Σχόλιο για τη "Νίκη των τετριμμένων" (εκδ. Βακχικόν) του Κ. Σφενδουράκη.
Δεν ξέρω κατά πόσο συνιστά
"ποιητική γενναιότητα" ένας ποιητής να αποφασίζει να ανακατευτεί με
τα τετριμμένα και μάλιστα με τόση εκφραστική και αποδοτική εντιμότητα. Κατά την
γνώμη μου πρόκειται για ένα είδος ποιητικής γενναιότητας και το λέω αυτό με
δεδομένο ότι συχνά στα πλαίσια των διαφόρων ποιητικών οπτικών, οι δημιουργοί
επιλέγουν τρόπους απόδοσης περισσότερο λυρικούς, συμβολιστικούς, υπερρεαλιστικούς
κτλ. Άλλοι τρόποι συνιστούν προσωπική επινόηση του δημιουργού. Άλλοι πάλι
δημιουργοί επιλέγουν να αποκαλύπτονται μέσω ποικίλων καλλιτεχνικών πρισμάτων
και ρευμάτων. Άλλοτε πάλι η ποιητική τους συμπεριφορά χαρακτηρίζεται από
παραδοξότητα ή και εστετισμό. Και εδώ για μένα έγκειται η διαφοροποίηση του K. Σφενδουράκη
και της Νίκης των τετριμμένων. Ανακατεύεται με την πραγματικότητα και την
αποδίδει όπως ακριβώς είναι χωρίς να θυσιάζει το αληθινό της πρόσωπο στον βωμό
μιας ποιητικής που σκοπεύει να εξωραΐσει ή να προσθέσει ένα σωρό τόνους
δραματικότητας ή αδιέξοδης απαξίωσης των πάντων. Δεν έχει ανάγκη τα
πρίσματα.
Αν αποδίδαμε εικαστικά το σύνολο των τετριμμένων με τα οποία
αναγκαζόμαστε να αλληλεπιδρούμε σε καθημερινή βάση όλοι μας και επιλέγαμε μέσα
απ' την μυθολογία μας ένα πρόσωπο ώστε να επεικονιστούν συμβολικά, ενδεχομένως
να θεωρούσαμε πως το πρόσωπο της Μέδουσας είναι το καταλληλότερο. Κατά
την μυθολογία όποιος κοίταζε το πρόσωπο της Μέδουσας πέτρωνε. Και σ' αυτό το
σημείο εντοπίζω την ποιητική γενναιότητα που προείπα. Ο K. Σφενδουράκης μέσα
απ' την ποίηση του κοιτάζει ευθέως το πρόσωπο της Μέδουσας των
καθημερινών και τετριμμένων. Και μάλιστα κατάματα. Άλλοτε τον λιθώνει κι άλλοτε
θέτει ένα κάτοπτρο απέναντι απ' την ίδια της την φάτσα και την υποχρεώνει να δει
η ίδια τον εαυτό της. Κι αυτός είναι τελικά ο μόνος τρόπος να συντριφτεί. Δεν
κουνάει το δάχτυλο, δεν κάνει υποδείξεις. Γι' αυτό και πιστεύω ότι η ποίηση
του K. Σφενδουράκη δεν αναγιγνώσκεται απλώς, βιώνεται.
Το λέω αυτό, έχοντας στο μυαλό μου την περίφημη φράση του Καζαντζάκη
"Μου φαίνεται πώς αν ανοίξω μιαν αρτηρία μου κι αφήσω να τρέξει λίγο
αίμα, θα ησυχάσω." Ακριβώς αυτό αισθάνομαι διαβάζοντας την ποίηση του K. Σφενδουράκη.
Αισθάνομαι πως αυτό που κάνει υπερβαίνει την ποίηση. Συνιστά προσωπική υπόθεση,
κάτι σαν χατίρι στον εαυτό του. Ανοίγει μία αρτηρία του και αφήνει να
τρέξει λίγο αίμα για να ημερέψει. Κι αυτό δεν το κάνει επιτηδευμένα, δεν το
κάνει μεγαλοπρεπώς ή χρησιμοποιώντας ποιητικές ταχυδακτυλουργίες. Το κάνει
ευθέως. Μιλά ειλικρινά , μιλά πηγαία , μιλά φέροντας ένα σπουδαίο κομμάτι της Κρητικής
κουλτούρας που έτσι κι αλλιώς συνθέτει την ποιητική του ταυτότητα, μιλά με
μαστορία τεχνική που όμως προκύπτει αυθόρμητα, και μιλά για όλα όσα οι
περισσότεροι των ποιητών αποφεύγουν να μιλούν ή όταν το κάνουν, προτιμούν να το
κάνουν κεκαλυμμένα, γιατί ποιος καλλιτέχνης θα θυσίαζε την φαντασιακή
καλαισθησία των ιδιωτικών ποιητικών του λημεριών, εκεί που μπορεί μακριά απ'
οτιδήποτε αντιποιητικό να παλέψει τον κόσμο και να τον αλλάξει;
Μέσα στην "Νίκη των τετριμμένων", αναδεικνύεται η προσωπικότητα
ενός ποιητή που δεν φοβάται να υπερβεί τα καλλιτεχνικά του αιτήματα και να ανακατευτεί
με ένα σωρό τετριμμένα αποποιούμενος το δικαίωμα του να τα εξιδανικεύσει. Για
τους καλλιτέχνες αυτό σημαίνει συχνά αυτοτιμωρία και ο K. Σφενδουράκης δεν λιποψυχεί
όταν έρχεται αντιμέτωπος με την καθημερινή δυσωδία. Αντιθέτως την μετατρέπει σε
μία ποίηση αρτιμελή που δεν χρειάζεται κανέναν τεχνικό ή εκφραστικό ελιγμό για
να ψηλώσει. Και γι' αυτό επιμένω πως η τέχνη του αυτή δεν αναγιγνώσκεται,
βιώνεται.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου