01 Φεβρουαρίου 2024

Τέσσερα haiku τού Sojo Hino

Ο Sojo Hino, γεννήθηκε στις 18 Ιούλη 1901 στο Τόκιο. Μεγάλωσε στο Keijo, στη Νότια Κορέα, όπου ο πατέρας του εργαζότανε κατά τη διάρκεια τής ιαπωνικής κατοχής (στην Κορέα). Ο πατέρας του ήταν ερασιτέχνης ποιητής τού χαϊκού και του τάνκα. Μαθητής στο γυμνάσιο, έστελνε ποιήματα χαϊκού στο κορυφαίο ιαπωνικό λογοτεχνικό περιοδικό Hototogisu (Κούκος), του παραδοσιακού ποιητή Kyoshi Takahama. Έγινε γνωστός, το 1921, όταν ένα από τα χαϊκού του επισημάνθηκε στο Hototogisu. Αργότερα έγινε συντάκτης στο περιοδικό αυτό. 
Ο Sojo παρακολούθησε το Τρίτο Ανώτατο Σχολείο στο Κιότο το 1918, στη συνέχεια σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο του Κιότο. Ίδρυσε τη φοιτητική λέσχη Kyo-Kanoko Haiku Society, η οποία αργότερα άνοιξε στο ευρύ κοινό. Το 1924, προσλήφθηκε στην Osaka Marine and Fire Insurance Company και εργάστηκε εκεί για δύο δεκαετίες. Το 1944 ορίστηκε επικεφαλής τού υποκαταστήματος στο Kobe τής διάδοχης εταιρείας, της προηγούμενης, Osaka Sumitomo Marine and Fire Insurance. 
Αρχικά ήτανε παραδοσιακός ποιητής, αλλά προς τα τέλη τής δεκαετίας τού 1920 γινόταν όλο και πιο πειραματικός. «Η κατευθυντήρια αρχή μου είναι να μην δεσμεύομαι από αρχές», είχε πει. Το 1934 δημοσίευσε ένα rensaku, μια σειρά χαϊκού πάνω στην ίδια εμπειρία, με δέκα (10) ποιήματα. Μια φανταστική εκδοχή τού μήνα τού μέλιτος του. Το ερωτικό και πειραματικό περιεχόμενο θεωρήθηκε εξαιρετικά αμφιλεγόμενο. Έγραψε για μια σειρά από άλλα μη παραδοσιακά θέματα και υποστήριξε την εγκατάλειψη του kingo (λέξη, στην παραδοσιακά γιαπωνέζικη ποίηση, όπως το χαϊκού, μέσω της οποίας προσδιορίζεται η εποχή τού χρόνου). Έγινε σύμβουλος ενός νέου ριζοσπαστικού περιοδικού χαϊκού, του Kyodai Haiku , και ξεκίνησε ένα δικό του, το Kikan. Τελικά, το 1936, εκδιώχθηκε από το περιοδικό Hototogisu. Μετά τον Β’ΠΠ έγραψε φιλοσοφικά χαϊκού. 
Αρχές τού 1945, η ζωή του σημαδεύτηκε από μια σειρά από κακοτυχίες. Έχασε τα περισσότερα από τα υπάρχοντά του σε αεροπορική επιδρομή, στη συνέχεια προσβλήθηκε από πνευμονική φυματίωση ενώ το 1951 έχασε την όραση στο δεξί του μάτι λόγω γλαυκώματος. Λίγο μετά έμεινε με ένα πνευμόνι, το αριστερό και πέρασε τα περισσότερα από τα τελευταία του χρόνια κλινήρης. Πέθανε στις 29 Γενάρη 1956. 

Το ανωτέρω είναι μετάφραση, με ελάχιστες τροποποιήσεις από: wikipedia.org/Sojo Hino. 


red azalea...
as its flowers bloom fully
the leaves get hidden

(κόκκινη αζαλέα
καθώς ανθίζει
τα φύλλα της κρύβονται)

μοβ αζαλέα
καθώς ανθίζει
τα φύλλα της κρύβονται

[σ.σ. Οι αζαλέες έχουνε λευκά ή μοβ ή κόκκινα άνθη. Η λέξη «μοβ» δεν είναι μετάφραση τής «red». Επίσης αφορά χρώμα ανθών πολύ λιγότερα έντονο συγκριτικά με το κόκκινο, και έτσι δημιουργείται πολύ λιγότερη ένταση αντίθεσης με τα πράσινα φύλλα, που κρύβονται. Ας θεωρηθεί μια δημιουργία «εξ αφορμής», σύμφωνη με τον κανόνα των 17 συλλαβών.
Στην απόδοση:
κόκκινη αζαλέα
καθώς ανθίζει
φύλλα κρύβονται
… έχω την αίσθηση ότι χάνεται μεγάλο κομμάτι τής ομορφιάς τού ποιήματος και αφήνεται μια ερμηνεία για τα φύλλα, αν ανήκουν στην αζαλέα ή σε άλλο φυτό δίπλα της. Ερμηνεία αυθαίρετη που δεν προκύπτει, κατά την άποψή μου, από το ποίημα (πάντα τής αγγλικής μετάφρασης)]


spring clouds...
as I am watching them,
they've moved

Άνοιξη - τα σύννεφα
μετακινούνται
καθώς τα κοιτώ


my right eye
cannot see my wife; I look at her
with my left eye

με το ζερβό μου μάτι
μονάχα – βλέπω  
τη γυναίκα μου


looking at hands
taking off the gloves...
our clandestine meeting

κοιτώ τα χέρια
βγάζουν τα γάντια
στο κρυφό μας ραντεβού


Τα ανωτέρω ποιήματα χαϊκού από 

Δεν υπάρχουν σχόλια: