέρουν στο ιερό κτίριο της Καθαρής Ψυχής και της Καλής Τύχης. Εντούτοις έπειτα θα ανακάμψει ανακτώντας τα λογικά του και η δύναμη του να γελάει θα επιτρέψει.
9.39.14
Ό,τι γράφω δεν αποτελεί φήμη. Εγώ ο ίδιος ρώτησα στο Τροφώνιο και εξέτασα άλλους ερωτώντες. Αυτοί που κατήλθαν στο ιερό του Τροφωνίου είναι υποχρεωμένοι να αφιερώσουν μια επιγραφή στην οποία θα αναγράφεται τι είδε και άκουσε ο καθένας. Η ασπίδα του Αριστομένη επίσης φυλάσσεται εδώ. Την ιστορία της την έχω ήδη παραθέσει σε προηγούμενο τμήμα του έργου μου.
------------------------------
Ακολουθούνε, κλείνοντας την παρούσα ανάρτηση, εικόνες από τα νερά τών πηγών τής Κρύας όπως όμορφα κυλάνε στα πρώτα εκατοντάδες μέτρα μες στην πόλη τής Λιβαδειάς.
.
Σημείωση: Δυτικά και βόρεια των τελευταίων προς την πόλη 450-500 μ. του φαραγγιού τής Κρύας βρίσκεται λόφος στον οποίο υπάρχει το Καταλανικό κάστρο της Λιβαδειάς για το οποίο θα ακολουθήσει αφιέρωμα στην επόμενη ανάρτηση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου