[στην αρχαία οδό, στο Χαϊδαρόρεμα, στο Ποικίλο όρος, 30.09.2024]

Εικόνες από τα ξεσκέπαστα τμήματα τής διαδρομής τού Χαϊδαρορέματος, από το Χαϊδάρι μέχρι το σημείο που πέφτει στον Κηφισό ποταμό, περί τα 150 μ. βορειότερα τής διασταύρωσης τού Κηφισού με την Ιερά οδό, είχανε παρουσιαστεί πριν έξι χρόνια.

Στο παρόν παρουσιάζονται εικόνες από τα ανάντη τού Χαϊδαρορέματος, προς την κορυφογραμμή τού Ποικίλου όρους, λίγο νοτιότερα από το φυτώριο, στο σημείο που βρισκόταν, τα αρχαία χρόνια, πύργος με φρυκτωρία και ξεκινά δασικός χωματόδρομος προς τα ανατολικά.

Η διαδρομή την οποία ακολούθησα έχει σημειωθεί το χάρτη από τη wikimapia:

Ξεκίνησα κινούμενος σε χωματόδρομο, από την περιοχή Αγ. Τριάδα – Πεύκα Βέρδη, στην Πετρούπολη, προς τα νότια / νοτιοδυτικά μέχρι την κοίτη τού Χαϊδαρορέματος, λίγες εκατοντάδες μέτρα πάνω από το Πεδίο Βολής. Εκεί συνέχισα βορειοδυτικά, στο δασικό χωματόδρομο δίπλα ακριβώς στο Χαϊδαρόρεμα, μέχρι το πέταλο (φουρκέτα):

Από εκεί πήρα το μονοπάτι που αρχικά κινείται δίπλα στο Χαϊδαρόρεμα. Από εδώ και πάνω σώζονται τμήματα ενός αρχαίου δρόμου, ο οποίος συνέδεε τον αρχαίο αθηναϊκό δήμο Έρμου (το σημερινό Χαϊδάρι) με τη δυτική Κρωπία [τη σημερινή κοιλάδα Ζαβερδέλ(λ)α ή Τζαβερδέλλα, που βρίσκεται βορειοανατολικά των πετρελαϊκών εγκαταστάσεων των ΕΛΠΕ, μεταξύ του Ποικίλου όρους και των προβουνών του (δυτικά τού Ασπρόπυργου)], ο οποίος λειτούργησε από τα αρχαία χρόνια μέχρι το μεσοπόλεμο, αλλά η εικόνα του σήμερα, των λίγων εκατοντάδων μέτρων που διακρίνονται ίχνη του, είναι σα να έχει εγκαταλειφθεί από πολλούς αιώνες πίσω.     

Στο σημείο που διακρίνεται η ξερολιθιά…

…άφησα το μονοπάτι αριστερά μου και κινήθηκα εκτός μονοπατιού, ακολουθώντας τους διάσπαρτους κούκους…

…μέχρι που βρέθηκα στο πιο ενδιαφέρον σημείο τής διαδρομής: τα 60 με 70 περίπου μ. τού λαξευμένου στο βράχο αρχαίου δρόμου:

-στις επόμενες δύο, στο τέλος τού αρχαίου δρόμου, οι λιθοσωροί, μάλλον παραπέμπουν σε κάποιο κτίσμα:

Στην επόμενη το σημείο που βγαίνει το τμήμα με τα σωζόμενα ίχνη τού αρχαίου δρόμου:

Στις επόμενες, που λήφθηκαν από το δασικό χωματόδρομο βόρεια τού Χαϊδαρορέματος, διακρίνονται τα ανάντη τής κοίτης του, αριστερά κάτω το πέταλο τού δασικού χωματόδρομου, που αναφέρθηκε ανωτέρω, και δεξιά το τμήμα τού μονοπατιού, που φεύγει αριστερά από την κοίτη, προς την κορυφογραμμή:        

Πηγή για τις ανωτέρω πληροφορίες, το άρθρο τού Τάσου Λύτρα στο xaidarisimera.gr, όπου αναφέρει:

Το μεγαλύτερο τμήμα του, από τον Αη- Γιώργη στο Χαϊδάρι μέχρι ψηλά τη φουρκέτα του δασικού δρόμου επάνω από το σκοπευτήριο έχει ολοσχερώς καταστραφεί. Το μόνο που σώζεται (κι αυτό σε άσχημη κατάσταση) είναι ένα τμήμα περίπου 300- 350 μέτρων από τη φουρκέτα του δασικού δρόμου μέχρι την κορυφογραμμή. Είναι αρκετό όμως (ας κάνουμε κι αλλιώς) για να μας δώσει μια εικόνα της ορεινής αυτής διάβασης που ήταν σε συνεχή χρήση από την αρχαιότητα μέχρι το μεσοπόλεμο τουλάχιστον (10ετία 1930).

Στην αρχαιότητα συνέδεε το δήμο του ‘Ερμου με τον δήμο της Κρωπειάς των οποίων η θέση έχει, σε γενικές γραμμές προσδιορισθεί του μεν πρώτου στο σημερινό Χαϊδάρι, του δε δεύτερου στο λόφο Δεμερτζή (βορειοανατολικά από τις λίμνες Ρειτών). Στα βυζαντινά χρόνια, στην Φραγκοκρατία και στην Τουρκοκρατία ήταν ο δρόμος προς το χωριό Στεφάνι που δημιουργήθηκε στη θέση περίπου του αρχαίου δήμου της Κρωπειάς.

Πέρα από τους ταξιδιώτες και τους παραγωγούς που μετέφεραν στην Αθήνα τα προϊόντα τους,, τον χρησιμοποιούσαν οι ποιμένες, οι υλοτόμοι, οι αγρότες που είχαν στο βουνό καλλιέργειες, οι μελισσοκόμοι κ.α. Είχε μέσο πλάτος περίπου 2 μέτρων. Γενικά ακολουθούσε την κοίτη του ξηρορέματος, στην αρχή αριστερά κι έπειτα δεξιά της για 150 μέτρα περίπου κι έπειτα έστρεφε αριστερά και ανέρχονταν με συνεχείς στροφές την βραχώδη πλαγιά μέχρι την κορυφογραμμή, όπου διακλαδίζονταν.

Η κατασκευή του έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Στο κάτω τμήμα του σώζεται αναλημματική ξηρολιθιά, στο μεσαίο τμήμα του ήταν λιθόκτιστο (σήμερα έχει καταρρεύσει αλλά σώζεται η μακρόστενη ξηρολιθιά που το στήριζε) και στο επάνω τμήμα του ήταν λαξευμένο στο βράχο. Για να το δείτε, εκεί που ξεκινά το μονοπάτι downhill στρίβετε δεξιά, αριστερά της κοίτης. Περνάτε την μακριά ξερολιθιά στα δεξιά της κοίτης και μετά από 20-23 μέτρα στρέφετε αριστερά στην πλαγιά και ακολουθείτε τους κούκους (δεν είναι όλοι σωστά τοποθετημένοι), μέχρι το λαξευμένο βύθισμα μέσα από το οποίο περνούσε ο δρόμος. Βγαίνετε ακριβώς στη στροφή του δασικού απέναντι από την μαύρη δεξαμενή σε μεταλλική βάση. Το μονοπάτι χρειάζεται καθάρισμα (από πέτρες, κατεβασιές, θάμνους) και καλύτερη / σωστότερη σήμανση.