18 Μαρτίου 2021

[στις υπόσκαφες δεξαμενές στο λόφο τής Πνύκας 12.03.2021]

Ανεβαίνοντας, από το Θησείο, την Απ. Παύλου συναντάμε δεξιά μας το υπόσκαφο σπήλαιο εντός του οποίου βρισκότανε κρήνη (η Κρήνη Πνύκας ή Καλλιρρόης). Στο βράχο, δίπλα της, από τις διάφορες διαμορφώσεις ξεχωρίζει η μικρή σήραγγα.   






Για το αν όμως αυτή είναι η περίφημη αρχαία Εννεάκρουνος Kρήνη υπάρχουνε διφορούμενες απόψεις.
Ενδεικτικά μεταφέρουμε δυο αντικρουόμενες θέσεις:

Από το odysseus.culture.gr.     

ΚΡΗΝΗ ΠΝΥΚΑΣ - ΚΡΗΝΗ «ΚΑΛΛΙΡΡΟΗ»

Στην ανατολική κλιτύ του λόφου της Πνύκας, λίγα μέτρα ανατολικά από το ιερό Πανός βρίσκεται η Κρήνη της Πνύκας, ένα υπόσκαφο σπήλαιο διαμορφωμένο σε κρήνη το οποίο φαίνεται να συνδέεται με το μνημειώδες έργο υδροδότησης της Αθήνας την εποχή του Πεισιστράτου (6ος αι. π.Χ).

Ο Γερμανός αρχαιολόγος Doerpfeld που το ανέσκαψε το 1892 και ο αρχιτέκτων Graeber συνέδεσαν την κρήνη της Πνύκας με την φημισμένη Εννεάκρουνο και την πηγή της Καλλιρρόη. Η κρήνη στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο χρησίμευσε ως κρύπτη αγαλμάτων του Εθνικού Μουσείου και της Ακρόπολης.

Και από το archaeologia.eie.gr.

Καλλιρόη [Εννεάκρουνος] (6ος αι. π.Χ.)

Η κρήνη Καλλιρόη υπήρξε μία από τις σημαντικότερες και πιο ονομαστές κρήνες της αρχαίας Αθήνας. Στα χρόνια των Πεισιστρατιδών (δ΄ τέταρτο 6ου αι. π.Χ.) τα νερά της διοχετεύθηκαν στην περίφημη Εννεάκρουνο, που με βάση τις σωζόμενες περιγραφές αποκαθίσταται ως κατασκευή ορθογωνίου σχήματος με (μάλλον κιονοστήριχτη) πρόσοψη προς βορράν, στις πλαϊνές πλευρές της οποίας διαμορφώνονταν αβαθείς υδρομαστευτικές δεξαμενές όπου υπήρχαν οι εννέα κρουνοί εκροής των υδάτων. Η υδροδότησή της γινόταν πιθανώτατα από την ανατολική πλευρά μέσω υπόγειου πήλινου αγωγού. Η χρήση της κρήνης ήταν συνδεδεμένη όχι μόνο με τις ανάγκες υδροδότησης της πόλης, για την οποία αποτέλεσε αρδευτικό έργο υψίστης σημασίας, αλλά και με τελετές θρησκευτικού χαρακτήρα, μιας και γνωρίζουμε ότι από αυτήν έπαιρναν νερό οι κόρες της Αθήνας για το γαμικό λουτρό τους. Μολονότι δεν σώζεται στις μέρες μας, αναφέρεται κατ’ επανάληψη στην αρχαία ελληνική γραμματεία και εικάζεται ότι έχει επίσης απεικονιστεί σε δεκάδες αθηναϊκές μελανόμορφες υδρίες του 6ου αι. π.Χ., οι οποίες αναπαριστούν σκηνές με νεαρές παρθένες (ανύπαντρες κοπέλες) να αντλούν νερό από ένα κρηναίο οικοδόμημα. Ο Παυσανίας την τοποθετεί στην περιοχή της Αγοράς, πλησίον του Ελευσινίου, όμως πιο αξιόπιστες φαίνεται να είναι οι μαρτυρίες των Ηροδότου και Θουκυδίδου, σύμφωνα με τις οποίες η θέση της εντοπίζεται νοτιοανατολικά της Αγοράς, κοντά στην κοίτη του Ιλισσού ποταμού και σε απόσταση όχι μακρινή από το Ολυμπιείο, ίσως σε σημείο πίσω από την σημερινή εκκλησία της Αγ. Φωτεινής.

Συνεχίζοντας, στο παρόν, παρουσιάζουμε εικόνες από το εξωτερικό μέρος, τις εισόδους, πέντε υπόσκαφων δεξαμενών, πιθανόν αρχαίων, οι οποίες βρίσκονται στον διαβρωμένο και σπηλαιώδη βράχο τής Πνύκας, λίγα μέτρα από την Κρήνη τής Πνύκας ή Καλλιρρόης. Για τις υπόψη δεξαμενές δεν βρήκαμε πληροφορίες. Πιθανόν μάλιστα να συνδέονται υπόγεια ή / ή και με το υπόσκαφο σπήλαιο που βρίσκεται η Κρήνη τής Πνύκας ή Καλλιρρόης. Η πρόσβαση σε αυτές γίνεται μέσω μονοπατιού, προς τα ανατολικά, από τον αρχαιολογικό χώρο της Πνύκας, από το χώρο που συγκαλούνταν η Εκκλησία τού Δήμου, στην αρχαία Αθήνα ή εναλλακτικά από μονοπάτι που ξεκινάει βόρεια του Λουμπαρδιάρη.  






Στις φωτογραφίες που ακολουθούνε  δυο κοντινά, στην περιοχή των δεξαμενών, μικρά σπήλαια, υπόσκαφα διαμορφωμένα. 





Δεν υπάρχουν σχόλια: