Η μόνη μας ευθύνη [Απόστολος Θηβαίος]

H μόνη μας ευθύνη.

Το διακύβευμα του προσεχούς δημοψηφίσματος δεν αφορά τίποτε περισσότερο ή λιγότερο από το κύρος ενός ολόκληρου λαού. Πέρα απ΄ την κομματική ταυτότητα που επιδεικνύουν στα δόντια μαζί με τις τελευταίες, μεταπολιτευτικές ρανίδες τους οι εκφραστές του συστήματος, πέρα απ΄ την διδακτική για το μέλλον στάση των μέσων μαζικής ενημέρωσης, πέρα απ΄ τις κρυφές ατζέντες και τα εμμονικά σύνδρομα δύο παρωχημένων συστημάτων που συγκρούονται βρυχώμενα στην αρχή του νέου αιώνα, πέρα απ΄ τις εξαθλιωμένες όψεις των συνταξιούχων που διέθεσαν όλη τη δυναμική της γενιάς τους στη στήριξη του παλαιοκοματισμού, εκείνο που παίζεται στα ζάρια είναι το κύρος μας. Η αξιοπιστία ενός λαού που ακολουθώντας το ένστικτό του πριν από μερικούς μήνες ύψωσε μια φωνή αντίδρασης -η λέξη αντίσταση ευτελίστηκε στις μέρες μας και οφείλουμε να την προστατεύσουμε καταχωρώντας την για πάντα στην ιστορία-, για να φθάσει στο μέσον του καλοκαιριού αμήχανο, να προδίδει την ίδια του τη βούληση.

Το δημοψήφισμα πρέπει να πραγματοποιηθεί. Ο πιο καίριος λόγος είναι η λυτρωτική διενέργειά του ώστε να κλείσει οριστικά το αφήγημα μιας ολόκληρης εποχής. Η ετυμηγορία του λαού θα σφραγίσει παρόν και μέλλον, θα κλείσει οριστικά τους λογαριασμούς με το παρελθόν και θα θέσει οριστικά τη χώρα σε μια καθορισμένη, αναπόδραστη πορεία. Η τέλεσή του δεν συνεπάγεται μόνον μια άσκηση δημοκρατικού χαρακτήρα. Κάτι δηλαδή σαν τις ασκήσεις ετοιμότητας των δυνάμεων ασφαλείας. Το δημοψήφισμα συνιστά τον πιο αποφασιστικό τρόπο προκειμένου να καθοριστεί το πνεύμα και η στόχευση της κοινωνίας.

Η απόδοση σε μια δημοκρατική διαδικασία του χαρακτηρισμού “διχαστική” επιβεβαιώνει για μια ακόμη φορά τη διάσταση που υφίσταται ανάμεσα στη θεωρητική προσέγγιση του δημοκρατικού πολιτεύματος και την ρεαλιστική άσκηση των όρων του. Πρώτοι εκείνοι που καθορίζουν το χαρακτήρα του και εμπνέουν τις φαντασιώσεις του, πρώτοι εκείνοι συμβάλλουν στη διχαστική προσέγγιση. Η νωπή, λαϊκή εντολή, πάνω στην οποία στηρίζεται το πολιτειακό μας οικοδόμημα, όσο σαθρό και αν αποδείχτηκε στην εμπορευματοποίηση της εποχής μας, επιβάλλει το σεβασμό των εκφραστών της λαϊκής βούλησης. Η ακύρωση του δημοψηφίσματος ίσως αφήσει πιο βαθιά σημάδια στη λαϊκή συνείδηση. Αυτό πρέπει να το λάβουν υπόψη τους όσοι ευαγγελίζονται το φόβο και την αβεβαιότητα. Μια πληγωμένη δημοκρατία θα θέσει σε αμφισβήτηση τη δυναμική και την αξιοπιστία της. Πρόκειται για μια ακύρωση των θεσμών και των αρχών για τις οποίες γράφτηκαν οι τελευταίες σελίδες της ιστορίας μας στους δρόμους γύρω απ΄ το πολύπαθο Πολυτεχνείο. Δεν μπορεί παρά να θεωρηθεί αναμενόμενη η στάση φορέων όπως η ΓΣΕΕ που αρνούνται σε τόνους δραματικούς κάθε εκφορά της λαϊκής βούλησης, όταν αυτήν έχουν πάψει να υπηρετούν, καθιερώνοντας ένα νέο κλειστό επάγγελμα. Πέρα απ΄ τη σύμπλευση όλων των φορέων σ΄ αυτήν την κρίσιμη, εθνική στιγμή, εκείνο που προέχει είναι η προετοιμασία της κοινωνίας για το αποτέλεσμα της προσεχούς Κυριακής. Το “ναι” ή το “όχι” θα πρέπει να γίνουν απόλυτα σεβαστά, μα επιβάλλεται να αποτελέσουν αντικείμενο ψύχραιμων χειρισμών απ΄ όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές. Η ηρεμία στο εσωτερικό της χώρας, λίγες μέρες πριν ληφθεί η πιο κρίσιμη απόφαση της νεότερης ιστορίας μας κρίνεται επιβεβλημένη. Κάθε άλλη πρακτική, ας το συλλογιστούν όσοι φέρουν την ευθύνη είναι δυνατόν να μας απομακρύνει απ΄ τα ορθά συμπεράσματα, οδηγώντας τότε στην πιο σκληρή εκδοχή της ιστορικής επανάληψης. Ίσως δε, τούτο το τελευταίο να έχει ήδη συμβεί, καθώς αποτέλεσμα των ξενόφερτων πρακτικών αποτέλεσε η πόλωση και η αναζωπύρωση παλιών διενέξεων που τόσο στοίχισαν στην πατρίδα και την αξιοπρέπεια που όλοι διεκδικούν και επιδιώκουν.

Ακόμη και αν η σημερινή κυβέρνηση πράττει παιχνίδια ελιγμών, ακόμη και αν οι προθέσεις της υπήρξαν αγνές, επιβάλλεται ο σεβασμός απέναντι στις αποφάσεις της. Τα μέσα και οι μηχανισμοί για την πτώση ή την αποδοχή της στο άμεσο μέλλον εγγυώνται την εφαρμογή της λαϊκής βούλησης. Αν θέλουμε να δείξουμε μια εικόνα ευρωπαϊκής χώρας στη διεθνή, κοινή γνώμη τότε οφείλουμε να ασκήσουμε τα δικαιώματά μας με σεβασμό απέναντι στα θεμελιώδη αξιώματα της δημοκρατίας. Κάθε άλλη τακτική, απ΄ όπου και αν προέρχεται καθίσταται υπονομευτική, καθώς διαταράσσει μια λυτρωτική διαδικασία για τη συνείδηση αυτού του τόπου. Η θέση μας στην Ευρώπη και όσα απαιτούμε απ΄ τη διεθνή μας παρουσία, το παρελθόν μας που όλοι φέρνουν στο προσκήνιο θέτει μόνο μιας επιταγή. Να εξελιχθεί το δημοψήφισμα με τον δέοντα τρόπο. Και θα πρέπει κανείς να συλλογιστεί πως το ερώτημα δεν αφορά μια δοκιμασία τύπου βουλευτικών εκλογών, δεν αφορά πρόσωπα αλλά το παρόν και το μέλλον μας μέσα από μια σαφή εκτίμηση.

Κάναμε λόγο πρωτύτερα για τη διδακτική αυτή δοκιμασία του δημοψηφίσματος. Διδακτική διότι μες σε λίγες μέρες κιόλας, προλάβαμε να γίνουμε μάρτυρες της αποφασιστικής επιρροής την οποία είναι δυνατόν να ασκήσει μια ολοκληρωτικά ανεξέλεγκτη εξουσία, έξω και πέρα από κάθε πλαίσιο λειτουργίας και ευνομίας, όπως τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Είναι μάταιο να τονίζει κανείς την ανάγκη για ψυχραιμία και σύνεση, όταν για τους περισσότερους από εμάς ετούτη η απόφαση φαντάζει ως μια τυπική και τεχνηέντως συγκαλυμμένη, εκλογική αναμέτρηση και όχι μια υπερκομματική λειτουργία που εκτείνεται πέρα απ΄ τα πλαίσια του καιρού μας.

Η σημερινή κυβέρνηση μας ζητά να της υποδείξουμε το δρόμο. Η ευθύνη μας, η ίδια εκείνη που γεμίζει το διαδίκτυο με σχόλια, προτάσεις και κρίσεις εκ τους ασφαλούς φαντάζει πιο απαιτητική από ποτέ. Ας μην δικαιώσουμε φωνές όπως εκείνης της βουλευτού που αποδίδει στα φτωχότερα στρώματα την άγνοια και την αφέλεια ως άμεση συνέπεια του βιοτικού τους επιπέδου. Ενός επιπέδου και μιας αυτοθυσίας που έφθασε τούτη τη χώρα ως τις μέρες μας και που σήμερα καλείται να καθορίσει ένα ζήτημα εσωτερικής φύσεως με προεκτάσεις παιδευτικές, οικονομικές, κοινωνικές. Οι καιροί που έρχονται θα φέρουν και άλλα δημοψηφίσματα. Το ευρωπαϊκό σύνταγμα, η άσκηση εξωτερικής πολιτικής εκ μέρους της ένωσης, το μεταναστευτικό, οι ανθρώπινες σχέσεις, ίσως η επιστήμη απαιτήσουν τη δική μας απόφαση προκειμένου να καθορίσουν τις κατευθύνσεις τους για μια μακρά εποχή.

Προσβλέπω στην ανάληψη εκ μέρους της κυβέρνησης όλων εκείνων των δράσεων που ευθυγραμμίζονται με τις τωρινές και παλαιότερες εξαγγελίες τους. Προσμένω απ΄ τη μαζική αυτήν αντιπολίτευση το σεβασμό απέναντι στην κυβέρνηση. Προσβλέπω σε εργατικά συνδικάτα που θα είχαν πάψει να λειτουργούν με ολότελα ακαλλιέργητα αντανακλαστικά, προσβλέπω στην υπεράσπιση της εκλεγμένης μας κυβέρνησης έναντι όλων όσων ομολογούν με τον πλέον εξόφθαλμο τρόπο πως ζητούμενο των ασκούμενων πιέσεων είναι η πτώση μιας παράταξης και όχι η εξεύρεση μιας λύσης. Δυστυχώς ποτέ δεν είδα τα ίδια αντανακλαστικά απέναντι σε εθνικιστικά μορφώματα που δρουν πια απόλυτα ασύδοτα, έχοντας εκπληρώσει μια προσφορά αίματος στο παλαιό σύστημα και εξασφαλίζοντας την ύπαρξή τους γι αρκετές δεκαετίες στο κοινοβουλευτικό μας σύστημα.

Μια δίκαιη διαδικασία θα παραχωρήσει με σιγουριά τη δυνατότητα για ουσιώσεις λύσεις. Το “ναι” θα θέσει ενώπιον του ελληνικού λαού μια άλλη κυβέρνηση, με αδιαμφισβήτητη εντολή για την ευρωπαϊκή μας ολοκλήρωση. Ένα “όχι” ίσως ν΄ αποτελέσει την πρώτη ρωγμή σ΄ αυτό το ευρωπαϊκό οικοδόμημα των πολλών ταχυτήτων και της επιλεκτικής δημοκρατίας που αποτυγχάνει στην πρώτη, σημαντική κρίση της ιστορίας του. Σε κάθε περίπτωση όμως, όλα τα παραπάνω δεν θα μπορούν να συμβούν όταν θα έχουμε ευτελίσει την πιο σημαντική διαδικασία της νεότερης ιστορίας μας, βαρύνοντας για χρόνια το κύρος του τόπου και των παιδιών μας.