23 Οκτωβρίου 2019

[στον αρχαιολογικό χώρο με το Βωμό τού Ικάριου Διονύσου στη Ραπεντώσα 23.10.2019]

Στην ευρύτερη περιοχή τού Διονύσου και της Ραπεντώσας στην αττική, μεταξύ των βουνών: της Πεντέλης νότια και του Διονυσοβουνίου βόρεια, βρισκόταν ο αρχαίος δήμος τής Αθήνας, το Ικάριο. Το όνομά του το οφείλει στον τοπικό ήρωα τής περιοχής τον Ικάριο.
Ο Ικάριος φιλοξένησε τον θεό Διόνυσο, στο πρώτο ταξίδι τού θεού στην Αττική, ο οποίος για να τον ευχαριστήσει για τη φιλοξενία τού δώρισε ένα αμπέλι και του δίδαξε την τέχνη τής οινοποιίας. Ο Ικάριος θέλησε να μοιραστεί τη χαρά του με τους βοσκούς τής περιοχής και γέμισε με κρασί τούς ασκούς τους. Αυτοί μη γνωρίζοντας τις συνέπειες ήπιανε πολύ, αισθανθήκανε άσχημα και νόμισαν ότι ο Ικάριος προσπάθησε να τους σκοτώσει δηλητηριάζοντάς τους και τον σκότωσαν. Το πρωί όμως καταλάβανε το λάθος τους, τον θάψανε κάτω από ένα πεύκο και καταφύγανε στην νήσο Κέα. Η πιστή σκύλα όμως του Ικάριου, η Μαίρα, έχοντας δει τι είχε συμβεί, οδήγησε την κόρη του Ηριγόνη στο σημείο που τον είχανε θάψει. Αυτή βλέποντας το πτώμα τού πατέρα της παραφρόνησε, κρεμάστηκε σε κλαρί τού πεύκου κάτω από το οποίο ήτανε θαμμένος ο πατέρας της και πεθαίνοντας μεταμορφώθηκε σε αμπέλι.
Ο Διόνυσος για να εκδικηθεί το θάνατο τού Ικάριου και της Ηριγόνης προκάλεσε παραφροσύνη στις κόρες των Αθηναίων, οι οποίες τρελαινόντουσαν και απαγχονίζονταν. Οι Αθηναίοι, κατόπιν χρησμού τού Μαντείου των Δελφών, για να εξιλεωθούνε, τιμωρήσανε τους δολοφόνους και καθιερώσανε τη γιορτή τής εώρας, στην οποία νεαρές κοπέλες τραγουδούσανε, την «αλήτιν», κάνοντας κούνια σε κλαριά πεύκων.
Εκτός όμως από την οινοποιία, στο χώρο αυτό ξεκίνησε η αρχαία τραγωδία θέτοντας τις βάσεις στη δημιουργία και την εξάπλωση σε όλο τον κόσμο τού θεσμού τού θεάτρου. Αυτό οφείλεται στον Θέσπι, δημότη τού Ικαρίου, ο οποίος στον 6ο π.Χ. αι. παρέμβαλε, στο διονυσιακό διθύραμβο, απαγγελία, με διαφορετικό μέτρο, από τον πρώτο τού χορού, ο οποίος έτσι έκανε διάλογο με το χορό (γι’ αυτό ονομάστηκε υποκριτής: ηθοποιός). Ο Θέσπις επίσης καθιέρωσε το προσωπείο στον υποκριτή.

Αυτός ο αρχαιολογικός χώρος λοιπόν, του Βωμού τού Ικαρίου Διονύσου, είναι από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους στην Ελλάδα, αλλά ελάχιστα γνωστός.
Τέλη του 19ου αιώνα, ένας Γερμανός αρχαιολόγος / περιηγητής, παρατηρεί στα ερείπια μιας παλαιάς χριστιανικής εκκλησίας εντοιχισμένα μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη, επιγραφές και ένα άγαλμα. 
Ενημερώνει την αμερικάνικη Σχολή Κλασσικών Σπουδών η οποία στις 30 Γενάρη 1888 ξεκινά ανασκαφές υπό τον Carl D. Buck. Από τα ευρήματα, μεταξύ των οποίων και άγαλμα τού θεού Διονύσου, να κάθεται κρατώντας βοιωτικό κάνθαρο, πιστοποιείται πως πρόκειται για τη θέση που βρισκόταν ο αρχαίος δήμος Ικαρίας.
Οι ανασκαφές αφού κρατήσανε δύο χρόνια εγκαταλείπονται. Το 1981 ξεκινά προσπάθεια ανάδειξης τού χώρου: καθαρίζεται και περιφράσσεται.
Το 1997 άγνωστοι εισβάλουνε στο χώρο και προκαλούνε καταστροφές.
Το 2001 ξεκινά και πάλι η προσπάθεια ανάδειξης του χώρου. Μεταξύ των εργασιών γίνεται και αναστύλωση τού χορηγικού μνημείου του 4ου αιώνα των Αγνία, Ξανθίππου, Ξανθίδη.
Ο χώρος σήμερα είναι κλειστός αλλά επισκέψιμος κατόπιν συνεννόησης με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής.
Στο διαδίκτυο βρήκαμε και το γράφημα με το χώρο, το οποίο παραθέτουμε. Αξίζει να θυμόμαστε πως κάπου εκεί, δίπλα στα λιγοστά ερείπια, στο επικλινές έδαφος, παίχτηκε η πρώτη παράσταση, που μπορούσε να αποκαλεστεί θεατρική, στην παγκόσμια ιστορία.













Δεν υπάρχουν σχόλια: