ΙΑ’ Μια κρύπτη.
Δυο τρία κυπαρισσάκια, να διακόπτουν την εύθυμη πρασινάδα των στρογγυλών πεύκων του Ποικίλου Όρους, σε προκαλούν να πλησιάσεις σ’ ένα ερειπωμένο εκκλησάκι. Είναι ο λεγόμενος Άγιος Νικόλαος, το νεκροταφείο των καλογέρων του Δαφνιού.
Σκάβοντας οι εργάτες των ανασκαφών της Ιεράς Οδού τριγύρω στο εκκλησάκι αυτό αποκάλυψαν, κάτω από το ναό, τα σκαλοπάτια και την είσοδο μιας κρύπτης.
Θεέ Δημητρίου! όπως θα αναφωνούσε ο μακαρίτης Λαμπάκης, τι κόκαλα ήταν εκεί μέσα σε τέσσερις μεγάλες απέναντι μεταξύ τους δίδυμες θήκες. Τι κεφάλια ανάμεσα σε σκέλη, και τι χέρια περασμένα μέσα σε σαγόνια!
Όσοι τα είδαν, θα ήταν διατεθειμένοι να σας αναπτύξουν τις σκέψεις τους, αν δεν είχε προηγηθεί ο Σαίξπηρ.
Εκείνο όμως που μας ενθαρρύνει να μη αλλάξουμε θέμα είναι, το ότι έχουμε μπρος μας πλήθος οστών ανθρώπων, που έζησαν και πέθαναν άγνωστοι και σε άγνωστους αιώνες. Και λόγιοι και αγράμματοι και ευφυείς — ίσως και κανένας μεγαλοφυής — και ηλίθιοι και φίλοι με εχθρούς και ομόθρησκοι με αλλόδοξους, όλοι βρισκόντουσαν ανακατεμένοι μες στις θήκες αυτές της κρύπτης, και φαντάζομαι τις δυσχέρειες, μπρος στις οποίες θα βρεθεί ο εντεταλμένος στη Δευτέρα Παρουσία ν’ αποδώσει στον καθέναν τα κόκαλα του.
Παραβρεθείς κι εγώ από ανάγκη, λόγω της υπηρεσίας μου, εκεί τράπηκα σε φυγή μπρος στο πρώτο κρανίο, το οποίο έφεραν έξω οι εργάτες, που το είδα ν’ ατενίζει με γυμνές τις κόγχες των οφθαλμών άφοβα τον ήλιο, τον οποίο από αιώνες είχε στερηθεί.
Έξω όμως από την κρύπτη μάς περίμεναν δυο εκπλήξεις. Βρέθηκαν δηλαδή τα χέρια της μοναχής Εργίνας — αυτό το όνομα, Αθηναϊκή μορφή της Ρεγγίνας, έφερε σιδερένιο κρίκο σε σχήμα δακτυλιδιού — βρέθηκε δε και ένα τεράστιο καρπουζοειδές κεφάλι...
— Του Τρελλογαβρίλη η κεφάλα!
... αναφώνησε παλιός κάτοικος του Δαφνιού, που διέμενε εκεί από την εποχή, που χρησιμοποιούνταν επί κάποια χρόνια η Μονή και για φρενοκομείο.
Και μας διηγήθηκε την ιστορία του, την οποία έγραψα κάποτε.
Κοντά όμως στους εξωτερικούς τοίχους του Αγίου Νικολάου εκεί βρέθηκε και μια λουτροφόρος καλών αρχαίων χρόνων με ανάγλυφες δύο μορφές, από τις οποίες μόνο η μία — άντρας ιπτάμενος περίλυπος — διακρίνεται καλά.
IB’ H Αθηναϊκή γιορτή.
Η 23η Αυγούστου, ημέρα της Απόδοσης της μεγάλης γιορτής της 15ης Αυγούστου, πανηγυριζόταν εξαιρετικά στην Αθήνα ως αυτοτελής γιορτή. Σ’ αυτή μάλιστα γιόρταζαν και οι έχουσες το τοπικό όνομα Μαριάννα.
Και στην Αθήνα μεν γινόταν λιτανεία, όπου η εικόνα της μετάστασης της Θεοτόκου περιφερόταν γύρω από τα τείχη της πόλης. Στην Κηφισιά όμως και στην, μετά από αυτήν, Χελιδονού γινόταν παναττικό πανηγύρι. Έχοντας δεχθεί επίδραση από την Αθήνα, έκαμναν επισημότατο πανηγύρι και στη Μονή Φανερωμένης στη Σαλαμίνα.
Από τις Μονές του Αθηναϊκού εδάφους πανηγύριζε επισημότατα το Δαφνί. Όλοι οι Αθηναίοι και ετερόδοξοι ακόμα, πήγαιναν στο μοναστήρι αυτό περνώντας την Ιερά Οδό. Και θα νόμιζε κανείς, ότι αναστήθηκε από την τέφρα της λησμονιάς η περίφημη πομπή των Ελευσίνιων και ότι θα έβλεπε να προηγείται το άγαλμα τον Ιάκχου, τοποθετημένου πάνω σε άρμα, να συνοδεύεται από τον Ιακχαγωγό και πίσω του ένοπλους ωραίους εφήβους και κατόπιν το πλήθος των πιστών να ακολουθεί.
Αλλά αμέσως συνερχόταν από την πλάνη ο ονειροπόλος μυστικοπαθής, όταν άκουγε τον βιολιτζή του πανηγυριού να τραγουδά το νερό του Δαφνιού «που πίνουν οι αγγέλοι» και ιδίως το περίφημο για την ιστορική του σημασία προαιώνιο δίστιχο:
Κυρά Χρυσοδαφνιώτισσα μεγάλη σου είν’ η χάρη
με το ψηφί, με το ρηγλί, με το μαργαριτάρι.
Οι πιστοί της Ιεράς Οδού είναι τώρα Χριστιανοί. Αφού δε άκουγαν με μεγάλη κατάνυξη την θεία λειτουργία, δανείζονταν τα ψηλά καλάμια του νεωκόρου και ρίχναν ψηφίδες από τα περίφημα μωσαϊκά για ανάμνηση και για φυλαχτό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου