Στέλιος Μοίρας - Το Παγοποιείο

 

Διαβάστε ή κατεβάστε (σε μορφή pdf), ακολουθώντας το σύνδεσμο εδώ, το εικοστό έκτο βιβλίο της σειράς "εν καινώ" των 24Γραμμάτων: το μυθιστόρημα "Το Παγοποιείο" του Στέλιου Μοίρα.

---------------------------------------------------------------------------

Σχόλιο για την κυκλοφορία του μυθιστορήματος «Το Παγοποιείο» του Στέλιου Μοίρα.

Πριν από ένα αιώνα (ξεκίνησε να γράφεται το 1914 και κυκλοφόρησε ένα χρόνο μετά το θάνατό του, το 1925) ο Κάφκα στο περίφημο έργο του, η Δίκη, αναφέρεται στη δίκη και την καταδίκη του Γιόζεφ Κ. για ένα έγκλημα που δεν διέπραξε ή τουλάχιστον που δεν γνώριζε ότι διέπραξε αναδεικνύοντας τη δύναμη της αυθαιρεσίας της εξουσίας μπροστά στην οποία κάθε αντίσταση φαντάζει περιττή καθώς, όπως ο Γιόζεφ Κ., έτσι και ο κάθε άνθρωπος είναι έρμαιο της εξουσίας, η οποία αφού τον στερήσει από τα δικαιώματά του, σιγά σιγά του μειώνει κάθε διάθεση αντίδρασης οδηγώντας  τον στον αφανισμό.

Σήμερα στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης όλα τα ανωτέρω μπορούν και σίγουρα συμβαίνουν, αλλά με μία σημαντική διαφορά. Κανένας  «Γιόζεφ Κ» δε μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν γνώριζε. Ο ιστός της εξουσίας που δυναστεύει τους πολίτες συνίσταται από όλους τους πολίτες οι οποίοι ταυτόχρονα καταδυναστεύουν και καταδυναστεύονται.

Αυτό βεβαίως  δεν υπονοεί κάτι σε «μαζί τα φάγαμε» καθόσον είναι πέρα για πέρα άδικο να εξισώνεται αυτός που θεσμοθέτησε τη λεηλασία και λεηλάτησε με τον άλλο που αν και γνώριζε τελικά και αυτός άρπαζε τα ψίχουλα ή και κάτι παραπάνω που του έριχναν και ανεχόταν. Ανεχόταν όντας «μικροβολεμένος». Το Φρανκεστάιν έκτρωμα που λέγεται ελληνική δημοκρατία των αρχών του 21ου αιώνα το κατασκεύασαν τα κόμματα που κυβέρνησαν τα 40 χρόνια της μεταπολίτευσης με συνοδοιπόρους πολλά  μικρότερα που έδειξαν το ποιόν τους όπου βρήκαν διεξόδους  να εξουσιάσουν, όπως τα πανεπιστήμια, οι δήμοι κλπ.

Όχι βέβαια πως πριν τα πράγματα ήταν καλύτερα. Αρκεί να σκεφτούμε ότι η μισή Ελλάδα ήταν αποκλεισμένη και κυνηγιούνταν για θέματα πολιτικών πεποιθήσεων, αλλά η ουσία είναι πως κανείς από αυτούς που κυβέρνησαν μετά τη μεταπολίτευση – και ιδίως το ΠΑΣΟΚ του 81 [ποιος δε θυμάται την περίφημη δήλωση του Ανδρέα Παπανδρέου πίσω στα 1985 για τον τότε διοικητή του ΟΤΕ, Μαυράκη: «είπαμε να κάνει ένα δώρο στον εαυτό του, αλλά όχι και 500 εκατομμύρια». Μια δήλωση καταλύτης όσων ακολούθησαν και των πρακτικών που υιοθέτησαν όλες ανεξαιρέτως οι μετέπειτα κυβερνήσεις] που είχε κάθε δυνατότητα να το πράξει – δεν προσπάθησε να φτιάξει μία πραγματική δημοκρατία, αλλά δημιούργησαν ένα κράτος που κατέστρεψε την παραγωγικό ιστό της χώρας και στο οποίο μόνο μέσω πελατειακών σχέσεων, τις οποίες η εξουσία και γνώριζε και υπέθαλπε, μπορούσε ο πολίτης  να κινηθεί. Και αυτό δεν αφορά μόνο το δημόσιο ή για την ακρίβεια αφορά όλους σε κάθε σχέση τους με το δημόσιο. Και σε κάθε σχέση παράνομης συναλλαγής συνυπεύθυνοι, ο καθένας στο βαθμό που του αναλογεί, είναι όλοι οι συμμετέχοντες.

«Αυτή η γενιά είναι καρκίνος. Δημιούργησαν τα πάντα για να τα καταλύσουν, να αποδείξουν πως τους ανήκουν καταστρέφοντας τα ως το τέλος. Από πατέρα σε γιο και από γιο σε εγγονό λοιπόν» γράφει σε κάποιο σημείο ο Μοίρας και σε τρεις γραμμές τα λέει όλα. Σήμερα ο Γιόζεφ Κ. που το σύστημα τον οδήγησε στον αφανισμό ήξερε, αλλά κάποια στιγμή αντέδρασε. Όπως ήξερε ο Αποστολόπουλος, του Παγοποιείου, για τα στημένα μεταπτυχιακά, αλλά επέμενε να αποκαλυφτούν και το πλήρωσε με τη ζωή του. Όπως ήξερε η Κλειώ για τις διαπλοκές του συζύγου της, αλλά μόνο όταν πια δεν άντεξε μπροστά της να τους ακούει πώς θα πρέπει να δρομολογηθούν τα πράγματα για να καλυφτεί το σκάνδαλο με πρωταγωνιστή το σύζυγό της και ξέσπασε εισπράττοντας ένα βιασμό μπροστά μάλιστα στα παιδιά της. Το διαζύγιο που ακολούθησε έτσι κι αλλιώς είχε συναισθηματικά προ πολλού επέλθει και δεν ήταν αυτό η τιμωρία της. Φυσικά η αντίδρασή της δε σηματοδότησε τίποτα. Οι εμπλεκόμενοι απλώς έφυγαν ενοχλημένοι δείχνοντας την κατανόηση τους στο σύζυγο της (φυσικά…) ορίζοντας για αλλού τη συνέχεια των διαβουλεύσεων τους.        

Ακριβώς όπως συμβαίνει στη σύγχρονη Ελλάδα. Τελικά τίποτα δεν αλλάζει. Τελικά τίποτα δε θα αλλάζει; 

Ο Μοίρας στο εκπληκτικό του μυθιστόρημα «Το Παγοποιείο» εξαντλεί τους χαρακτήρες των πρωταγωνιστών αποκαλύπτοντας κάθε πτυχή τους και αναδεικνύοντας ιδανικά τα αδιέξοδα τους, στο σμίλευμα των οποίων συμμετείχαν εκούσια, και στο τέλος αφήνει την απαισιοδοξία να πλανάται.