Μύθος.

Τι είναι ο μύθος τελικά; Πώς ορίζεται;

Ένα αφήγημα που σχετίζεται με υπερφυσικά και όχι μόνο όντα, το πώς δημιουργήθηκαν και πώς τα πρώτα επηρεάζουν τις ζωές των ανθρώπων, το δικαίωμα ερμηνείας τού οποίου ανήκε σε μια ανώτερη κάστα, αυτή των ιερέων; Αφήγημα το οποίο φτάνει μέχρι να μιλά και για τη δημιουργία τού κόσμου. 

Μια κρυμμένη και συμβολικά δοσμένη ιστορία;

Οι πρώτες προσπάθειες τού ανθρώπου να ερμηνεύσει τον κόσμο γύρω του;

Αρκετοί ορισμοί έχουν δοθεί αλλά για το μικρό αυτό κείμενο θα ήθελα να κρατήσω τον εξής:

Μύθος είναι κάθε αφήγημα ανθρώπων πρωτόγονων ή αρχαίων κοινωνιών, το οποίο αναδεικνύει με συμβολικό τρόπο την αντίφαση φύσης – πολιτισμού.

Ουσιαστικά το σημαινόμενο σε κάθε μύθο, και αυτό είναι μια αλήθεια που αφορά τους μύθους από κάθε σημείο τού πλανήτη και εποχή, είναι πως αναδεικνύει με τρόπο συμβολικό και ποιητικό το μάταιο τής προσπάθειας τού ανθρώπου να υπερβεί τη φύση (θα ήτανε προφανές λάθος εδώ να χρησιμοποιήσουμε τον όρο φυσικούς νόμους, αφού ο όρος σχετίζεται με την επιστήμη, οι μέθοδοι τής οποίας δεν αφορούνε το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος τής ιστορίας τού ανθρώπου, ενώ αντίθετα η μυθοπλασία είναι πολύ πιο εκτεταμένη χρονικά και χωρικά• από ένα σημείο δε και έπειτα, όχι απόλυτα καθορισμένο, χαμένο στα βάθη τής προϊστορίας, αφορά το σύνολο των ανθρώπινων κοινωνιών και των μικρών διάσπαρτων κοινοτήτων), ο οποίος τελικά αν τολμήσει να το επιχειρήσει (σ.σ. στην αρχαία Ελλάδα ονομάστηκε οίηση) θα υποστεί τις συνέπειες των πράξεών του.

Τελικά μέσω του μύθου ο πρωτόγονος και ο αρχαίος άνθρωπος διδασκόταν το σεβασμό προς τη φύση ενώ αντίθετα σήμερα, με την επιστήμη να μας έχει αποκαλύψει σε βάθος τον τρόπο λειτουργίας τού κόσμου και τους ανέκαθεν νόμους του, συμπεριφερόμαστε λες και ο κόσμος αυτός μας δόθηκε για να τον κάνουμε ό,τι θέλουμε. 

Ίσως να φταίει η απομυθοποίηση τού κόσμου και η ψευδαίσθηση ότι κάπου είμαστε πολύ δυνατοί, λόγω των γνώσεων που κατακτήσαμε, οι οποίες αντί να μας οδηγούνε σε ακόμα μεγαλύτερο σεβασμό προς αυτόν, αντίθετα, μας έχουν εξαχρειώσει.      

Είναι βέβαια προφανές ότι είναι αδύνατο πια να έχουμε τους μύθους στη ζωή μας όπως οι πρωτόγονοι και οι αρχαίοι πολιτισμοί. Οι μύθοι ήταν αναπόσπαστο κομμάτι των κοινοτήτων, των κοινωνιών και των πολιτισμών τους ενώ ο δικός μας πολιτισμός είναι τελείως διαφορετικός και επίσης βαθύτατα επηρεασμένος από δυϊστικές θεωρήσεις, οι οποίες συμβάλανε στην απαξίωσή του ή σε μια θεώρηση του ως αμετάβλητου από ανθρώπινες παρεμβάσεις.

Το πρόβλημα βέβαια, του πώς αντιμετωπίζουμε τον κόσμο, και φυσικά αναφέρομαι στο φυσικό περιβάλλον τής γης, επιτείνεται και από την κατεύθυνση που έχει πάρει η παιδεία, η οποία όλο και χάνει τον ανθρωπιστικό της χαρακτήρα σε βάρος ενός τεχνοκρατικού υπαγορευόμενου από το τι θέλει η αγορά. Σε αυτό το σύστημα εκπαίδευσης η θέση τού μύθου κρίνεται ως περιττή γνώση. 

Αυτό όμως που μας διδάσκει ο μύθος είναι διαχρονικό και αναγκαίο να το γνωρίζουμε για την επιβίωση τού είδους μας και ο τρόπος να το μάθουμε δεν μπορεί να είναι άλλος από το να πάρει τη θέση που του αρμόζει στο εκπαιδευτικό σύστημα ως μέρος μαθήματος, βασικού στο εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο θα δίνει έμφαση στο νόημα τής κατακτημένης επιστημονικής γνώσης. Διότι τελικά αυτό που φαίνεται να αγνοούμε και αδιαφορούμε να ερευνήσουμε είναι το νόημα αυτών που μάθαμε και μαθαίνουμε και ανακαλύπτουμε. Νόημα που φυσικά δεν υπάρχει από μόνο του, αλλά θα το δώσουμε εμείς με σκοπό τη βελτίωσή μας ως είδος και την επιβίωσή μας στον πλανήτη που εξελιχθήκαμε.