Γεώργιος Νικ. Σχορετσανίτης - Στη...σιωπηρή Ζωροαστρική πόλη της Γιαζντ

Διαβάστε ή κατεβάστε (σε μορφή pdf), ακολουθώντας το σύνδεσμο εδώ, το τεσσαρακοστό έκτο βιβλίο της σειράς "εν καινώ" των 24Γραμμάτων, το οδοιπορικό: "Στη...σιωπηρή Ζωροαστρική πόλη της Γιαζντ " του Γεώργιου Νικ. Σχορετσανίτη.

«ΥΠΑΙΝΙΓΜΟΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ» [Απόστολος Θηβαίος]

Με αφορμή του έργο του Γεώργιου Νικ. Σχορετσανίτη

Έτσι τελειώνει η ζωή και αρχίζει η επιβίωση, επισημαίνει στις επιστολές του προς τους διοικητές των αμερικανικών, καταδρομικών μονάδων, ο Ινδιάνος αρχηγός της φυλής των Σητλ. Ο θάνατος δεν συνιστά μία αξεπέραστη κατάσταση, η πηγαία και ενστικτώδης λύπη του αντισταθμίζεται από μια περισσότερο οικουμενική και οικολογική συνείδηση. Πρόκειται περί μιας ολοκληρωτικής ένταξης του προσώπου στο ίδιο το σώμα της φύσης, μία αφορμή για την αποδέσμευση της ψυχής και τη λυτρωτική ένταξή της στο διάνυσμα της αιωνιότητας. Ετούτη η οπτική, συγκριτικά με τις αντίστοιχες επιθανάτιες προοπτικές των πλέον, δημοφιλών θρησκειών, καθώς ο χριστιανισμός, επιβεβαιώνουν τους άρρηκτους δεσμούς με τους οποίους διαμορφώνεται η ανθρώπινη μεταφυσική. Η εξοικείωσή μας με τις διδασκαλικές εξειδικεύσεις κάθε δόγματος, η τοπογραφική και ανθρωπολογική εκτίμηση των περιοχών, στις οποίες αναπτύσσεται το κάθε ειδικευμένο δόγμα, συνιστούν έναν τρόπο προκειμένου να αποκρυσταλλωθούν οι ομοιότητες και οι βαθύτεροι σύνδεσμοι ανάμεσα σε φαινομενικά ετερόκλητες, θρησκευτικές καταβολές. Οι θρησκευτικές συνειδήσεις, με τη συγκεκριμένη διαμόρφωσή τους, αλλά και η καλλιτεχνική δημιουργία μέσω της οποίας εκφράζεται και συγκεκριμενοποιείται η λατρευτική πρακτική ενδιαφέρουν τον μελετητή, όποιον δηλαδή κοπιάσει να εκτιμήσει με προθυμία τη μεταφυσική προθυμία του προσώπου.Μιλούμε για μια αισθητική προσέγγιση πρωτίστως, αλλά και για μια ψυχολογική εμβάθυνση, όπως η τελευταία εκπληρώνεται από την υπερβατικότητα μιας ορισμένης θρησκευτικότητας. Τα θρησκευτικά μελετήματα και οι διερευνητικές προσεγγίσεις, όπως πραγματοποιήθηκαν από περιηγητές του παρελθόντος ή τους σύγχρονους μελετητές της θεολογίας συνιστούν ένα σπουδαίο κληροδότημα επιστημονικής, εθνικής σε ορισμένες περιπτώσεις, ανθρωπιστικής και διεθνιστικής κυρίως φύσεως.

Ετούτους τους τελευταίους σκοπούς εκπληρώνει με έναν άρτιο και συμβατικό τρόπο το έργο του ιατρού και μελετητή Γεωργίου Σχορετσανίτη. Ο επιστήμονας με την περιηγητική δράση, ο οποίος συνδυάζει τις απαιτήσεις της επιστήμης του με εκείνες μιας ανησυχίας μεταφυσικής φύσεως, επιβεβαιώνει ένα ανήσυχο πνεύμα, διόλου ασύμβατο με την επιστημοσύνη του. Ειδικότερα, σε μια εποχή θετικιστικών προσεγγίσεων, όπου δεν χωρεί καμιά περιέργεια και καμιά απορία μεταφυσικών αναζητήσεων, όπως επισημαίνει ήδη πριν χρόνια ο λογοτέχνης του «αστικου εγκλεισμού» Ανδρέας Φραγκιάς, η μελετητική στάση του Σχορετσανίτη στέκει λαμπρή. Στη «Σιωπηρή Ζωροαστρική πόλη της Γιάζντ» ο συγγραφέας, ως αυτόπτης εκτιμητής μιας ιστορίας ανθρωπολογικής, κατά κύριο λόγο  θεώρησης, παραθέτει με περιεκτικό τρόπο τα βασικά, ιστορικά στοιχεία μιας περιοχής με αξιοσημείωτη δυναμική, ενώ την ίδια στιγμή αποτυπώνει στη  μελέτη του τα ειδικά χαρακτηριστικά μιας θρησκείας που ακόμα στις μέρες μας ελκύει πλήθος πιστών από την πολυπληθή κοινότητα των Ινδιών ως τις μειοψηφικές ομάδες των περιοχών της Περσίας. Η λογική της απελπισίας, την οποία δεν κατόρθωσαν ποτέ να τιθασεύσουν τα διαμορφωτικά ρεύματα της δυτικής θεολογίας, αντισταθμίζεται από το επέκεινα της ζωροαστρικής διδασκαλίας. Η βαρβαρότητα της ανθρώπινης αποδημίας, με το σπαραγμό του νεκρού σώματος στις κορυφές των επονομαζόμενων Πύργων της Σιωπής δεν αναιρεί και δεν μειώνει στο ελάχιστο τη μεταθανάτια προοπτική της ψυχής. Πρόκειται για μια κορυφαία, παρηγορητική διδασκαλία, διόλου αντίθετη με ένα φυσικό τρόπο «αναχώρησης.»

Στη μελέτη του Γεώργιου Σχορετσανίτη για τη θρησκευτική ετούτη ιδιομορφία μιας πόλης ορόσημο για τη ζωροαστρική διδασκαλία προκύπτει ως απόσταγμα η προσήλωση του ανθρώπου στην ανακάλυψη του ίδιου του Θεού, έτσι ώστε τελικά να επιτευχθεί το ξεπέρασμα του θανάτου. Ετούτος ακριβώς ο σκοπός μεταθέτει στην εντόπια, περσική τέχνη έναν χαρακτήρα κοινωνικό, την καθιστά δικαιωμένη καθώς παραμένει ευθεία η σχέση ανθρώπου και Θεού. Ο καθαρός ρεαλισμός της τέχνης και των εθίμων, όπως αποτυπώνονται από τον Σχορετσανίτη ανταποκρίνεται σε έναν ρεαλισμό ψυχικού επιπέδου, μιλούμε δηλαδή για μια προσπάθεια ερμηνείας και αποδοχής του πιο κορυφαίου και αποτρόπαιου γεγονότος, του μόνου αναπόδραστου, μιας βέβαιης πραγματικότητας.

Ανακαλώντας την αξιωματική θέση του ποιητή Θανάση Κωσταβάρα, διαπιστώνουμε στη μελέτη του ιατρού και μελετητή Σχορετσανίτη μια εκτίμηση της ζωής και των οδύνων της, δίχως τον αγοραίο χαρακτήρα που τους προσδίδει η δυτική συλλογιστική. Πρόκειται για μια αναπαράσταση της ανθρώπινης ταπεινοφροσύνης, μια διάφανη αντιστοιχία με εκείνη την αρχική καταβολή του χριστιανισμού, προτού εμπεδωθεί η θεατρικότητα και η εντελώς αντίθετη με την πραότητα του δόγματος, πλούσια, επίκαιρη αύρα. Παρόμοιες μελέτες, καθώς αυτή του Γεώργιου Σχορετσανίτη συνιστούν δίχως άλλο σπουδαίες προτάσεις μες στην ελληνική βιβλιογραφία, ενώ αναβιώνουν με τον καλύτερο, δυνατό τρόπο τη διδαχτική, περιηγητική λογοτεχνία, την ίδια που εμπλουτίστηκε με τη λογοτεχνικότητα των ταξιδιωτικών του Παζολίνι αλλά δεν απώλεσε την αίσθηση της ιστορικότητας και του ντοκιουμενταρικού, προαπαιτούμενου ρεαλισμού. Η επαναλαμβανόμενη περιπλάνηση και καταστροφή των όντων, η μεταμόρφωση της ύλης, η ατμόσφαιρα ενός τόπου με σαφή, υπερβατικό χαρακτήρα απασχολούν τον Σχορετσανίτη και συνδράμουν στο έγχρωμο, φωτογραφικό έργο του συγγραφέα.

Εκείνο, το οποίο οφείλουμε να σημειώσουμε είναι ένα στοιχείο δευτερεύον του έργου μα ενδεικτικό της προσέγγισης του μελετητή. Οι επιστημονικές εξειδικεύσεις απουσιάζουν και τούτο ανταποκρίνεται στην αποφυγή των περιορισμών, όπως συνίστανται μες σε κάθε ορισμό. Το έργο του Γεώργιου Σχορετσανίτη εμποτίζεται με την ελευθερία μιας ανείπωτης αγωνίας, η οποία μόνο ως κίνητρο μπορεί να σταθεί για έναν επιστήμονα προκειμένου να διεκδικήσει και να ερμηνεύσει, ίσως την ενστικτώδη ελευθερία που τον πάλλει. Η πόλη Γιάζντ μοιάζει να ασκεί μια σχετική γοητεία, ένα είδος συμβολιστικού περιεχομένου για τη συγγραφική και εσωτερική ροπή του ίδιου του συγγραφέα.