29 Απριλίου 2014

Γεώργιος Νικ.Σχορετσανίτης - Επιστρέφοντας στο Δρόμο του Μεταξιού





















Διαβάστε ή κατεβάστε (σε μορφή pdf), ακολουθώντας το σύνδεσμο εδώ, το ογδοηκοστό βιβλίο της σειράς "εν καινώ" των 24Γραμμάτων: το οδοιπορικό: “Επιστρέφοντας στο Δρόμο του Μεταξιού”
του Γιώργου Σχορετσανίτη.

----------------------------------------------------------------------------


Η «Αλεξάνδρεια» του Ντανιέλ Ροντώ συνιστά ένα εξαίσιο δείγμα της ταξιδιωτικής λογοτεχνίας. Πέρα από κάθε άλλη τοποθέτηση ή κατάταξη, τέτοια εγχειρίδια ψυχολογίας προϋποθέτουν μια ακριβή και συνεπή σκηνογραφία. Η πρόσληψη των λεπτών αισθημάτων, η κατανόηση των εντάσεων, οι παράφοροι και θελκτικοί χαρακτήρες. Όλα ετούτα αποκτούν έναν εντατικότερο φωτισμό καθώς εντάσσονται σ’ ορισμένα τοπία. Η Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου στην περίπτωση της εισαγωγής μας, ημερολόγια και μαρτυρίες από φυσιοδίφες και περιηγητές, ένα απ’ τα πολλαπλά επίπεδα του Στρως στην εκτίμηση του περιβάλλοντος και της ιστορίας συνιστούν δείγματα της εξαίσιας υποβλητικότητας του ταξιδιού. Ο λόγος και η εικόνα οδηγήθηκαν πολλές φορές σ’ εξωτικές συμπράξεις, παραχωρώντας στον κινηματογράφο το δικαίωμα να μιλά για τον πιο πετυχημένο ρεαλισμό. Η παιδική λογοτεχνία συνιστά μία από τις ειδικεύσεις που γνώρισε τη μεγαλύτερη άνθηση. Ο λόγος και η εικόνα βρέθηκαν κοντύτερα από ποτέ, εφευρίσκοντας στην ειλικρινή αφοσίωση των παιδιών μια περιοχή ικανή να στηρίξει το ειδικό αλφάβητό της. Οι γκραβούρες, οι χαλκογραφίες, τα πολυνησιακά, ζωγραφικά κορίτσια αποτελούν τη συνεισφορά των χρωστήρων. Σ’ έναν άλλο τύπο φωτογραφίας η ζωγραφική δεν έπαψε ποτέ να υποκαθιστά το λόγο, στο σημείο εκείνο κατά το οποίο ο τελευταίος ακινητοποιείται. Η μεταφορά του συναισθήματος, των ψυχολογιών, το ενεργό ενδιαφέρον για την πλοκή, η συνειδητή ανάγνωση και παρακολούθηση συνδέονται με τη δυναμική της αλήθειας. Με τη δυνατότητα δηλαδή το κοινό ν’ απομακρύνεται απ’ το όραμα για να γιορτάσει επιτέλους την πραγματικότητα που το περιβάλλει. Με τη μοιραία ικανότητα να συμβεί αυτό που ειπώθηκε στα ιταλικά και προέβλεπε ένα συναίσθημα απρόσιτο μ’ οποιαδήποτε περιγραφή.

Η ταξιδιωτική λογοτεχνία συνιστά έναν αναγκαίο τομέα, ένα τεχνικό προαπαιτούμενο του μυθιστορήματος, αφού δεν είναι δυνατόν να ξεπεραστεί ο τόπος. Η παρουσία της κρίνεται φυσική και θεμελιώδης. Η έννοια της μαρτυρίας δικαιολογείται. Όμως υπάρχουν φορές που τ’ ανθρώπινο στοιχείο προσλαμβάνει τον αναγκαίο σφυγμό ή απλά διαθέτει την πρόθεση και την ικανότητα να το πράξει. Σε τέτοιες περιπτώσεις ας περιφρονήσουμε τους μύθους και τις ιστορίες. Και ας αρκεστούμε στον τόπο, την όψη και το βάθος του, στη νεότητά του. Υπάρχουν πρόσωπα συγγραφείς που μεταφέρουν τον παλμό τους. Κάνουν δικά τους τα ποτάμια, τα ονόματα των οροσειρών, τις θέσεις των χιλιομετρικών δεικτών. Εστιάζουν σε πρόσωπα ιστορικά που διαδραμάτισαν κάτι σπουδαίο, αποδεικνύουν την ψυχολογία τους με μια ευφάνταστη πρόσθεση στο υλικό κάθε γενιάς. Οι τόποι δικαιώνονται καθώς ένα νέο είδος διαρκώς κορυφώνεται. Η ταξιδιωτική λογοτεχνία μπορεί να μας απασχολήσει με πολλούς τρόπους. Η παραγοντική της θέση σε πληθώρα έργων, αν όχι σε όλα  προσδίδει στο φαινομενικό που πάντα επιδιώκεται. Περισσότερο όμως από κάθε τι απολαμβάνουμε τις διηγήσεις των ταξιδιών, παλεύουμε και ομορφαίνουμε όταν ανιχνεύουμε την αίσθηση του μέρους. Η δικαίωση λοιπόν του λόγου. Σ’ αυτήν την ξεχωριστή αποτύπωση δεν θα σήμαινε τίποτε κανένα μνημείο και καμιά αρχαιότητα. Αυτό που στ’ αλήθεια διαθέτει την ικανότητα για μια ευθεία συνύπαρξη ρυθμού και πάθους σπάνια υφίσταται. Συναντάται μόνο σε περιπτώσεις κατά τις οποίες η αναχώρηση, το μετέωρο στάδιο της περιήγησης, η επιστροφή και η αποτίμηση συνθέτουν μια ακέραια ψυχολογία. Το ταξίδι σε τούτη την περίπτωση καθίσταται ερωτικό, ο δεσμός με έναν άγνωστο τόπο είναι δεσμός ιστορίας και αισθητικής.

Ο Γιώργος Σχορετσανίτης της ζωροαστρικής πόλης και της Βαλτικής ανήκει στους τελευταίους και πιο αφοσιωμένους δημιουργούς της ταξιδιωτικής συγγραφής. Η λογοτεχνικότητά του έμφυτη στο ευγενές κείμενο είναι διακριτική, καθώς ο ίδιος αποθέτει τον εαυτό του στην ανάσυρση της μνήμης και την όσο το δυνατόν ρεαλιστική εξιστόρηση των τοπίων. Σ΄ αυτά τα πρότυπα, μαζί με την οικονομία και την απλότητα της πληροφορίας ο Γιώργος Σχορετσανίτης προσεγγίζει στην προκειμένη περίπτωση την οδό του μεταξιού. Κατηγοριοποιεί την ιστορία της, εντοπίζει στοιχεία για την ανάπτυξη επιμέρους τομέων, κινείται διαρκώς και φανερώνει το φορτίο της εποχής του όταν υποδεικνύει το παρελθόν και το παρόν ενός ολόκληρου κόσμου. Η λογοτεχνία του είναι αφιερωμένη στο ταξίδι. Μόνο μια ανεπαίσθητη φωνή μπορεί να φτάσει σ’ όσους δεν θα αγαπήσουν το ταξίδι το ίδιο. Οι υπόλοιποι διαθέτουν τη σπάνια ευκαιρία ν’ αναπαράγουν έναν τόπο μ’ όλη την ακρίβεια και την τραχύτητά του. Ο Σχορετσανίτης ανήκει σ’ αυτόν τον κλειστό κύκλο όσων οι προθέσεις ήταν πάντοτε κάτι περισσότερο απ’ την αναπαραγωγή ενός τόπου. Η επιλογή του επιβεβαιώνεται από την αναφορά σε στοιχεία για τη φιλοδοξία, την ηθική και την αισθητική του ταξιδιού. Τους όρους του μ’ άλλα λόγια, που επιβάλλονται.

Λέγεται πως παραμύθι και όνειρο  συνιστούν δυο έννοιες με κοινά χαρακτηριστικά. Η δυσκολία εντούτοις έγκειται στην ταυτόχρονη ύπαρξη αυτών των δύο. Κατ’ αντιστοιχία μπορούμε να φανταστούμε λοιπόν πόσο ευτυχής και σπάνια σχέση είναι εκείνη του Γιώργου Σχορετσανίτη με το λόγο. Αυτήν που απολαμβάνουμε σ’ όλα τα ημερολόγιά του,  καθώς ένα βασικό στοιχείο του παραμυθιού και ένα υπαινιγμός για τ’ όνειρο έχουν πια γίνει. Στα μέρη απ’ όπου ο ίδιος πέρασε μαζί μας.

Δεν υπάρχουν σχόλια: