Αναφορικά με την ετυμολογία τού τοπωνύμιου αλλά και ονόματος Εύριπος, σύμφωνα με το αρχαιοελληνικό λεξικό Liddell Scott (και lsj.gr/wiki):
Εὔρῑπος: ὁ, στενὸν θαλάσσης, πορθμὸς ἔνθα ἡ παλίρροια εἶναι λίαν ὁρμητική, Ξεν. Ἑλλ. 1. 6, 22, Ἀριστ. π. τὰ Ζ. Ἱστ. 5. 12, 4., 15, 20, π. Κόσμ. 4, 34• ἰδίως ὁ πορθμὸς ὁ χωρίζων τὴν Εὔβοιαν ἀπὸ τῆς Βοιωτίας, ἔνθα οἱ ἀρχαῖοι ἐπίστευον ὅτι τὸ ῥεῦμα ἑπτάκις τῆς ἡμέρας μετεβάλλετο (νεώτεροι παρατηρηταὶ συμφωνοῦσι θεωροῦντες αὐτὸ ὡς λίαν εὐμετάβολον, ἴσως ἕνεκα τῆς ἐνεργείας τοῦ ἀνέμου διὰ μέσου τοῦ πορθμοῦ), - Ὁμ. Ὕμν. εἰς Ἀπόλλ. 222, κτλ., Στράβων 403: - παροιμ. ἐπὶ ἀστάτου, εὐμεταβόλου, ἀσθενοῦς τὸν νοῦν καὶ τὸ φρόνημα ἀνθρώπου, πλείους τραπόμενος τροπάς τοῦ Εὐρίπου Αἰσχίν. 66. 27• μεταρρεῖ ὥσπερ Εὔριπος Ἀριστ. Ἠθ. Ν. 9. 6, 3• ἄστατα καὶ ἀβέβαια Εὐρίπου τρόπον Ἵππαρχ. παρὰ Στοβ. 574. 12. ΙΙ. καθόλου, διῶρυξ, τάφρος, κτλ., Βαβρ. 120. 2, Ἀνθ. Π. 14. 135, Διον. Ἁλ. 3. 68. (Ἐκ τοῦ εὖ, ῥιπή, ῥιπίζω, ἴδε Κοὺρτ ἀριθ. 516).
Θα πρέπει όμως να σημειωθεί ότι στην ανωτέρω ανάλυση, για την ετυμολογία και τη σημασία τού λήμματος Εύριπος, η χρήση τού όρου παλίρροια είναι νεολογισμός. Η αλλαγή τής φοράς των νερών (που γίνεται ανά 6ωρο στις 22 με 23 μέρες ενός μήνα και σε μικρότερα, χωρίς κανονικότητα, χρονικά διαστήματα τις υπόλοιπες) εξηγήθηκε στα νεότερα χρόνια από τον Δημήτριο Αιγινήτη, καθηγητή Μετεωρολογίας και Αστρονομίας, 1862-1934. Το εντυπωσιακό αυτό φαινόμενο οφείλεται στην παλίρροια και στη γεωγραφία τής περιοχής: Καθώς τα νερά έρχονται, λόγω της παλίρροιας, από το νότο, διακλαδίζονται στο νότιο άκρο τής Εύβοιας, στο ακρωτήριο Καφηρέας. Πρώτα στο στενό τού Ευρίπου φτάνουνε αυτά που κινούνται στο νότιο Ευβοϊκό κόλπο (τότε η ροή στο στενό είναι προς το βορρά) και λίγες ώρες μετά αυτά που κάνουνε τον κύκλο τής Εύβοιας, μέσω του αιγαίου, και κατεβαίνουνε τον βόρειο Ευβοϊκό κόλπο (τότε η ροή στο στενό είναι προς το νότο). Συνεπώς, από τα αρχαία χρόνια μέχρι και πρόσφατα, η ερμηνεία τού όρου Εύριπος ήταν: στενὸν θαλάσσης, πορθμὸς ἔνθα ἡ ροὴ τῶν ὑδάτων εἶναι λίαν ὁρμητική.
Όπως και να έχει το να παρατηρείς «ακίνητος» το φαινόμενο είναι πολύ όμορφο, από κάθε γωνία:
Το «ακίνητος» είναι κάτι που βέβαια είναι σχετικό.
Στο άκουσμα τής λέξης σχετικότητα το μυαλό μας πηγαίνει στον Αϊνστάιν και τις επαναστατικές, στην πορεία μας για την κατανόηση τού κόσμου, θεωρίες τής σχετικότητας, στις οποίες βέβαια δεν υπάρχει πουθενά συμπέρασμα: «όλα είναι σχετικά». Στην πράξη βέβαια ο πρώτος που έγραψε σχετικότητα (χωρίς όμως να χρησιμοποιήσει τον υπόψη όρο, που είναι πολύ μεταγενέστερος) ήταν ο Γαλιλαίος, αιώνες πίσω από τον Αϊνστάιν. Αυτό που ουσιαστικά, και αφορά το παρόν, είχε πει ο Γαλιλαίος ήταν ότι η ταχύτητα οποιουδήποτε σώματος δεν είναι απόλυτη, αλλά ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ με τον παρατηρητή του.
Το καταλαβαίνουμε για παράδειγμα όταν βρισκόμαστε σε ένα αυτοκίνητο που κινείται: για μας, τους επιβαίνοντες, το αυτοκίνητο είναι ακίνητο και ο χώρος έξω (δρόμος, κτίρια, δέντρα κ.λπ.) κινούνται προς τα πίσω μας• αντίθετα, αν στεκόμασταν στο πεζοδρόμιο θα βλέπαμε το αυτοκίνητο με τους επιβάτες να κινούνται και το χώρο δίπλα μας ακίνητο.
Όμορφες εικόνες, σχετικότητας, μας προσφέρει και το Στενό τού Ευρίπου όταν οι οδηγοί βαρκών ή μικρών πλεούμενων παίζουνε με την ταχύτητα των πλεούμενων, όπως το απόγευμα τής τελευταίας Κυριακής τής Αποκριάς, λίγο πριν το κάψιμο τού Καρνάβαλου:
Ας υποθέσουμε ότι τo κοντέρ τής βάρκας γράφει 6 μίλια/ώρα:
-για κάποιον (παρατηρητή) που θα παρασυρόταν ελεύθερα από το νερό, με τόση ταχύτητα θα έφευγε η βάρκα αλλά και εμείς στην ακτή, στην καφετέρια, στη γέφυρα κ.λπ. προς το βορρά
-για το βαρκάρη (και αυτός παρατηρητής είναι), με τόση ταχύτητα φεύγει προς τα νότια το νερό, στο υπόψη σημείο, ενώ αυτός κι εμείς (που επίσης ήμαστε παρατηρητές) ήμαστε ακίνητοι ως προς την ακτή όπως και μεταξύ μας!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου