25 Δεκεμβρίου 2023

[στην κορυφή Πυργάρι, στο Πεντελικό όρος, 23.12.2023]

Το τοπωνύμιο Πυργάρι συναντάται στην Αττική σε περιοχές, κυρίως κορυφές λόφων ή βουνών, όπου υπήρχε παλαιότερα πύργος / οχυρό. Πύργος ερείπια τού οποίου ενίοτε σώζονται σε καλή κατάσταση ή ελάχιστα ή δεν σώζονται καθόλου. Εκτός από την Αττική συναντάται και σε άλλα μέρη, αλλά όχι με τη συχνότητα τής Αττικής, ενδεικτικά: στο χωριό Πύλη, στα Δερβενοχώρια Βοιωτίας (το οποίο όμως είναι δίπλα στα σημερινά όρια τής Αττικής), στην Κάρυστο Ευβοίας, στα νησιά Χίο και Σίκινο, στο χωριό Πρόσυμνα Αργολίδας (αλλά ως Πύργούθι – το τοπωνύμιο Πυργούθι υπάρχει και στις Αχαρνές Αττικής) κ.λπ.
Στο παρόν ιστολόγιο αναφορές στο τοπωνύμιο Πυργάρι έχουνε γίνει στις αναρτήσεις: 
Το τοπωνύμιο Πύργος, επίσης σχετίζεται με κάποιο αρχαίο ή μεσαιωνικό πύργο / φρυκτωρία ή οχυρό ή πυργόσπιτο και είναι πολύ πιο διαδεδομένο σε όλο τον ελλαδικό χώρο.
Η περιοχή τής κορυφής τού Πεντελικού όρους, μέγιστου υψ. 1.108 μ., επίσης ονομάζεται Πυργάρι (το topoguide την αναφέρει ως Πέργαρι ή Πύργαρι) και αυτό σημαίνει πως εκεί θα υπήρχε αρχαίο ή μεσαιωνικό οχυρό ή πύργος. Στην κορυφή όμως υπάρχει η εγκαταλελειμμένη σήμερα στρατιωτική βάση ραντάρ, για την κατασκευή τής οποίας γίνανε χωματουργικές και άλλες εργασίες που αλλοιώσανε το τοπίο και ίσως καταστρέψανε τυχόν ίχνη (σ.σ. ο χώρος δεν κηρύχτηκε ποτέ αρχαιολογικός χώρος), σε μέρος των εγκαταστάσεων τής οποίας απαγορεύεται ακόμα η είσοδος, λόγω τοποθέτησης κεραιών ενώ δεν έχω βρει παλιές εικόνες ή αναφορές στο διαδίκτυο για παλαιότερο οχυρό ή πύργο πλην μιας αναφοράς στον 1ο τόμο τού έργου «ΠΕΝΤΕΛΗ» τού «Ορεσίβιου»  (για το οποίο είχε γίνει αναφορά και στην ανάρτηση για το Σπήλαιο Νυμφών) για ερείπια μεγαλιθικού τείχους στα 220 μ. νοτιοδυτικά τής κορυφής.

Το πρωινό τής 23ης Δεκέμβρη 2023, έκανα ένα πέρασμα από την κορυφή τού Πεντελικού όρους, από σημεία εκτός της μη επιτρεπόμενης περιοχής, αναζητώντας το ανωτέρω μεγαλιθικό τείχος και άλλα τυχόν ίχνη, που θα είχα την τύχη να συναντήσω (και ακόμα περισσότερη αναγνωρίσω) αρχαίας ή μεσαιωνικής οχύρωσης.

Ήμουν επάνω με την ανατολή…


















…και προσέγγισα το σημείο που ανέφερε ο Ορεσίβιος. Πράγματι, λίγα μέτρα ανατολικότερα από το κτίριο των λατόμων:




















…μεταξύ δυο μεγάλων βράχων, στη θέση 38°04’46’’N 23°52’59’’E, υπάρχουν ερείπια τείχους (δεν πρόκειται για πέτρινο στήριγμα αρχαίου δρόμου ή ερείπια αναλημματικού τειχίου αφού ξεπερνούνε το έδαφος) στο οποίο μάλιστα μπροστά, περί το ένα μέτρο, διακρίνεται και μια μικρή λιθοδομή (διακρίνεται στην πρώτη εικόνα). Ένα δεύτερο τείχος ή τειχίο ίσως, μεταξύ των οποίων υπήρχε πέρασμα;




















Προχωρώντας λίγο προς τα πάνω, σε λατομημένο πάντως χώρο, ξεχώρισα μια λιθοδομή με λίγες τετραγωνισμένες πέτρες…























…η οποία σαφώς και δεν είναι τμήμα παλιού κτιρίου λατομείων αφού οι λιθοδομές τους, στο Πεντελικό όρος, είναι γενικά από ακανόνιστες ή ελάχιστα πελεκημένες πέτρες. Ούτε και τειχίου στήριξης δρόμου, για τον ίδιο λόγο. Ίσως λιγοστά ερείπια τείχους παλιού οχυρού ή κάποιας κατασκευής που θα εξυπηρετούσε τους λατόμους;

Συνέχισα απολαμβάνοντας και την υπέροχη θέα…























…και αφού πήρα το μονοπάτι, με κόκκινα σημεία, ανέβηκα στον εγκαταλελειμμένο Ι.Ν. Μεταμόρφωσης Σωτήρα στην κορυφή:










Δεν υπάρχουν σχόλια: