Το Δαφνί [Δημήτρης Γρ. Καμπούρογλου, σε απόδοση στα νέα ελληνικά] - Ζ’ Η θέση του Ιερού.

Ζ’ Η θέση του Ιερού.

Είπαμε ότι το τέμενος του Απόλλωνα, στην Ιερά Οδό, κατά την γνώμη μας, δεν ήταν εκεί, όπου το τοποθετούν. Είναι ιστορικά βεβαιωμένο ότι η θέση του ήταν πριν φθάσουμε στο Ιερό της Αφροδίτης, κατά κοινή παραδοχή μάλιστα, καταλληλότερη θέση από κείνη, την οποία κατέχει σήμερον το Δαφνί, δεν υπάρχει για να ιδρυθεί Ιερό και κατόπιν, όπως φαίνεται, Ναός. Και θεμέλια δε οικοδομήματος αποκαλύφθηκαν και συντρίμματα αρχαιοτήτων διάσπαρτα παρατηρούνται και σε πολλά σημεία βρέθηκαν. Ως πρόσθετος δε λόγος μπορεί να θεωρηθεί και το όνομα αυτό της Δάφνης, που σχετίζει τη Μονή με τον Απόλλωνα.

Αφήνοντας το ζήτημα, αν το αρχικά ιδρυθέν Ιερό και ο μεταγενέστερος Ναός ήταν αμφότερα επί της αυτής ακριβώς θέσης — και αν πρόκειται περί τέλειου συνταυτισμού τους — παρατηρούμε, ότι και τα θεμέλια είναι δυνατόν να σχετίζονται, όπως και η από τους Φράγκους χρησιμοποιηθείσα ως οχύρωμα στοά, προς τον πρώτο μόνον επίσημο σταθμό των προσκυνητών οι οποίοι μετάβαιναν στην Ελευσίνα και τα συντρίμματα των αρχαιοτήτων είναι δυνατόν να μεταφέρθηκαν από άλλη, που βρισκόταν κοντά, θέση. Και τα ευρήματα τέλος, τα εντός και εκτός της περιοχής της Μονής, δεν παρουσιάζουν κάτι το προσδιοριστικό και εξακριβωτικό.

Εξ άλλου οι λόγοι, τους οποίους προβάλλουμε σχετικά με τη θέση του Ιερού αμέσως μετά τη Μονή και προς την πλαγιά του όρους, αριστερά για τον κατερχόμενο, φαίνονται σε μας ικανοποιητικά βάσιμοι.

Είναι δε οι έξης:

Ότι η αριστερή οροσειρά είναι το Ποικίλο Όρος της αρχαιότητος είναι βέβαιο, αφού η δεξιά είναι ο Κορυδαλλός. Τούτο καταδηλούται και από έγγραφα μεταγενεστέρων αιώνων, κάποια των οποίων και έχουμε ήδη δημοσιεύσει. Σκορδαλός μάλιστα καλούνται και οι μέχρι του χωριού Περιστέρι εκτάσεις ακόμα και σήμερα. Δαφνοβούνι λοιπόν και Ποικίλο συνταυτίζονται.

Τώρα ας έρθουμε στον γνωστόν μας θρύλο, τον οποίο διαιωνίζει ο Παυσανίας. Κατ’ αυτόν ο Χαλκίνος και ο Δαίτος, φθάνοντας στο Ποικίλο Όρος είδαν ένα δράκοντα να τρέχει προς την φωλιά του. Ώστε σύμφωνα με το θρύλο αυτό στην πλευρά μάλλον του όρους αυτού είναι φυσικό να βρίσκεται το Ιερό, και όχι χαμηλά, σε ύψωμα μάλλον, προκειμένου μάλιστα περί του Απόλλωνα, προγόνου του δικού μας Προφήτη Ηλία, ο οποίος κατέχει, εκεί στην Ιερά Οδό, το λόφο που βρίσκεται δύο στάδια προτού το Δαφνί, επί του οποίου όμως δεν συντρέχει λόγος για να αναζητήσουμε το Ιερό του Απόλλωνα.

Έχοντας λοιπόν αυτή την πεποίθηση ερευνήσαμε επιμελώς και βρήκαμε στην πλευρά του Ποικίλου Όρους, μετά την Μονή, μικρό σπήλαιο, με πολλά ίχνη αρχαίας επεξεργασίας. Μπροστά στο σπηλαίο μάλιστα παρατηρήσαμε επιμελημένο επίπεδο έδαφος, πιο κάτω δε, στο επικλινές, και άλλη αναβαθμίδα.

Ίσως λοιπόν το μικρό αυτό σπήλαιο (σ.σ. πρόκειται μάλλον είτε για το Σπήλαιο Πανός, για το οποίο λίγο αργότερα, στις αρχές της δεκαετίας του 1930, ταυτοποιήθηκε ότι λατρευόταν ο Πάνας είτε για του Προκρούστη) να έδειχναν (σ.σ. οι Χαλκίνος και Δαίτος) και να θεωρούνταν ως φωλιά του φτερωτού δράκοντα.

Ποιος γνωρίζει αν κάποτε, καθώς θα ανασκάπτεται η πλαγιά αυτή του Ποικίλου, δεν θα βρεθεί, κατά μεν την πρώτη αναβαθμίδα, το άγαλμα του Απόλλωνα, κατά δε τη δεύτερη της Αθηνάς, της Δήμητρας και της Κόρης, τα όποια από αιώνες αναπαύονται κάτω από την ωραία Αττική γη.