20 Ιανουαρίου 2024

Ένα (1) Haiku τού Jack Kerouac.


Late afternoon –
          it’s not the void 
That changed

Αργά το απόγευμα –
δεν είναι το κενό
που άλλαξε 

Αργά το απόγευμα –
Δεν είν’ το κενό
που ‘χει αλλάξει   


Από τις δύο ανωτέρω αποδόσεις στα ελληνικά, αυτού του υπέροχου ποιήματος χαϊκού τού Kerouac, η μεν πρώτη είναι μια κατά λέξη ενώ στη δεύτερη επιπλέον επιχειρήθηκε να ακολουθηθεί ο κανόνας (έστω και καταχρηστικά λόγω των δύο εκθλίψεων) των 17 συλλαβών.

Σε κάθε περίπτωση, κατ’ εμέ, θα πρέπει να αναδεικνύονται τα εξής:

-ότι ο τόπος δεν προσδιορίζεται. Ο ποιητής θα μπορούσε να είναι, να στέκεται στο ίδιο σημείο μάλλον, δίπλα στη θάλασσα, πάνω σε μια πλαγιά βουνού ή και σε μια κορυφή, μες στο σπίτι του ή άλλου, σε δρόμο ή σ’ ένα πάρκο. Οπουδήποτε αρκεί, εκεί που βρίσκεται, να μπορεί να βλέπει ή να συνειδητοποιεί ότι ο ήλιος έχει δύσει πια. Βέβαια το «Late afternoon» παραπέμπει σε ώρα λίγο πριν τη δύση, αλλά, ο τρίτος στίχος «That changed» αναφέρεται σε συντελεσμένη αλλαγή (σ.σ. π.χ. δεν δύει, αλλά έχει ήδη δύσει – δεν σκοτεινιάζει, αλλά έχει ήδη σκοτεινιάσει) και όχι σε υπό εξέλιξη, και έντονη θα έλεγα, αλλαγή (σ.σ. όπως συμβαίνει με το φως καθώς ο ήλιος δύει). Σε αυτήν την περίπτωση, το «Late afternoon» ερμηνεύεται πλατιά, ότι αφορά δηλαδή κάποια χρονική στιγμή μετά τη δύση τού ήλιου, αλλά όχι σε προχωρημένη νύχτα.    

-ότι είτε είναι μόνος είτε με παρέα, νιώθει έντονη μοναξιά. Η επιλογή τής φράσης: «the void» (το κενό) χρησιμοποιείται για να εκφράσει το έντονο συναίσθημα μοναξιάς, που νιώθει ο ποιητής, και μάλιστα μια μοναξιά που δεν προκλήθηκε στο τέλος τής μέρας αλλά την ένιωθε από ώρα πριν.

-ότι βεβαίως καθώς ο ήλιος έχει δύσει πια κι έχει αλλάξει η εικόνα γύρω του, το κενό μέσα του δεν είναι το μόνο που δεν έχει αλλάξει και παραμένει το ίδιο από πριν. Είναι βεβαίως αυτό το οποίο νιώθει πολύ πιο έντονα, αλλά δεν είναι το μόνο. Κάτι άλλο, για παράδειγμα, που δεν άλλαξε θα μπορούσε να είναι το περίγραμμα των πραγμάτων γύρω του. Αυτό ενισχύει την άποψη ότι ο ποιητής, εκεί που βρίσκεται, δεν κινείται αλλά κάθεται ή στέκεται και μάλιστα από πριν τη δύση. Στο ερώτημα: γιατί να μην είναι «το κενό» το μοναδικό πράγμα που δεν έχει αλλάξει; η απάντησή μου – προσωπική μου άποψη, φυσικά – είναι ότι, αν ο ποιητής ήθελε να τονίσει ότι «το κενό» ήτανε το μοναδικό που δεν έχει αλλάξει, θα το έλεγε με τρόπο ρητό, με τρόπο δηλαδή που δεν θα άφηνε, υποψία έστω, σε άλλη ερμηνεία.      

Εναλλακτικά, μπορεί πάντως να θεωρηθεί ότι το «Late afternoon» πρέπει να ερμηνευτεί αυστηρά, για ώρα δηλαδή λίγο πριν τη δύση. Σε αυτή την περίπτωση μεταξύ των πραγμάτων που έχουν αλλάξει (γιατί η αίσθηση ότι ο ποιητής παρατηρεί γύρω του, και μέσα του, πράγματα: «που έχουν αλλάξει», «που αλλάζουν» και «που δεν έχουν αλλάξει» με κυρίαρχο μεταξύ των τρίτων «το κενό», είναι κυρίαρχη) δεν είναι το φως, γιατί η έντασή του, σε αυτήν την περίπτωση, αλλάζει γρήγορα – επίσης και οι πηγές του αλλάζουν εάν βρισκόμαστε σε κατοικήσιμο μέρος – καθώς πάμε προς τη δύση. Σε αυτήν την περίπτωση βέβαια, για το ποιο ή ποια είναι εκείνα, που έχουν (ήδη) αλλάξει, αφήνεται ολοκληρωτικά στη φαντασία τού αναγνώστη.                            

Πηγή: terebess.hu.

Δεν υπάρχουν σχόλια: