Το τελευταίο εδάφιο από το "Περί του Τραγικού" του Karl Jaspers σε μετ. Θεόδωρου Λουπασάκη, εκδόσεις Έρασμος.

[...]

Η ουσία της τραγικής γνώσης.

Αντί να συστηματοποιούμε την τραγική γνώση σε θεωρητικές απαγωγές και αντί να την απολυτοποιούμε χωρίς πολικότητα σε μία τραγική θεώρηση του κόσμου πρέπει μάλλον να την ερμηνεύουμε έτσι ώστε να διατηρείται η ίδια η αρχέγονη θεώρηση.

Η αρχέγονη τραγική θέα είναι ερωτάν και σκέπτεσθαι μέσα σε μορφές και, επιπλέον, υπάρχει σ’ αυτήν την τραγική γνώση πάντοτε και η υπέρβαση του τραγικού, όχι όμως δια θεωριών και αποκάλυψης αλλά μέσα στο βλέμμα πάνω στην τάξη, το δίκαιο, την ανθρώπινη αγάπη· στην εμπιστοσύνη· στην ανοικτότητα· στην ερώτηση ως τοιαύτη, χωρίς απάντηση.

Η τραγική γνώση εξαίρεται μέσα στις αντιφάσεις, χωρίς να τις επιλύει αλλά και χωρίς να παγιώνει το άλυτο αυτών. Γι’ αυτό υπάρχει η μη πληρότητα στην τραγική γνώση, η πληρότητα μόνο στην θεώρηση ως τοιαύτη, στην κίνηση του ερωτάν.

Η αρχέγονη τραγική θέα πρέπει να διαφυλαχθεί. Πρέπει να μείνει ανοικτή η αυθεντική ιστορικότητα εντός της οποίας αναφύεται και πληρούται η τραγική θέαση. Δεν πρέπει να θέλουμε να ξεκαθαρίσουμε τι ήταν, τι θα είναι και τι είναι πάντοτε αλλά να διακρίνουμε αυτό που θέλει να μας μιλήσει. Το έργο του φιλοσοφείν δεν είναι να χρησιμοποιεί, αναλογικά προς την πεπερασμένη γνώση, του κόσμου, τραγικές κατηγορίες για μια καθολική γνώση του είναι αλλά να βρίσκει μια γλώσσα ακροώμενο σημείων (Chiffern). Γι’ αυτό μπορούν μύθοι, εικόνες, ιστορίες τραγικής θεώρησης να εγκλείουν αλήθεια χωρίς να παραιτούνται του αιωρητικού χαρακτήρα τους.

Μόνο στην αρχέγονη τραγική θεώρηση, όταν διαφυλάσσεται αληθινά, βρίσκεται ήδη ό,τι είναι κατ’ ουσίαν φιλοσοφία, κίνηση, ερώτημα, ανοικτότητα – σύλληψη, θαυμασμός – αληθινότητα, απουσία αυταπάτης.

Η φιλοσοφία σχετίζεται με την τραγική γνώση ως μία αστείρευτη πηγή αρχέγονης θεώρησης. Μπορεί να ιχνηλατεί την ταυτότητα του ίδιου της του περιεχομένου με την τραγική θεώρηση του Σαίξπηρ λόγου χάρη, χωρίς να μπορεί να εκφράσει ταυτολογικά το περιεχόμενο. Απορρίπτει όμως την λογιστιστική παγίωση σε μία τραγική θεώρηση του κόσμου.

Το σχήμα μας των πολλαπλών τρόπων του Περιέχοντος, της πολλαπλότητας των διχασμών και της ιδέας της ενότητας είναι συγχρόνως ο χώρος για την ερμηνεία της τραγικής γνώσης. Το τραγικό πηγάζει από την απουσία ενότητας και τις συνέπειές της στο φαίνεσθαι. Αυτό όμως δεν είναι ένας απαγωγικός τρόπος του σκέπτεσθαι αλλά μόνον ένας φωτισμός (Erhellung) του φαινομένου. Επειδή η ενότητα ναυαγεί στην χρονική υπαρκτικότητα εμφανίζεται με την μορφή του τραγικού.

Γι’ αυτό όμως ειπώθηκε ότι το τραγικό δεν είναι απόλυτο αλλά προσκηνιακό. Το τραγικό δεν υπάρχει στο θεμέλιο του είναι αλλά στο φαίνεσθαι του χρόνου.