04 Δεκεμβρίου 2020

[στη Νότια Οδό, στο λόφο Φιλοπάππου - Το Επτάθρονο - Η σπηλιά τού Κουφού και τα Κιμώνεια Μνήματα, 29.11.2020]

Στο παρόν παρουσιάζουμε εικόνες από τη "Νότια Οδό", η οποία κινείται κατά μήκος τής δυτικής πλαγιάς τού λόφου τού Φιλοπάππου, μεταξύ αυτού και της "Κοίλης Οδού", από την οποία απέχει λίγες δεκάδες μέτρα. Ξεκινά, νότια, κοντά στο σημείο που ξεκινά και η "Κοίλη Οδός", στην είσοδο τού χώρου τού Φιλοπάππου (δυτικά τού Θεάτρου: Δώρα Στράτου) και καταλήγει στο χώρο των "Κιμώνειων Μνημάτων". Ταυτόχρονα παρουσιάζουμε εικόνες και από τρεις πολύ ενδιαφέροντες αρχαιολογικούς χώρους: των "Κιμώνειων Μνημάτων" και δύο, οι οποίοι βρίσκονται παραδίπλα, ανατολικότερα, της Νότιας Οδού: To "Επτάθρονον" και η "Σπηλιά τού Κουφού".         










«Επτάθρονον»

Το λεγόμενο «Επτάθρονον», ή «πλατεία των επτά θρόνων» αποτελεί ένα από τα πιο εντυπωσιακά μνημεία των Δυτικών Λόφων Ακροπόλεως. Προκαλεί το ενδιαφέρον, αφενός για την μοναδικότητά του και αφετέρου για τις παραδόσεις που προσπαθούν να το ερμηνεύσουν.

Το μνημείο αποτελείται από ένα ισοπεδωμένο στο βράχο ορθογώνιο επίπεδο (13Χ10 μ.), στη νότια πλευρά του οποίου είναι λαξεμένα με επιμέλεια επτά καθίσματα, το ένα δίπλα στο άλλο. Στην ανατολική του πλευρά υπάρχει μια εξέδρα με θρανίο, ενώ η δυτική πλευρά και η βόρεια πλευρά του είναι ελεύθερες. Από την δομή του υποτίθεται πως εξυπηρετούσε δημόσιο σκοπό, «βουλευτήριο» ή «δικαστήριο» και ακόμη χώρο για τελετουργίες. Κάποιοι μελετητές υποθέτουν ότι υπήρξε χώρος ανάπαυσης και αναψυχής για τους κατοίκους της γειτονιάς. Η επικρατούσα άποψη είναι πως συνδέεται με την Μητέρα των Θεών (Κυβέλη – Ρέα), η οποία είχε το ιερό της στην περιοχή, σύμφωνα με την επιγραφή «ΙΕΡΟΝ ΜΗΤΡΟΣ» που βρίσκεται πλησίον των «Κιμωνείων Μνημάτων».

Η Μητέρα των Θεών συνδέεται με την παράδοση του θανάτου του μάντη Μητραγύρτη ο οποίος προσπάθησε να μυήσει τις γυναίκες στη μυστηριακή λατρεία της. Οι Αθηναίοι τον τιμώρησαν ρίχνοντάς τον στο Βάραθρο. Μετά το θάνατό του έπεσε λοιμός στην πόλη και οι Αθηναίοι με εντολή του Μαντείου, για να εξιλεωθούν, ίδρυσαν το «βουλευτήριο» και κατάχωσαν το Βάραθρο. 

Πολύ κοντά στα «Επτάθρονονο» έχουν εντοπιστεί δυο χαραγμένες στο βράχο εππιραφές «ΕΠΌΣ ΔΕ ΦΩΝΗ» του 4ου-3ου αι. π.Χ. και «{ΟΤΤΙ} ΝΟΌΣ ΚΑΛΌΣ ΜΕΝ ΙΔΕΝ, ΤΕΡΠΌΝ ΝΟΣ Δ' ΕΠΟΡΣ’ ΕΠ{Ο}Σ ΕΙΠΕΝ».









«Σπηλιά του Κουφού»

Το υπόσκαφο κτήριο, γνωστό στα νεώτερα χρόνιά ως «Σπηλιά του Κουφού», ανασκάφτηκε το 2009 στα ΒΑ του «Επτάθρονου», σε μικρή απόσταση από τα «Κιμώνεια Μνήματα», εκτός του Διατειχίσματος και νότια της παρακείμενης αμαξιτής αρχαίας οδού και της οδού Κοίλης. Αποτελείται από δύο θαλάμους λαξευμένους στην τομή τού βραχώδους πρανούς και μια διαμορφωμένη εξωτερική πλατεία. Στο εσωτερικό των θαλάμων έχουν λαξευτεί κιβωτιόσχημοι τάφοι με προσανατολισμό Β-Ν, τέσσερεις στον μεγάλο θάλαμο και δύο στον μικρό. Η τελευταία χρήση των τάφων ανήκει στους υστερορωμαϊκούς χρόνους (3ος αι. μ.Χ.).

Τα υπόσκαφα κτήρια, με καλολαξευμένους θαλάμους, στο φυσικό σκληρό ασβεστόλιθο, διάσπαρτα κατ στους τρεις λόφους, πιστεύεται ότι αρχικά ήταν χώροι λατρείας, αργότερα κατοικίες και μεταγενέστερα χρησίμευαν για την ταφή των νεκρών, ενώ στα μεσαιωνικά χρόνια συνδέθηκαν με τις λαϊκές δοξασίες για τις Μοίρες και τις Καλοκυράδες που είχαν σε αυτά τις κατοικίες τους. Η «Σπηλιά του Κουφού από κλασική οικία μετατράπηκε σε οικογενειακό ταφικό μνημείο. Τούτο εντάσσεται στο νεκροταφείο που οργανώθηκε έξω από το Δίπυλο υπέρ των Πυλών και κατά μήκος της οδού Κοίλης στα Ελληνιστικά χρόνια (3ος αι. π.Χ.- 2ος αι. π.Χ.). Στους Ρωμαϊκούς χρόνους (1ος αι. π.Χ.- 3ος αι. μ.Χ.) κατέλαβε μεγάλη έκταση του ερημωμένου οικιστικού χώρου του δήμου της Κοίλης.

Η σύγχρονη προφορική παράδοση θέλει τη σπηλιά ως κατοικία ενός περιθωριακού κωφάλαλου άνδρα.



























Τα «Κιμώνεια Μνήματα»



Το ορθογώνιο άνοιγμα στο μέτωπο του βράχου, στη ΒΔ πλευρά του Λόφου των Μουσών, αποτελεί την είσοδο σε δίδυμο ταφικό μνημείο, λαξευμένο μέσα στο φυσικό βράχο. Το ταφικό σύνολο απαρτίζεται από δύο ισομεγέθεις λαξευτές λάρνακες με προσανατολισμό από ΑΔ, που χωρίζονται μεταξύ τους από στενό τοιχίο, έχουν σύμφυτο προσκεφάλι στα δυτικά και περιμετρική λάξευση για την τοποθέτηση της ταφικής πλάκας. Σύμφωνα με την εγχάρακτη επιγραφή του 3ου αι. μ.Χ., που σώζεται στο άνω μέρος του ανοίγματος, ο τάφος ανήκε σε κάποιον Ζωσιμιανό.

Η παράδοση ταυτίζει το ταφικό μνημείο με τα «Κιμώνεια Μνήματα», τον τάφο δηλαδή του Ολυμπιονίκη Κίμωνα, πατέρα του Μιλτιάδη, αλλά και του συγγενή τους ιστορικού Θουκυδίδη, που σύμφωνα με τις μαρτυρίες του Ηροδότου, του Μαρκελίνου και του Πλουτάρχου, τάφηκαν απέναντι από την Ακρόπολη κοντά στην «δια Κοίλης οδό», η οποία έχει αποκαλυφθεί στα ΒΔ, πολύ πλησίον του τάφου.



Δεν υπάρχουν σχόλια: