30 Δεκεμβρίου 2025

Περί Καποδίστρια

Με αφορμή την ταινία τού Γιάννη Σμαραγδή: Καποδίστριας, αναθερμάνθηκε και η παλιά διαμάχη για το ρόλο και την ιστορική και πολιτική αξία τού Ιωάννη Καποδίστρια. Διατυπώνονται και υπενθυμίζονται ακραίες απόψεις, εκφρασμένες ενίοτε αφενός ως αγιογραφίες αφετέρου ως πλήρως απαξιωτικοί χαρακτηρισμοί μέσω των οποίων, πολλές φορές, ιστορικοί, αφού ακρωτηριάσανε και παραμορφώσανε την πολιτική κατάσταση, αμέσως μετά τα χρόνια τού Διαφωτισμού και τη Γαλλική επανάσταση – από τα τέλη τού 18ου μέχρι τις αρχές τού 19ου μ.Χ. αι. – συντάξανε αναλύσεις, γραμμένες υπό το πρίσμα μόνο των ιδεολογιών τους, άσχετα αν αυτές αρκούσαν ή όχι ως ερμηνευτικά πλαίσια. Η αποτυχία πραγματικής αξιολόγησης τού έργου τού Καποδίστρια βαρύνει και μεγάλο μέρος τής αριστεράς – εκεί όπου απλά υιοθέτησαν άκριτα τις θέσεις των Μάρξ (για τον οποίο ο Καποδίστριας ήταν ένα επονείδιστο όργανο τού ρωσικού επεκτατισμού προς τα βαλκάνια) και Έγκελς (για τον οποίο τα άθλια συντρίμμια πρώην εθνών, Σέρβοι, Βούλγαροι, Έλληνες κι ο υπόλοιπος ληστοσυρφετός απειλεί τα συμφέροντα τού ευρωπαϊκού προλεταριάτου). Βαρύνει όλους όσους δεν αντιλαμβάνονται ότι η ελληνική επανάσταση τού 1821, απόλυτα συμβατή με τις πρωτοποριακές τότε ιδέες, αποφασίστηκε και ξεκίνησε (σ.σ. άσχετα από το καπέλωμα που επιτεύχθηκε στη συνέχεια από την εκκλησία, όταν έγινε σαφές ότι το ποτάμι δεν γύριζε πίσω) από όσους η «Ελληνική Νομαρχία: Ήτοι Λόγος Περί Ελευθερίας» [την οποία συνέγραψε «Ανώνυμος ο Έλλην»*, που με βάση πρόσφατη μελέτη δεν αποκλείεται να ήταν και ο Καποδίστριας] προσέφερε τη μόνη πραγματική αξιολόγηση τής τότε προβληματικής κατάστασης στη νότια βαλκανική και τον τρόπο διευθέτησής της.
Ο Ιωάννης Καποδίστριας, ένας εξαιρετικά πετυχημένος διεθνής διπλωμάτης και ηθικά αδιάφθορος, θα μπορούσε να ήταν ο ιδανικός, αν και όπως κάθε άνθρωπος όχι αλάθητος, να δημιουργήσει ή να θέσει τις βάσεις για ένα σύγχρονο, ανεξάρτητο, ευρωπαϊκό κράτος δικαίου, αλλά, για να μείνουμε στους εκτελεστές του, αυτοί που απλά ονειρευόντουσαν να παραμείνουνε κοτσαμπάσηδες κι αφέντες, αλλά απαλλαγμένοι από τους τούρκους, τον σκότωσαν, και μαζί σκότωσαν, όπως αποδείχτηκε οριστικά, αυτό που θα μπορούσε να έχει ξεκινήσει εδώ, ρίχνοντας τούς σπόρους για τη γραφειοκρατική δανειοεξαρτώμενη στο διηνεκές μπανανία που ακολούθησε.


Δεν υπάρχουν σχόλια: