Το Δαφνί [Δημήτρης Γρ. Καμπούρογλου, σε απόδοση στα νέα ελληνικά] - Δ' Ιέρεια και Εταίρα.

Δ’ Ιέρεια και Εταίρα.

Κατά τη διάρκεια των αρχαιολογικών ερευνών στην Ιερά Οδό πολύ συγκίνηση μου προξένησε η αποκάλυψη μιας αρχαίας νεκρικής κάλπης, με επιμέλεια σκεπασμένη με μολύβδινο φύλλο, που είχε μέσα ένα μικρό βαζάκι, ένα νομισματάκι και λευκόφαια τέφρα.

Και θυμήθηκα τότε όσα είχα διαβάσει για τη συγκίνηση ενός παλιού συναδέλφου μου ως προς την αγάπη των Αθηνών• αν και αυτός αγαπούσε μόνον την αρχαία Αθήνα, τη δε παλιά δεν μπορούσε να την εννοήσει χωρίς τους Τούρκους, για τούτο και έφυγε, όταν ξέσπασε η Επανάσταση και δεν γύρισε πίσω.

Εννοώ τον επί μακρά σειρά ετών (που έζησε) στην Αθήνα πρόξενο Φοβέλ, με τον όποιο όλοι οι τότε περιηγητές ασχολήθηκαν, υπάρχει δε και πολύτιμη για την Ιστορία της Παλιάς Αθήνας βιογραφία του.

Ο Φοβέλ ήταν ζωγράφος, αρχαιολόγος, νομισματολόγος, κατασκευαστής εκμαγείων, λίγο αρχαιοκάπηλος, οδηγός και αρωγός των περιηγητών και των ξένων γενικά, οι οποίοι επισκεπτόντουσαν την Αθήνα, γεωγράφος, αρχιτέκτονας και ό,τι άλλο θέλετε• προπαντός όμως ήταν μανιώδης Συλλέκτης.

Το σπίτι του ήταν μουσείο. Ακόμα και οι μαντρότοιχοι της αυλής του ήταν γεμάτοι από προσκολλημένα τεμάχια μαρμάρων γλυπτών ή ενεπίγραφων.

Διενεργούσε διάφορες ανασκαφές προς πλουτισμό των συλλογών του σκορπίζοντας οστά και τέφρα, ανοσιούργημα, το όποιο ουδέποτε έπαψε να γίνεται.

Μια ανακάλυψή του όμως, ενός τάφου, τον έκανε να λησμονήσει όλες τις ιδιότητές του και να θυμηθεί μόνο, ότι ήταν καλλιτέχνης και ίσως ποιητής.

Καταπιάστηκε, φαίνεται, να βρει το ξακουστό μνημείο της εταίρας Πυθιονίκης και αντ’ αυτού βρήκε το μνημείο μιας ιέρειας της Αθηνάς.

Την Πυθιονίκη την αναφέραμε προηγούμενα καθώς και τον εραστή της Άρπαλο.

Αυτός ήταν έμπιστος φίλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, θεωρηθείς δε από αυτόν ακατάλληλος για τον πόλεμο διορίσθηκε θησαυροφύλακας στην Βαβυλώνα και διαχειριστής των προσόδων.

Όταν ο Αλέξανδρος στράφηκε προς την Ινδική, ο Άρπαλος το έριξε στο γλέντι, προσκάλεσε δε από την Αθήνα και τη φημισμένη για την ομορφιά της ευφυέστατη δούλα της αυλητρίδας Βακχίδας και, μόλις έφτασε κοντά του με το καλό, της απένειμε βασιλικές τιμές.

Ατυχώς η Πυθιονίκη πέθανε στη Βαβυλώνα, ο δε Άρπαλος την αντικατέστησε μεν, αλλά δεν την λησμόνησε• όταν δε υπέπεσε σε δίκαιη δυσμένεια και καταδιωκόμενος κατέφυγε στην Αθήνα, ανέγειρε σ’ αυτήν, στην Ιερά Οδό, περικαλλές μνημείο, για το οποίο δαπάνησε πάνω από 2,5 εκατομμύρια και δημιούργησε τα ελληνικότατα σκάνδαλα όχι μόνο για τη δωροδοκία των τότε ισχυρών, αλλά και για την ανακήρυξη της φίλης του ως Αφροδίτης Πυθιονίκης.

Την ημέρα λοιπόν αυτή, στην οποία ο Φοβέλ βρήκε τον τάφο της ιέρειας της Αθηνάς, την αποκαλεί «την ωραιότερη της ζωής του».

Ολόκληρος ο σκελετός της ιέρειας διατηρούνταν θαυμάσια: και η στρωμνή της, και ίχνη του προσκέφαλου, το όποιο θα ανύψωνε λίγο την εμπνευσμένη της κεφαλή, περιδεμένη κυκλικά με στεφάνι από φύλλα και καρπούς ελιάς από επιχρυσωμένο χαλκό.

Δίπλα στον σκελετό υπήρχε θήκη από ελεφαντοστό με άνθη και άλλα κοσμήματα• δίπλα δε στα πόδια της σωζόντουσαν τεμάχια μουσικού οργάνου από πυξάρι. Εκεί που κείτονταν, βρέθηκαν και ένα ωραίο ξύλινο κτένι κομματιασμένο πια, μία μεγάλη καρφίτσα και δύο ωραία πήλινα αγγεία.

Η εσωτερική θήκη είχε τέσσερις μεγάλους χάλκινους κρίκους, την δε μαρμάρινη λάρνακα κοσμούσαν ωραίες ανάγλυφες παραστάσεις.

Τι έγιναν όλα αυτά, μόνον ο Θεός το γνωρίζει. Τουλάχιστον η δική μου νεκρική κάλπη — αυτή δηλαδή που ανακάλυψα θα βρίσκεται σε κάποια γωνιά του Μουσείου μας.