11 Φεβρουαρίου 2019

[στην ακρόπολη του αρχαίου Πανοπέως 08.02.2019]




























Το κείμενο που ακολουθεί από το odysseus.culture.gr.

Ιστορικό 

Η Πανόπεια ήταν αρχαία πόλη της Φωκίδος. Από την Πανόπεια περνούσε ο δρόμος που οδηγούσε στους Δελφούς γιατί πίστευαν ότι από εκεί είχε περάσει ο Απόλλωνας όταν κατευθυνόταν προς την πόλη των Δελφών. Σύμφωνα με την παράδοση είχε κτιστεί από το μυθικό ήρωα Πανωπέα Η πόλη ήταν γνωστή από τα χρόνια του Ομήρου (Ιλ. Β 517) ο οποίος αναφέρει το Σχέδιο, έναν από τους δύο αρχηγούς των Φωκέων στην εκστρατεία της Τροίας, ως ηγεμόνα πολλών ανδρών, με έδρα του ''εν κλειτώ Πανοπήι'', και τον Επειό (Ιλ. Ψ 665, Οδ θ 493) επιδέξιο τεχνίτη του Δούρειου Ίππου. Τον 4ο και τον 3ο αι. π.Χ. η πόλη βρισκόταν σε περίοδο ακμής. 

Ο αρχαίος Πανοπέας παρουσιάζει ίχνη κατοίκησης από το 18ο αι. π.Χ. Στα μυκηναϊκά χρόνια (14ος-11ος αι. π.Χ.) διέθετε ισχυρή κυκλώπεια οχύρωση, λείψανα της οποίας σώζονται στη νότια κλιτύ του λόφου της ακρόπολης. Το 346 π.Χ. η πόλη καταστράφηκε από το μακεδονικό στρατό του Φιλίππου Β΄ γι' αυτό και τειχίστηκε με ισχυρό οχυρωματικό περίβολο λίγο πριν την τελική αναμέτρηση με τους Μακεδόνες στη Χαιρώνεια στα 338 π.Χ. Είναι βέβαιο ότι η πόλη ήταν οχυρωμένη στα ύστερα μακεδονικά χρόνια. Εκτός από την ακρόπολη, τείχος περιέβαλλε και την πόλη του Πανοπέα που βρισκόταν στην πλαγιά του λόφου. Στα ύστερα μακεδονικά χρόνια, οι Ρωμαίοι πολεμώντας κατά του Φιλίππου Ε΄ (198 π.Χ.) είχαν καταλάβει μεταξύ των άλλων πόλεων και τον Πανοπέα που λεηλατήθηκε εκ νέου από το στρατηγό του μιθριδατικού στρατού Αρχέλαο στα 86 π.Χ. 

Την εποχή του Παυσανία είχε ήδη παρακμάσει και όπως αναφέρει ο περιηγητής την κατοικούσαν ολιγάριθμοι φτωχοί αγρότες. 

Από τον Ηρόδοτο (8,34 κπ) μαθαίνουμε ότι η πόλη καταστράφηκε το 480 π.Χ. από τον στρατό του Ξέρξη, ενώ ο Πλούταρχος (Συλλ. 16) αναφέρει ότι το 86 π.Χ. η πόλη λεηλατήθηκε και καταστράφηκε από τον Σύλλα. 

Το 1907 ο Γ. Σωτηριάδης ανέσκαψε στη γειτονική περιοχή κλασικούς τάφους. Το 1959 οι R. Hope Simpson - J. Lazenby περισυνέλεξαν μυκηναϊκά όστρακα (14ος-11ος αιώνας π.Χ.) από την περιοχή και επισήμαναν την ύπαρξη μυκηναϊκών κιβωτιόσχημων τάφων.

Περιγραφή

Στην αρχαιότητα έφτανε κανείς από τη βοιωτική Χαιρώνεια στην πρώτη φωκική πόλη, τον Πανοπέα, με πορεία περίπου μιας ώρας επί ομαλού εδάφους. Σήμερα ακολουθώντας το δημόσιο δρόμο Λιβαδειάς - Λαμίας, έχει από τη Χαιρώνεια μια κατεύθυνση προς τα βορειοδυτικά. Προτού φτάσει ο επισκέπτης στη σιδηροδρομική γραμμή, συναντά αριστερά το δρόμο του χωριού Άγιος Βλάσης, με κατεύθυνση προς τα νοτιοδυτικά. 

Στην κορυφή ενός επιμήκη και πετρώδους λόφου σώζονται μέρη του τείχους και τετράγωνοι πύργοι που περιέκλειαν την ακρόπολη του αρχαίου Πανοπέα. Τα τείχη αυτά είναι καλοκτισμένα με μεγάλες ορθογώνιες πέτρες (ισοδομικό κτίσιμο). Ορισμένα τμήματα των τειχών είναι πολυγωνικά. Κατεβαίνοντας από το βουνό έκλειναν μέσα και μέρος της πεδιάδας. 

Οχυρωμένες είναι και οι δύο κορυφές του λόφου, καθεμιά με ιδιαίτερο τείχος. Η οχύρωση δεν είναι της ίδιας εποχής, όπως φαίνεται από τη διαφορετική τοιχοδομία των μερών. Τα παλαιότερα τείχη της πόλης κτίστηκαν είτε στα μέσα του 4ου αιώνα και κατεδαφίστηκαν από το Φίλιππο το Β΄ μετά το 346 π.Χ., είτε κατά τον επανοικισμό των φωκικών πόλεων που έγινε λίγο πριν τη μάχη της Χαιρώνειας το 338 π.Χ. Διαθέτει τρεις πύλες εισόδου στη βόρεια, τη δυτική και νότια πλευρά.

Έλενα Βλαχογιάννη, αρχαιολόγος

Δεν υπάρχουν σχόλια: