Η Kaga no Chiyo-jo γεννήθηκε το 1703 στην Ιαπωνία, στην παραθαλάσσια περιοχή Kanazawa και πέθανε στις 2 Οκτώβρη 1775. Άφησε ένα τεράστιο έργο, αποτελούμενο από 1.900 και πλέον ποιήματα χαϊκού. Το 1764 εκδόθηκε η ποιητική της συλλογή με τίτλο «Chiyoni kushū» με 546 χαϊκού της και το 1773 μια ακόμα, με τίτλο «Matsu no koe» (Η φωνή τού πεύκου) με 327 χαϊκού. Ελάχιστα πράγματα είναι γνωστά για την προσωπική της ζωή. Ο πατέρας της τοποθετούσε ζωγραφιές σε ειλητάρια (σ.σ. ειλητάριο: είδος βιβλίου από περγαμηνή ή πάπυρο ή χαρτί, τυλιγμένο γύρω από έναν άξονα) και πλαίσια. Υπάρχουνε μαρτυρίες ότι τα πρώτα της χαϊκού τα είχε γράψει ήδη από τα έξι της χρόνια ενώ το 1754 έγινε μοναχή χωρίς να σταματήσει το συγγραφικό της έργο. Στα δεκάξι της χρόνια ο δάσκαλος χαϊκού Kagami Shikō, ο οποίος δίδασκε έναν απλό τρόπο γραφής χαϊκού, την επισκέφτηκε στο σπίτι της, αναγνώρισε το ταλέντο της και έκτοτε η φήμη της απλώθηκε σε όλη την Ιαπωνία. Μέχρι και τον 19ο αι. θεωρούτανε κορυφαία μορφή στο χώρο τού χαϊκού στην Ιαπωνία με τη φήμη της να θεωρείται ισάξια και αυτής τού Basho ακόμα, αλλά στον 20ο αι. το έργο της δέχτηκε έντονες αρνητικές κριτικές από ορισμένους κριτικούς· ότι η ποίησή της είναι αλαζονική, ρηχή, υποκριτική, ασήμαντη κ.λπ. Η αλήθεια είναι πάντως, ότι το έργο τής λογοτεχνικής κριτικής είναι αμφιλεγόμενο από τη φύση του και είτε το θέλουμε είτε όχι τελικά στηρίζεται σε αυθαίρετα πατήματα. Ακόμα και αν γίνει αποδεκτό ότι το έργο τής Kaga no Chiyo-jo παρέμενε υπερτιμημένο για δυόμιση και πλέον αιώνες τέτοια αρνητική κριτική δεν συνάδει ούτε με τη φήμη της ούτε με το πόσο θεωρείται πως επηρέασε. Η ποίησή της πάντως χαρακτηρίζεται από μια βαθιά αγάπη για τη φύση και έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη τής ποίησης χαϊκού.
Τα χαϊκού προέρχονται από την εξαιρετική ανθολογία τού Makoto Ueda: Far beyond the field-haiku by Japanese women.
Για το πρώτο, το πιο γνωστό της ποίημα, σημειώνεται εναλλακτικά και η απόδοση στα αγγλικά των Patricia Donegan και Ishibashi Yoshie, από την ιστοσελίδα: gov-online.go.jp. Είναι η πρώτη από τις δύο. Να σημειωθεί επίσης ότι το εισαγωγικό συνοπτικό κείμενο βασίστηκε στα ανωτέρω: ανθολογία και ιστοσελίδα.
the morning glory!
the well-bucket entangled
I ask for water
my well bucket
taken by the morning glory -
this borrowed water
ω ιπομέα!
μπλεγμένη με τον κουβά –
ζήτησα νερό
Αξίζει να σταθούμε στην αναλυτική περιγραφή τής εικόνας, η οποία δίνεται στην ανωτέρω ιστοσελίδα, για το εν λόγω ποίημα, σύμφωνα με την οποία: η έκφραση «morning glory», δηλαδή το φυτό ιπομέα, παραπέμπει στο φθινόπωρο (σ.σ. είναι δηλαδή μια «εποχική έκφραση», kigo, η οποία συνηθίζεται στην παραδοσιακή ιαπωνική ποίηση για να δείξει την εποχή στην οποία αναφέρεται ένα ποίημα). Η ποιήτρια σηκώθηκε το πρωί για να βγάλει νερό από το πηγάδι και ανακάλυψε ότι κλαδιά τού αναρριχητικού, με τα όμορφα άνθη, φυτού ιπομέα είναι μπλεγμένα στο σχοινί τού κουβά τού πηγαδιού. Μη αντέχοντας να κόψει τα κλαδάκια της, για να βγάλει από το πηγάδι νερό με τον κουβά, ζήτησε νερό, για να πει, από τον γείτονά της.
spring rain -
all things on earth
becoming beautiful
ανοιξιάτικη βροχή
κι όλα στη γη
ομορφαίνουνε
moonlit night -
out on the stone
a cricket singing
φως πανσελήνου –
έξω στην πέτρα
τραγουδά ένας γρύλος
the butterfly
behind, before, behind
a woman on the road
η πεταλούδα
πίσω – πριν – μαζί
μια γυναίκα στο δρόμο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου