31 Ιανουαρίου 2013

Για την αγροτική οικονομία [Γιώργος Π. Τριανταφυλλόπουλος]


Αποσπάσματα από το άρθρο "Για την αγροτική οικονομία" που δημοσιεύτηκε στο blog "επ' αριστερά" (διαβάστε το ολόκληρο εδώ)

[…]
ΑΥΤΑΡΚΕΙΑ.
Μέσα στη βαθειά κρίση που βιώνει δραματικά μεγάλο ποσοστό του ελληνικού λαού, και φυσικά το φτωχότερο, πολλοί μύθοι καταρρέουν. Πολλοί μύθοι βρίσκονται στη βάση της προπαγάνδας και της απλοϊκής προσέγγισης του καπιταλισμού. Κατά τη νεοφιλελεύθερη περίοδό του, και ιδιαίτερα μετά το 1990 και την ουασιγκτόνια συναίνεση, ένας μύθος που καλλιεργήθηκε είναι πως με την παραγωγή ασχολούνται οι πλέον καθυστερημένες οικονομικά χώρες ενώ οι «προηγμένοι» κερδίζουν πολλαπλάσια μέσα από τα χρηματοπιστωτικά προϊόντα. Το έλεγαν μάλιστα, κομπορρημονώντας, το «έξυπνο χρήμα». Μετά την κρίση του 2008, που ακόμη σοβεί, πολλοί μύθοι κατέρρευσαν. Το «έξυπνο χρήμα» το αθωότερο που μπορεί να ήταν είναι «η κουτοπόνηρη απάτη». Η απαξίωση της παραγωγής και της εργασίας στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες δεν ήταν παρά η αντανάκλαση, στο χώρο της ιδεολογίας, της νέας φάσης του καπιταλισμού. Της φάσης της απόλυτης κυριαρχίας των παρασιτικών και καταστροφικών χαρακτηριστικών του. Στην Ελλάδα μάλιστα η απαξίωση της παραγωγής και της εργασίας που προωθήθηκε με στοχευμένες και συνειδητές πολιτικές από τη μεριά της κυρίαρχης τάξης προβάλλονται πλέον σαν άλλοθι για την αναγκαιότητα των ακολουθούμενων άγρια αντιλαϊκών και αντεργατικών πολιτικών. Αν δεν ακολουθήσουμε, λένε, τις πολιτικές που εμείς σας επιβάλλουμε θα πεινάσουμε. Η κοινωνική αξία της παραγωγής μπήκε στο προσκήνιο πάλι. Έστω και από το παράθυρο. Πόση αλήθεια όμως κρύβεται στον παραπάνω ισχυρισμό ανεξάρτητα από τα αίτια που οδήγησαν εδώ; Στο επόμενο διάγραμμα βλέπουμε το βαθμό επάρκειας της ελληνικής κοινωνίας σε διατροφικά αγροτικά αγαθά.





























Από το προηγούμενο διάγραμμα βγαίνουν κάποια προφανή συμπεράσματα.
1. Η εικόνα που παρουσιάζει το διάγραμμα είναι μικτή. Υπάρχουν βασικά αγαθά διατροφής στα οποία υπάρχει επάρκεια και άλλα στα οποία δεν υπάρχει.
2. Φρούτα, λαχανικά, ελαιόλαδο, ρύζι, αλιεύματα, σκληρό σιτάρι, φέτα , γιαούρτι και γάλα και κρέας αιγοπρόβειο είναι τα βασικά διατροφικά αγαθά στα οποία υπάρχει επάρκεια.
3. Έλλειψη παρατηρείται σε ζάχαρη, όσπρια, κρέας βόειο και γάλα αγελαδινό.
4. Οι ελλείψεις εντοπίζονται κυρίως στα μονοετή φυτά ενώ οι δενδροκαλλιέργειες έχουν αντέξει στην επέλαση της καταστροφής της ελληνικής αγροτικής οικονομίας. Στα παραπάνω πρέπει να προστεθεί και η ανεπάρκεια σε ζωοτροφές που καθιστά προβληματική την κτηνοτροφία.

[…]

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ
1. Καθώς ξεκινά η δεκαετία του 1970 μια νέα φάση ξεκινά και για τον καπιταλισμό. Κυρίαρχο χαρακτηριστικό του, που αναδεικνύεται όλο και περισσότερο καθώς περνούν τα χρόνια, είναι η αναπτυξιακή αδυναμία και η αντικατάσταση της παραγωγής από χρηματοπιστωτικά παρασιτικά «προϊόντα». Η νέα αυτή φάση συσσώρευσης και αναπαραγωγής του κεφαλαίου συνοδεύεται και από την απαξίωση της παραγωγής και της εργασίας. Μέσα στα νέα αυτά πλαίσια η αγροτική παραγωγή παραμένει σταθερή ή και μειώνεται στις περισσότερες χώρες με ελάχιστες εξαιρέσεις.
2. Η παραπάνω διαδικασία διαπερνά φυσικά και την ΕΕ σαν ένα από τους βασικούς πόλους του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος. Η αγροτική παραγωγή μειώνεται στις περισσότερες χώρες όχι μόνο σαν ποσοστό του ΑΕΠ αλλά και σε απόλυτους αριθμούς σε αρκετές χώρες. Παράλληλα εντείνεται και η μείωση του αγροτικού πληθυσμού. Η μείωση του ενεργού αγροτικού πληθυσμού δεν είναι a priori αρνητική εξέλιξη. Η μεγάλη αύξηση της παραγωγικότητας στη γεωργία, σαν αποτέλεσμα της τεχνολογίας και της εκμηχάνισης, μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την περίσσεια δυναμικού. Εκείνο επομένως που κρίνει το αν αυτή η εξέλιξη είναι θετική για την κοινωνία και τους εργαζόμενους είναι το αν παράγονται ποσοτικά και ποιοτικά αγροτικά αγαθά που να καλύπτουν τις κοινωνικές ανάγκες. Ταυτόχρονα με τα παραπάνω, και το ίδιο σημαντικό είναι το αν υπάρχει μέριμνα ώστε το δυναμικό που αποδεσμεύεται από την αγροτική παραγωγή να κατευθυνθεί σε άλλους παραγωγικούς τομείς.
3. Η Ελλάδα δε θα μπορούσε να ξεφύγει από το γενικό κανόνα της μείωσης τόσο της συμμετοχής της αγροτικής οικονομίας στο σχηματισμό του ΑΕΠ όσο και της μείωσης του αγροτικού εργατικού δυναμικού. Η ένταξη στην ΕΕ και το καθεστώς της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής πολλαπλασίασε δραματικά τις αρνητικές, για την αγροτική οικονομία, γενικές αυτές συνθήκες.
4. Βασικοί μοχλοί για την στρέβλωση και καταστροφή ολόκληρων τομέων της αγροτικής οικονομίας ήσαν η στόχευση των επιδοτήσεων, οι ποσοστώσεις και οι προτιμησιακές συνθήκες της ΕΕ με τρίτες χώρες. Όλοι οι κλάδοι της γεωργίας έχουν πληγεί αλλά περισσότερο αυτοί των βιομηχανικών φυτών, του μαλακού σιταριού, της ζάχαρης των εσπεριδοειδών και της αγελαδοτροφίας. Οι ποσοστώσεις στη ζάχαρη είχαν σαν αποτέλεσμα να καταστραφεί η τευτλοπαραγωγή, να κλείσουν τα ζαχαρουργία και η Ελλάδα να εισάγει ζάχαρη. Οι ποσοστώσεις στην παραγωγή αγελαδινού γάλακτος σε συνδυασμό με τη μη επιδότηση της παραγωγής ζωοτροφών οδήγησαν σε κατάρρευση την αγελαδοτροφία. Τα παραδείγματα θα μπορούσαν να συνεχιστούν για δεκάδες αγαθά.
5. Καθώς το εισόδημα των αγροτών μειωνόταν η οικονομική δυσπραγία χιλιάδων αγροτών τους οδήγησε στην εγκατάλειψη της γεωργίας. Η μέριμνα γι αυτούς, καθώς δεν υπήρχε η δυνατότητα απασχόλησης σε άλλους παραγωγικούς τομείς, ήταν να παίρνουν επιδοτήσεις για να ανοίξουν καφενεία και καφετέριες.
6. Η δραματική κατάσταση, οικονομική και κοινωνική, που βιώνουν οι εργαζόμενοι από το 2010 ανέδειξε και πάλι τη σημασία για τις κοινωνίες της πρωτογενούς παραγωγής. Αυτάρκεια δεν είναι ούτε δυνατή ούτε αναγκαία. Εκείνο που είναι αναγκαίο είναι ένα ελάχιστο παραγωγής στο διατροφικό τομέα που θα εξασφαλίζει:
α. Μια αξιοπρεπή διατροφική επάρκεια ικανή να αντισταθεί σε κρίσεις διαφόρων μορφών.
β. Προϊόντα ποιοτικά που η ποιότητά τους θα διασφαλίζεται από επιστημονική και όχι επιχειρηματική πιστοποίηση.
γ. Αξιοπρεπή διαβίωση των παραγωγών.
δ. Κάλυψη πρωτίστως των εγχώριων αναγκών σε διατροφικά και βιομηχανικά αγροτικά προϊόντα και εξαγωγικός προσανατολισμός σε επιλεγμένα προϊόντα με άριστες ποιοτικές προδιαγραφές. Όλα τα προς εξαγωγή αγαθά θα εξάγονται μόνο συσκευασμένα.
ε. Άμεση έναρξη της παραγωγής όλων των αγαθών που η παραγωγή τους καταστράφηκε από την ΚΑΠ, άρνηση εφαρμογής των προτιμησιακών συνθηκών της ΕΕ για προϊόντα που παράγονται και στην Ελλάδα. μεγάλες και στοχευμένες ενισχύσεις σε τομείς ιδιαίτερου ενδιαφέροντος όπως το μαλακό σιτάρι, η παραγωγή οσπρίων και η αγελαδοτροφία. Τα παραπάνω συνιστούν φυσικά ρήξεις με την ΕΕ και τις πολιτικές της.
στ. Αναδιοργάνωση της οργάνωσης της αγροτικής παραγωγής. Ίδρυση νέων συνεταιρισμών με άμεση συμμετοχή των αγροτών και βαθειά δημοκρατικές διαδικασίες. Σε αρκετές περιοχές ο κατακερματισμός του κλήρου επιβάλλει τον άμεσο αναδασμό με την ενεργό συμμετοχή και συμφωνία των αγροτών μέσα από τους συνεταιρισμούς τους.
ζ. Συγκέντρωση, τυποποίηση και εμπορία των προϊόντων από τους συνεταιρισμούς με άτοκη και μακροχρόνια χρηματοδότηση.
Η ανταπόκριση της γεωργίας στην παραγωγή των αναγκαίων για την εγχώρια κατανάλωση αγαθών μπορεί να είναι, και θα είναι, άμεση. Με το δεδομένο πως τα περισσότερα από φυτικά προϊόντα που βρίσκονται σε έλλειψη είναι μονοετή φυτά η κάλυψη των αναγκών της εγχώριας κατανάλωσης μπορεί να γίνει μέσα σε ένα χρόνο το πολύ. Από το χρονικό αυτό όριο εξαιρείται η αγελαδοτροφία.
Αν κάποιος προβάλει το αντεπιχείρημα πως όλα τα παραπάνω χρειάζονται γενναία χρηματοδότηση θα συμφωνήσω απολύτως μαζί του. Αν συνεχίσει τότε ρωτώντας που θα βρεθούν τα χρήματα η απάντηση είναι απλή. Θα βρεθούν εκεί που παράγονται τα χρήματα. Στο νομισματοκοπείο.

30 Ιανουαρίου 2013

Εν διαστάσει [Κώστας Σφενδουράκης]



Εν διαστάσει

Η κοσμοθεωρία σου σε μάρκες στο τραπέζι.
Το πάθος σου δεν έχασες κι ας χάνεις, είναι τζόγος...
Κανείς κι αν δεν σταμάτησε με συμβουλές να παίζει,
για να 'σαι αναπολόγητος θα σου δοθεί ο λόγος.

Οι άνθρωποι, ισχυρίζεσαι, γεννιούνται δίχως τάξεις
με ίσα δικαιώματα και στο όνειρο επίσης...
Στο γένος το ανθρώπινο, για πες, τι θα εντάξεις;
Με τα κριτήρια ποιου θεού κρίνεις για να με πείσεις;

Θα φύγεις πάντα έλεγες σαν έβλεπες καράβι
σε κόσμους που ονειρεύτηκες θα πας που δεν τους είδες...
Σε διάσταση τα χέρια τους να ανοίξουνε δυο σκλάβοι
προσπάθησαν να αγκαλιαστούν μα υπήρχαν οι αλυσίδες.

"Φτερά η ελευθερία" λες "που έχουμε από βρέφη" ...
Νιώσε το πως δεν έβγαλες ποτέ φτερά μεγάλε.
Μη γκρεμιστείς, σιγά σιγά, κατέβα από τα νέφη !
Όμοιος είσαι του τίποτα, για δες ! Τάλε κουάλε.

Μου τα 'πε αυτά κι απάντησα σε γλώσσα άλλη κι είπα :
Δε μ' αφορά η λογική, του "φαίνεσθαι" η φύση.
Ίσως είμαι ένα τίποτα, ίσως να είμαι σκνίπα
που θυσιάζει τη ζωή στο πρώτο της μεθύσι.

Παραμυθιάζομαι και ζω μέσα απ' αυτά τα λόγια.
Γκρεμίζω στερεότυπα, τις λογικές, τα ήθη.
Αυτά που μου 'πες -τα σωστά- τ' ακούω σαν μοιρολόγια
και μοιρολόγια δεν χωρούν ποτέ σε παραμύθι.

28 Ιανουαρίου 2013

Η αναγνώριση του εχθρού

Αναδημοσίευση από 24Γράμματα.


Σήμερα, βαθιά στην οικονομική κρίση που βιώνουμε η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών που διαβιούμε σε αυτήν τη χώρα, μεταξύ των πολλών που έχουν πληγεί, όπως μπορεί να διαπιστώσει κάποιος, πέρα από μια διαρκή πλύση εγκεφάλου: περί μνημονικών μονόδρομων εξαθλίωσης και αναλύσεις επί αναλύσεων για τις "προσπάθειες" της εξουσίας να την περιορίσει κατά το δυνατόν ώστε να έρθει η "ανάπτυξη" (δηλαδή να παράγουμε, αμειβόμενοι με ψίχουλα, αγαθά για τρίτους), δεν υπάρχει ουσιαστικός αντίλογος. Και όταν λέμε για απουσία αντίλογου μιλάμε κατ’ αρχή για ανυπαρξία ουσιαστικών αποπειρών [ο πληθυντικός διότι βέβαια πάντα, και αυτό είναι αφενός θεμιτό αφετέρου αναγκαίο και ικανό αίτιο διαλόγου, θα υπάρχουν πολλές οπτικές γωνίες να ιδωθούν τα πράγματα] καταγραφής της υφιστάμενης κατάστασης  έτσι ώστε στη συνέχεια να γεννηθούν εκείνες οι προτάσεις απάντησης, προς τη νεοφιλελεύθερη λαίλαπα που μας καταδυναστεύει, οι οποίες επιπλέον θα πείσουν πέρα από μικρές και περιορισμένες ίσως ομάδες πολιτών οι οποίες έχουν ήδη μια τεκμηριωμένη άποψη της κατάστασης και που αυτή οδηγεί.
Μες σε όλον αυτό τον αχό, που απλοποιεί το έργο της εξουσίας, στην ύπαρξη του οποίου πρωτοστατούν τα ΜΜΕ, διαπιστώνεται δηλαδή η απουσία των διαφορετικών φωνών. Των διαφορετικών φωνών εκείνων που δε μπορεί να προέρχονται παρά από τους πνευματικούς ανθρώπους οι οποίοι, θα έχουν – οφείλουν να το κάνουν έτσι – ως γνώμονα τη ρήση του Πρωταγόρα, η οποία γεννήθηκε τις μέρες που γεννήθηκε η δημοκρατία, "όλων των πραγμάτων μέτρο είναι ο άνθρωπος".
Εντάξει πολλοί έχουν χαθεί στους διαδρόμους των διαφόρων κρατικών φορέων ή χορηγών για την εξασφάλιση κάποιας επιδότησης να προωθήσουν το "καλλιτεχνικό τους έργο" ή ακόμα και σταθερά πιστοί και συνεπαρμένοι από το αστικό (και απάνθρωπο) δόγμα της "τέχνης για την τέχνη", στο όνομα της αισθητικής της απαλλαγμένης από το συναίσθημα, το οποίο εξέφρασε ιδανικά ο Oscar Wilde μες από τη δήλωσή του: "Όταν ο Μπενβενούτο Τσελλίνι σταύρωσε ένα ζωντανό άνθρωπο για να μελετήσει το τρεμούλιασμα των μυών του κατά την ώρα της επιθανάτιας αγωνίας του, ο Πάπας δίκαια του έδωσε άφεση αμαρτιών. Τι είναι ο θάνατος ενός αγνώστου ατόμου όταν αυτός ο θάνατος δίνει τη δυνατότητα ν’ ανθίσει ένα αθάνατο έργο και να γεννήσει, κατά τους λόγους του Κήτς, μια αιώνια πηγή έκστασης;" που όταν υιοθετήθηκε από την πολιτική οδήγησε στο ναζισμό (*) , αδιαφορούν για τα κοινά.
Ο Βασίλης Βασιλικός είναι ένας πνευματικός άνθρωπος που όχι μόνο αδιαφορεί για τα κοινά, αλλά ανήκει σε εκείνες τις σημαντικότατες, και δυστυχώς πολύ ελάχιστες στον αριθμό, φωνές που έχουν φροντίσει να κατανοήσουν πλήρως την πραγματικότητα της δυστυχίας μας και το σημαντικότερο μπορούν να μιλήσουν πειστικά για αυτήν και να ανοίξουν έτσι τη δίοδο προς το δρόμο της ανατροπής.
Ακούγοντας κάποιος , στο web-tv των 24Γραμμάτων, τη δήλωση του Βασίλη Βασιλικού,

η οποία αποτέλεσε και το αίτιο του παρόντος, πως η εποχή Θάτσερ σηματοδότησε μία σοβαρή μεταβολή στην αξία του χρήματος και συγκεκριμένα πως το χρήμα πια δεν έχει να κάνει αποκλειστικά  με κάποιες υλικές αξίες, όπως ο χρυσός ή τα παραγόμενα αγαθά, αλλά τα τελευταία 25 περίπου χρόνια το χρήμα αναφέρεται και παίρνει αξία από τον εαυτό του, δηλαδή το ίδιο το χρήμα, συνειδητοποιεί, μες από αυτές τις ελάχιστες λέξεις, που τα λένε όλα, ακριβώς τα αίτια της τρέχουσας παγκόσμιας, για να μη μας κοροϊδεύουν για τεμπέληδες ή βολεμένους καλοπερασάκηδες έλληνες, κρίσης.
Όπως ακριβώς όμως η αισθητική απαίτηση, το η τέχνη για την τέχνη, περνώντας στην πολιτική οδήγησε στο ναζισμό και την απέραντη δυστυχία που συνόδεψε την πορεία του, πορεία που δεν έχει ακόμα δυστυχώς διακοπεί, έτσι και η σύγχρονη καπιταλιστική θεώρηση, το χρήμα για το χρήμα, οδηγεί σήμερα την ανθρωπότητα στη δυστυχία των χρεωκρατιών με πρώτα θύματα στην Ευρώπη τα κράτη του νότου.
Συγκρίνοντας λοιπόν δε μπορούμε παρά να δούμε σε αυτές τις απαιτήσεις που ακυρώνουν τη ρήση Πρωταγόρα τον εχθρό και να τον αναγνωρίζουμε σε κάθε πράγμα που μέτρο του δεν θα είναι ο άνθρωπος.            

(*) "Η ‘Αισθητική Ιδεολογία’ ως Ιδεολογία (Τι σημαίνει η αισθητικοποίηση της πολιτικής)" του Martin Jay – μετ. Γεράσιμος Λυκιαρδόπουλος, εκδόσεις Ερασμος, 2012 και "Souvenirs sur le Symbolisme" του Ernest Raynaud, Παρίσι, 1895.

Τρία Κίτρινα [Νίκος Κυριακίδης]



Πικρό Πουλί
(πρώτο κίτρινο)

Ένα κίτρινο πουλί, κατέβηκε πολύ χαμηλά.
"Θα βρέξει"
Με κοίταξε στα μάτια
Καταλάβαινα τη γλώσσα του:
"Είσαστε όλοι μαστρωποί"
Έμενε σχεδόν ακούνητο,
απέναντι έλεγε "ταχυφαγείο".
Στιγμές-στιγμές σαν να παίζαμε το παιχνίδι της επιβολής.
Ποιος θα στρέψει πρώτος το βλέμμα αλλού.
Εγώ θα χάσω.
Γιατί πουλί δεν είμαι,
γιατί έπαιξα με τον χρόνο,
δεν είμαι ευαίσθητος στα ιόντα,
γιατί έχω φάει απέναντι.
Αυτό έχει φάει,
μόνον με ρυθμό.


Helpless
(δεύτερο κίτρινο)

Πήραν τα μάτια μου φως
Κανείς δεν θα ‘ρθει
Δεν έχω βαρίδια στις τσέπες
στα πόδια, έχω.
Περιμένω
Κίτρινα λουλούδια
Με τον θεό τους για γύρη
Και μια συγκατάβαση το πολύ,
για κάποια μικρά,
για λίγο χρόνο.


Ένα μήνυμα σε άγνωστον αποδέκτη
(τρίτο κίτρινο)

Έχω στο μυαλό ένα ξεκούρδιστο καναρίνι
Δεν μπορεί ούτε να φοβάται, πια.
Μόνον σιωπά κρυώνοντας
Μόνον κρυώνει μ’ αξιοπρέπεια.

27 Ιανουαρίου 2013

"Eν όψη"


Οι γλάροι
Πρώτοι πελάτες
Στα καΐκια της ανατολής

Πνιγμένα τα πλατύσκαλα
Στο μόλο

Φουσκοθαλασσιά!

Πιο κει
Στον όνειρο που σαρκώθηκε
Μια λουρίδα άμμου
Σαθρή και καταδικασμένη
Απ’ των παφλασμών
Το σμίξιμο

26 Ιανουαρίου 2013

Δεν είναι νόμιμη η πολιτική επιστράτευση [Αντώνης Ρουπακιώτης, Υπουργός Δικαιοσύνης]


Δεν είναι νόμιμη η πολιτική επιστράτευση [ΑντώνηςΡουπακιώτης, Υπουργός Δικαιοσύνης]
(το άρθρο που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Αυγή την 24/02/2006)


"Ι. Η πολιτική επιστράτευση κηρύχθηκε με την επίκληση των άρθρων 22 και 112 του Συντάγματος και του άρθρου 2 Ν.Δ. 171/1974. Το διάταγμα αυτό δεν έχει καταργηθεί μέχρι σήμερα, αλλά δεν εφαρμόζεται σε περιπτώσεις όπως η απεργία των ναυτεργατών και αυτό γιατί εκδόθηκε μετά την πτώση της δικτατορίας υπό την ισχύν του Συντάγματος 1952 με βάση τη Συντακτική Πράξη 1.8.1974, με σκοπό να αντιμετωπιστούν καταστάσεις μέγιστης ανάγκης της εποχής εκείνης, μεταξύ των οποίων δεν περιλαμβάνεται η απεργία.

Είναι χαρακτηριστικό μάλιστα ότι, ενώ ψηφίστηκαν μεταγενέστεροι νόμοι με σκοπό την αντιμετώπιση σοβαρών καταστάσεων ανάγκης (π.χ. άρθρο 2 Ν. 2641/1998), όχι μόνο δεν υπήρξε αναφορά στην αντιμετώπιση απεργιών με πολιτική επιστράτευση, αλλά, αντίθετα, με το άρθρο 16 Ν. 2936/2001 αντικαταστάθηκε το άρθρο 2 παρ. 5 Ν.Δ. 17/74 και ορίστηκε ότι ως "κατάσταση έκτακτης ανάγκης είναι κάθε αιφνίδια κατάσταση, που προκαλείται από \φυσικά\ ή άλλα \γεγονότα τεχνολογικά\ ή \πολεμικά\ και έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ή την απειλή δημιουργίας εκτεταμένων απωλειών - ζημιών και καταστροφών σε έμψυχο ή άψυχο δυναμικό της χώρας ή την παρακώλυση και διατάραξη της οικονομικής και κοινωνικής ζωής της χώρας".

Και μόνη η ανάγνωση του άρθρου αυτού πείθει ότι δεν προβλέπεται η απεργία ως αιτία διατάραξης της οικονομικής και κοινωνικής ζωής, όπως επικαλείται η κυβέρνηση, ώστε να δικαιολογεί τη λήψη της απόφασης αυτής.

ΙΙ. Εκτός από τους λόγους αυτούς μετά την έκδοση του παραπάνω Ν.Δ. 17/1974 ακολούθησε η ψήφιση του Συντάγματος 1975, με το άρθρο 23 του οποίου αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά με συνταγματικό κανόνα το δικαίωμα της απεργίας, και με το άρθρο 22 παρ. 3 \"Απαγορεύεται οποιαδήποτε μορφή αναγκαστικής εργασίας\. Ειδικοί νόμοι ρυθμίζουν τα σχετικά με την επίταξη προσωπικών υπηρεσιών σε περίπτωση πολέμου ή επιστράτευσης ή για την αντιμετώπιση αναγκών της άμυνας της χώρας ή επείγουσας κοινωνικής ανάγκης από θεομηνία ή ανάγκης που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία, καθώς και τα σχετικά με την προσφορά προσωπικής εργασίας στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης για την ικανοποίηση τοπικών αναγκών".

Έτσι μετά την ψήφιση του Συντάγματος 1975 το Ν.Δ. 17/74, στο μέτρο που, αναποτελεσματικά, επικαλείται αυτό η πρωθυπουργική απόφαση, ήταν ανίσχυρο με βάση και τα άρθρα 22 αλλά και 112 του Συντάγματος και τα οποία μάλιστα προς ειρωνεία επικαλείται η απόφαση αυτή. Σε κάθε περίπτωση είναι προφανές ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις επιβολής αναγκαστικής εργασίας, με την επιλογή της πολιτικής επιστράτευσης, πολύ περισσότερο δεν είναι επιτρεπτή αυτή ως μέτρο διευθέτησης κοινωνικών ανταγωνισμών, όπως το χρησιμοποίησε η κυβέρνηση στην περίπτωση των ναυτεργατών.

Σ’ αυτά προστίθεται ότι και πριν από τη ρύθμιση αυτή του Συντάγματος η επιβολή αναγκαστικής εργασίας απαγορευόταν με την 105/1950 Διεθνή Σύμβαση Εργασίας, η οποία είχε ενταχθεί στο εθνικό μας δίκαιο με τον Ν. 2329/53 και εν συνεχεία με το Ν.Δ. 53/1974, μετά την ψήφιση δε του Συντάγματος 1975 και με βάση το άρθρο 28 παρ. 1 αυτού, οι διεθνείς συμβάσεις από την επικύρωσή τους με νόμο υπερισχύουν από κάθε αντίθετη διάταξη νόμου.

Κατά συνέπεια και αν υποτεθεί ότι υπήρχε διάταξη νόμου που προέβλεπε τη δυνατότητα επιβολής αναγκαστικής εργασίας, από την ισχύ του Συντάγματος 1975 για την πρόσθετη αυτή αιτία είναι ανίσχυρη και έτσι απαγορεύεται αυτή με οποιαδήποτε μορφή.

ΙΙΙ. Ωστόσο, στην περίπτωση της ΠΝΟ υπάρχει και τρίτος λόγος που θέτει εκτός θεσμικής αποδοχής την πρωθυπουργική απόφαση για πολιτική επιστράτευση των ναυτεργατών και αυτός αναφέρεται στο σημαντικό γεγονός ότι με τη σπάνια για τα δικαστικά χρονικά 1701/2006 απόφαση Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιά κρίθηκε νόμιμη η απεργία της ΠΝΟ, η οποία μάλιστα, κατά δυσμενή εξαίρεση, πραγματοποιείται, όχι στο πλαίσιο του Ν. 1264/82, αλλά του αλήστου μνήμης Ν. 330/76.

Έτσι με την απόφαση για πολιτική επιστράτευση των ναυτεργατών δημιουργήθηκε ουσιαστικό πρόβλημα τήρησης δημοκρατικής νομιμότητας, όταν η κυβέρνηση απέδειξε ότι, αφενός δεν σέβεται τις αποφάσεις των δικαστηρίων ως μόνων κατά το Σύνταγμα αρμοδίων να κρίνουν τη νομιμότητα της συμπεριφοράς των πολιτών ή των αρμόδιων οργάνων, παραβιάζοντας η ίδια τον νόμο, που υποχρεώνει όλους να σέβονται τις δικαστικές αποφάσεις και επιπλέον επέλεξε, χωρίς καν να εξαντλήσει τα όρια του διαλόγου, το έσχατο μέσο της πολιτικής επιστράτευσης, απαξιώνοντας θεσμούς και κανόνες, για τους οποίους αιωρείται τελικά το ερώτημα: Υπάρχουν για να γίνονται σεβαστοί και να τηρούνται ή να ευτελίζονται και να παραβιάζονται;

24 Ιανουαρίου 2013

Μικρό ερωτικό.


Οι λέξεις
Αντηχούνε
Στο ποίημα
Στα τάστα

Οι σκέψεις
Του πόθου κόρες
Τις πλάθουν
Ερωτικές

Το άνθος!
Δε ζητά το θάνατο του βάζου.
Να το βρίσκεις ζητά
Να του μιλάς
Ουτοπικά εκεί.
Να σ’ ανταμείψει
Με τ’ άρωμά του
Και τις στιγμές
Που θα οδηγούν
Έξω
Από τη φυλακή του χρόνου

23 Ιανουαρίου 2013

Φόβος και Τρόμος [Γιώργος Πατιός]




Φόβος και Τρόμος

Αφαιρούμαι συχνότατα
Κοιτώντας μέσα μου
Μικρά  – κενά συμβόλων – νοήματα

Το σύμπαν έχει τον
Δικό του τρόπο
Να εκδικείται

Αλίμονο σε όσους
Σαν εμένα
Είναι ανίδεοι του μίσους

Βρίσκονται ακατάπαυστα
Ματωμένοι στα βότσαλα
Του Φόβου και του Τρόμου



Από την ποιητική του συλλογή: Κάτω από τη λάμπα του μεσημεριού

22 Ιανουαρίου 2013

Για τη Ρόζα [Απόστολος Θηβαίος]

























Αναδημοσίευση από 24Γράμματα


Κάποιοι είπαν πως αντίκρισαν απόψε στους δρόμους των Αθηνών την αδικοχαμένη Ρόζα Λούξεμπουργκ. Ήταν συντριμμένη, όλο στάχτη στο στόμα και το φόρεμά της. Ένα λευκό, μακρύ φουστάνι και στο πρόσωπό της φανερωμένες οι σφοδρότερες κακουχίες. Οι περισσότεροι επέδειξαν ψυχραιμία. Κατηγόρησαν τους υποστηρικτές του φαινομένου για νοσηρά οράματα, ναρκοληψίες και άλλα τέτοια. Οι καιροί των επαναστάσεων έχουν περάσει ανεπιστρεπτί, τόνισε κάποιος γηραιός κύριος και έπειτα σώπασε, προσμένοντας καρτερικά. Όσοι όμως κοινοποίησαν το νέο αυτό, διατηρούσαν ένα αίσθημα ευφορίας. Μπορεί ετούτο να συγκριθεί με το ιουδαϊκό συναίσθημα για την εκπλήρωση της προφητείας. Όσοι πιστεύουν στο όραμα της Ρόζας Λούξεμπουργκ γελούν και αγκαλιάζονται, τηλεφωνούν στους δικούς τους, κανονίζουν επισκεπτήρια στις φυλακές, προκειμένου να αναγγείλουν το χαρμόσυνο νέο. Μάλιστα σκέπτονται να οργανώσουν και μια σειρά αστικών δρώμενων στην περιοχή του ιστορικού κέντρου της πόλεως, ακολουθώντας, με το σχηματισμό μιας λιτανείας και με όλη την ευλάβεια που συνεπάγεται η κομματική τους ταυτότητα τα χνάρια της σπουδαίας αυτής γυναίκας. Λένε πως εκείνη περπάτησε κατά μήκος της οδού Αιόλου, έπειτα περιηγήθηκε με ενδιαφέρον στις πλατείες της οδού Σταδίου, ανησύχησε που είδε τόσους ανθρώπους με πρόσωπα δοκιμασμένα να συνωστίζονται στα μαρμάρινα σκαλοπάτια της ακαδημίας. Θα συλλογίστηκε ήδη πως απαιτείται σε κάθε περίπτωση ένας ικανός αριθμός απωλειών, έπειτα μελέτησε εκ νέου την τοπογραφία, ίσως δε να εννόησε εις άκρον εκείνο που λέγεται και προβλέπει την αίγλη για τα ερειπωμένα μνημεία. Η αποκρουστική τους όψη δεν ευθυγραμμίζεται με τόσο σπουδαίες, διαψευσμένες προσδοκίες, όπως εκείνες που συντηρεί η αγαπημένη Ρόζα Λούξεμπουργκ. Είναι πια αρκετή σοφή για να γνωρίζει πως ετούτα τα παιδιά που είναι ντυμένα με το γούστο κακού ονείρου και περιφέρονται εκεί που ανατινάχτηκε κάποτε ο ήλιος, ετούτοι οι άνθρωπο με τη μυθώδη κομψότητα αδιαφορούν για τη μοίρα τους ολότελα και έτσι είναι αδύνατον  να πραγματοποιήσουν μια επανάσταση.
Η Ρόζα στέκει κλονισμένη εμπρός σε τούτο τον κόσμο που οδηγεί την εκπαίδευση, τη δουλειά, το επάγγελμα και τα γηρατειά, σχηματοποιώντας ένα ρεύμα, διόλου ευρύ, ικανό να αντιπαρατεθεί στην πιο παράδοξη στατιστική. Η Ρόζα στέκει ακίνητη, τα μάτια της στυλωμένα στο άδειο, θαυμάζει μόνο κάτι κτίσματα παλιά με κόκκινα, τρυφερά συνθήματα.
Απόψε κάποιοι είπαν πως είδαν την Ρόζα Λούξεμπουργκ. Ήταν εμφανώς αδυνατισμένη, μα επέμενε να περπατά με τη γεύση μιας ιερής πείνας.

21 Ιανουαρίου 2013

Αφέντης και Δούλος και άλλα διηγήματα [Leo Tolstoy - μετ. Ανδρέας Ναιρτός]






































Διαβάστε ή κατεβάστε, ακολουθώντας το σύνδεσμο εδώ, τη συλλογή διηγημάτων "Αφέντης και Δούλος και άλλα διηγήματα" του Λέοντα Τολστόι σε μετάφραση Ανδρέα Ναιρτού

20 Ιανουαρίου 2013

Αναστάσιος Κατσαπάρας - Από την Αυγή... ως το Άλλο Χάραμα





















Διαβάστε ή κατεβάστε (σε μορφή pdf), ακολουθώντας το σύνδεσμο εδώ, το τριακοστό βιβλίο της σειράς "εν καινώ" των 24Γραμμάτων: την ποιητική συλλογή "Από την Αυγή... ως το Άλλο Χάραμα" του Αναστάσιου Κατσαπάρα.

19 Ιανουαρίου 2013

Αξιομνημόνιος – Ισίδωρος Πόσδαγλης μέρος 3





















Αναδημοσίευση από 24Γράμματα



Αξιομνημόνιος – Ισίδωρος Πόσδαγλης  μέρος 3 [και έπεται συνέχεια;]

Είναι τετριμμένο, αλλά οφείλουμε να το τονίζουμε. Η ηλιθιότητα είτε συνολική είτε επιμέρους δεν παίζεται.  Είναι μάλιστα άξιο μελέτης ειδικών πως αφ’ ης στιγμής ξεκινήσει δεν υπάρχει κανένας τρόπος να σταματήσει. Και μιας και το έναυσμα είναι το συγκεκριμένο πρωτοσέλιδο με τον «προφήτη» Ισίδωρο Πόσδαγλη, αρκεί να χτυπήσει εκείνες τις χορδές που σε απαλλάσσουν από τις ευθύνες σου και τις μεταφέρουν σε ένα άλλο επίπεδο στο οποίο εσύ, ο απλός ελληναράς, δεν μπορούσες να επέμβεις αφού δεν ήξερες τίποτα από όσα σχεδιάζονταν σε βάρος σου. Γιατί βέβαια οι πολιτικοί σου και όσοι τυχόν ήξεραν, οι «υπεύθυνοι», ήταν πουλημένοι. Προφανώς και στόχος του παρόντος δεν είναι να υπερασπιστεί το μη πουλημένο των πολιτικών γιατί ακόμα και αν δεν είναι πολλοί και ιδίως μεταξύ αυτών που κατείχαν καίριες θέσεις έπρατταν και πράττουν ως αν πουλημένοι. Ο στόχος είναι αφενός να αναδείξει, για μία ακόμα φορά, την ευκολία με την οποία πιστεύεις κάθε ανοησία συνομωσίας που, για να έχει και το κύρος που της αρμόζει, ξεκίνησε πολλά χρόνια πίσω αφετέρου να σου θυμίσει ότι και πάλι αγνοείς τις δικές σου ευθύνες. Τις ευθύνες της εθελοδουλείας που επέλεξες και αρνείσαι να παραδεχτείς.
Το καπιταλιστικό σύστημα δεν έχει καμία ανάγκη να δολοπλοκεί έτσι. Απλά κινείται στη λογική του κέρδους και των αγορών, συνήθως από άμεσο μέχρι μεσοπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, σταθερά ενάντια στον άνθρωπο. Όλα όσα είναι να γίνουν θα επιδιωχθεί να γίνουν αρκεί να συμφέρουν στη βελτιστοποίηση των νούμερων. Το καπιταλιστικό σύστημα δηλαδή κινείται στη λογική την οποία εσύ αρνείσαι να απορρίψεις.
Κανένας Ισίδωρος Πόσδαγλης δεν υπάρχει και όπως μάλιστα έχουμε δείξει στα 24Γράμματα ούτε να υπάρχει θα μπορούσε.
Ας μην κοροϊδευόμαστε. Οι ευρωπαίοι σου έδωσαν, γιατί τουλάχιστον δεν εναντιωνόταν στο συμφέρον τους, την ευκαιρία που ήθελες, στο Ναυαρίνο,  την 20η Οκτωβρίου του 1827,  αλλά την έκανες σκουπίδια στο Ναύπλιο την 9η Οκτωβρίου του 1931. Δολοφονώντας τον Καποδίστρια αποφάσισες να θέλεις να ζεις υπό τη διοίκηση των κοτζαμπάσηδων, στην οποία είχες συνηθίσει και τελικά ποτέ μέχρι σήμερα δεν ανέτρεψες.
Αν λοιπόν ζητάς ή χρειάζεσαι μια ημερομηνία που να ευθύνεται για όλα είναι αυτή και για αυτή εσύ είσαι ο υπεύθυνος.
Ας μην μακρηγορούμε. Η συνεχής αναγωγή των γεγονότων που σε καταδυναστεύουν σε διαπλανητικές συνομωσίες αλλότριων εξουσιαστών, τις οποίες χάβεις απλώς με το άκουσμά τους αφού σου προσφέρουν το άλλοθι που ζητάς, σε συνδυασμό με την πλύση εγκεφάλου των ΜΜΕ περί μνημονιακών μονόδρομων, τη θέση των οποίων αφομοίωσες ως άριστος παπαγάλος/μαθητής του νεοφιλελευθερισμού, σε έχει πνευματικά ευνουχίσει και καταστήσει το αξιομνημόνιο και ανίκανο για την ανατροπή άτομο και μόνο αποκλειστικό υπεύθυνο του μέλλοντός του.      

Άδειοι είναι οι τοίχοι [Νίκος Κυριακίδης]




Άδειοι είναι οι τοίχοι

Τις νύχτες φροντίζω
να είμαι σπίτι νωρίς.
Τώρα πια με ταριχεύουν μ΄ επιμέλεια
με χρονική άνεση.
Εγώ κοιτάω με το νου, πολύ μακρινές πολιτείες
και πλένομαι πολύ πριν το ξημέρωμα.
Πρόκειται για μιαν ωρίμανση-το δίχως άλλο-
πασπαλισμένη πιθανώς, με άχνη ανημπόριας.
Τα πρωινά φροντίζω να κοιτάζω μόνο τα δικά μου γραπτά.
Είναι το δυναμωτικό μου, για τη μέρα που ήρθε.
Θα ‘ρθουν φουρνιές επαναλήψεων
και όλα αυτά, θα με κουράσουν ιδιαίτερα.
Συλλαμβάνοντάς με να παραμιλώ,
σκέφτομαι πως πάντα ομιλώ μπροστά σε πλήθη.
Ενίοτε καλεσμένος σε τηλεοπτική εκπομπή, δηλαδή πάλι σε πλήθη
με το δικό μου, το μοναδικό στυλ που καθηλώνει :
‘’καλά, αυτός υπάρχει ή είναι μοντάζ;’’
Επικοινωνώ εδώ και καιρό, με μηνύματα.
Φτιάχνω μεθοδικά την οδύνη μου, αναμένοντας τις απαντήσεις.
Πρόκειται για υπέροχο παιχνίδι ,
κυρίως σαν ξεθαρρεύω στα κείμενα.
Η απάντηση, είτε θα λέει κάτι σαν ‘’μόνον αυτό ήταν τελικά;’’
είτε-συνήθως-θα μένει αναπάντητη.
(Ίσως με μια μικρή κριτική μετά από μέρες)
Δεν είμαι καθόλου επιμελής:
όλα τριγύρω στο μυαλό μου
ίπτανται άναρχα.
Οι δικές μου αρχές-όντας άλλωστε κι αρχαίες-
υπάρχουν σιωπηλά,
σαν πουλιά υπέροχα για φωτογράφιση,
που αγνοούν το χάδι.
Τελικά, τα πιο όμορφα χρόνια
είναι αυτά που πέρασαν
-όπως οι πολύ γέροι επιμένουν-
κι είναι, ακριβώς γιατί πέρασαν.
Αποκλείεται να ξανάρθουν.

17 Ιανουαρίου 2013

Δημοκρατία χωρίς Δήμο; Νεοφιλελευθερισμός εναντίον Κοινωνίας [Feinberg Joseph Grim - μετ. Γεράσιμου Λυκιαρδόπουλου]














Δημοσιεύτηκε στα 24Γράμματα

Το παρόν βιβλίο/ εργασία ("Δημοκρατία χωρίς Δήμο; Νεοφιλελευθερισμός εναντίον Κοινωνίας"  του Feinberg Joseph Grim - κυκλοφορεί σε μετάφραση Γεράσιμου Λυκιαρδόπουλου από τις εκδόσεις Έρασμος) αν και εστιάζεται κυρίως στην ερμηνεία των γεγονότων που προηγήθηκαν καθώς και αυτών που ακολούθησαν την, πολύ εύκολη όπως αποδείχτηκε, κατάρρευση των κομουνιστικών καθεστώτων, πριν 22-23 χρόνια, στην Ανατολική Ευρώπη εν τούτοις και όπως αναφαίνεται από τα κατωτέρω αποσπάσματα, αναδεικνύεται και σε ένα εξαιρετικό εργαλείο ερμηνείας των γεγονότων που συμβαίνουν σήμερα προσθέτοντας ταυτόχρονα και ιδέες δράσης ενάντια στην ισοπεδωτική νεοφιλελεύθερη λαίλαπα των αρχών του 21ου αιώνα.
       

[…]
Οι μετά το 1989 νεοφιλελεύθεροι πραγματοποίησαν το σημαντικό επίτευγμα να πείσουν το κοινό να τους αναγνωρίσει, πάν’ απ’ όλα, ως «δημοκράτες». Ενώ οι πάντες σε ολόκληρο το πολιτικό φάσμα απαιτούσαν δημοκρατία, ως δημοκράτες αναφέρονταν συνήθως μόνο οι νεοφιλελεύθεροι. Στο τέλος-τέλος, μήπως αυτοί δεν είχαν περιβληθεί τον λαμπρό μανδύα των αγωνιστών κατά του αντιδημοκρατικού κομμουνισμού; Και  μήπως σ' αυτούς δεν οφείλονταν κατά κύριο λόγο η δημιουργία ενός συστήματος που προστάτευε την ελευθερία της έκφρασης, την ελευθερία του συναθροίζεσθαι και την καθολική ψηφοφορία;
Εντούτοις πολύ γρήγορα έγινε φανερό ότι οι «δημοκράτες» ακριβώς ήταν εκείνοι που λιγότερο απ' όλους έμειναν ικανοποιημένοι από τη δημοκρατία. Καθώς οι ριζοσπαστικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις τους έχασαν τη λαϊκή υποστήριξη, άρχισαν να λένε πως ο μέσος άνθρωπος δεν ήταν σε θέση να πάρει αποφάσεις ζωτικής οικονομικής και διαχειριστικής σημασίας. Αποκαλούσαν «λαϊκισμό» ή «δημαγωγία» το «να λένε οι πολιτικοί στον κόσμο αυτό που ήθελε ν' ακούσει» και το να εφαρμόζουν μόνο πολιτικές που αποδεικνύονταν δημοφιλείς. Οι «δημοκράτες» δεν ήταν τόσο «ανεύθυνοι» ώστε να φοβούνται να πράξουν αυτό που ήταν «αναγκαίο» επειδή δεν θα άρεσε στον κόσμο. Χρησιμοποιώντας εκείνα τα μαζικά μέσα ενημέρωσης τα όποια έλεγχαν απολύτως, έκαναν τεράστιες προσπάθειες να πείσουν τον λαό να παραιτηθεί από το δικαίωμα του να κρίνει: τα πολύπλοκα ζητήματα, έλεγαν, πρέπει ν' αφήνονται στην κρίση των ειδικών. οι «δημοκράτες» φαίνονταν να θέλουν να εξαφανιστεί ο δήμος. 
Άρχισε τότε να εμφανίζεται μια τεχνοκρατική ιδεολογία ακόμη πιο ακάθεκτη από εκείνη των σχεδιαστών της σοβιετικής περιόδου. Άλλα παρ' όλ' αυτά το καινούργιο καθεστώς συνέχιζε να στηρίζει τη νομιμοποιητική του βάση στη «δημοκρατία». Η δημοκρατία, συνεπώς, έπρεπε να μετατραπεί σε μια καθαρά τυπική υπόθεση όπου οι ψηφοφόροι θα εξέλεγαν ελεύθερα μεταξύ πολλών κομμάτων, εκ των οποίων κανένα δεν είχε τη δύναμη ν' αλλάξει την πορεία της εθνικής προόδου. Κάθε κυβέρνηση εκλεγμένη κατ' αυτό τον τρόπο θα μπορούσε λοιπόν να διεκδικήσει τη νομιμοποίηση της ακόμα και αν κάθε πράξη της συναντούσε την αντίθεση των ψηφοφόρων της. Από τη στιγμή που βρισκόταν στην εξουσία μπορούσε να υπακούει σε μια εξουσία υπεράνω του λάου ο όποιος την ψήφισε. Το νεοφιλελεύθερο ιδεώδες ήταν: απολύτως ελεύθερη δημοκρατία σε οτιδήποτε δεν έχει σημασία και αγοραία τεχνοκρατία σε οτιδήποτε έχει σημασία.
Αυτή ή παντελώς ελεύθερη δημοκρατία είναι βεβαίως ελεύθερη μόνο εάν περιορίσουμε την έννοια της δημοκρατίας στη στιγμή του εκλέγειν. Το άτομο έχει πλήρη ελευθερία να ελέγξει κάθε ψηφοδόχο. Άλλα το κάθε τι που συμβαίνει πριν και μετά τις εκλογές υπονομεύει αυτή την ελευθερία. Πριν τις εκλογές, το Χρήμα αγοράζει επιτυχημένες προεκλογικές εκστρατείες μετά τις εκλογές εξαγοράζει τους πολιτικούς που αναδείχτηκαν νικητές. Και μέσα στον εκλογικό θάλαμο η ψήφος μπορεί να είν' «ελεύθερη» από εξαναγκασμούς αλλά είν' επίσης ελεύθερη και από κάθε συλλογικότητα. Το άτομο εκεί μέσα είναι αποξενωμένο από όλα τ’ άλλα άτομα. Μέσα στον εκλογικό θάλαμο, μέσα στο ιερό της φιλελεύθερης δημοκρατίας, ο δήμος έχει εξαφανιστεί. Το «τέλος της Ιστορίας» που διασαλπίστηκε από τον Φράνσις Φουκουγιάμα σημαίνει το τέλος ενός κόσμου που δημιουργήθηκε και αναδημιουργήθηκε από τον λαό. Στο τέλος της Ιστορίας δεν μπορεί να γίνει καμία σημαντική αλλαγή και η αγορά διαμεσολαβεί τα πάντα. Βρισκόμαστε ήδη πλησιέστερα παρά ποτέ άλλοτε στο ιδεώδες του παλαιού τεχνοκράτη σοσιαλιστή Σαιν-Σιμόν: σε μια κοινωνία που έχει μεταβεί «από τη διακυβέρνηση ανθρώπων στη διαχείριση πραγμάτων».
Το νεοφιλελεύθερο καθεστώς έχει βρει μια καλή συνταγή για να διατηρεί τη σταθερότητα ακόμη και όταν λειτουργεί αυτονομημένο από τον λαό του. Αλλά ταυτόχρονα είναι μια συνταγή επικίνδυνη διότι απογυμνώνει αυτά τα καθεστώτα από το βασικό μέσο για τη λαϊκή νομιμοποίηση που απολαμβάνουν οι κοινοβουλευτικές δημοκρατίες από τα τέλη του 18ου αιώνα: δηλαδή από τη δυνατότητα να ισχυρίζονται ότι ενσαρκώνουν τη βούληση «του λαού». Οι νεοφιλελεύθεροι «δημοκράτες» έχουν απορρίψει τον δήμο αλλά δεν έχουν τι να βάλουν στη θέση του.
Πολλοί λίγοι άνθρωποι θα ήθελαν ποτέ να ζήσουν σε μια κοινωνία βασισμένη στον απόλυτο ατομικισμό και στην αποξένωση. Γι' αυτό, στην εποχή του νεοφιλελευθερισμού, σαγηνεύουν τη λαϊκή φαντασία αντιφιλελεύθερες ιδεολογίες. Λαϊκιστές δημαγωγοί επιχειρούν να επανιδρύσουν τον δήμο που έχουν αφανίσει οι «δημοκράτες». Οι εθνικιστές αντικαθιστούν τον δήμο με το έθνος. Οι θρησκευόμενοι συντηρητικοί τον αντικαθιστούν με τη «θρησκευτική κοινότητα». Τα κρατικιστικά καθεστώτα που δημιουργούν θα μπορούσαν να συνεπάγονται μία περιορισμένη έστω δημοκρατική διαδικασία, αλλά ασκούν σημαντικό έλεγχο πάνω στην κοινωνία, την οποία κυβερνούν εν ονόματι «του λαού», που με τη σειρά του θα μπορούσε να τα στηρίξει. Τα νεοφιλελεύθερα καθεστώτα, αντίθετα, εγκαθιστούν σχετικά ελεύθερες δημοκρατικές διαδικασίες, οι όποιες όμως περιορίζονται σε μία ολοένα και πιο αποδυναμωμένη πολιτική σφαίρα. Έξω απ' αυτή τη συρρικνούμενη σφαίρα της «πολιτικής» οι νεοφιλελεύθεροι ελάχιστη ανάγκη αισθάνονται να κερδίσουν τη λαϊκή υποστήριξη.
[…]
Η αυτόνομη κοινωνική δραστηριότητα δεν ήταν σχετικά μεγάλη απειλή για τα τυπικά καπιταλιστικά καθεστώτα. Στον βαθμό που αυτή η δραστηριότητα δεν απαλλοτρίωνε το κεφάλαιο από τους καπιταλιστές, το σύστημα μπορούσε να την αντιμετωπίζει ως ευκαιρία μάλλον παρά ως απειλή. Ο καπιταλισμός πρέπει να αναπτύσσεται σταθερά και η αυτόνομη μη-καπιταλιστική δραστηριότητα έδινε στο σύστημα την ευκαιρία να επεκταθεί μεταβάλλοντας τις νέες δραστηριότητες σε εμπορεύματα, επεκτείνοντας τις σχέσεις της αγοράς στα νέα εμπορεύματα. Τα σοβιετικού τύπου καθεστώτα, αντιθέτως, έβλεπαν την αυτόνομη κοινωνική δραστηριότητα ως αναμφίβολη απειλή. Γι’ αυτά τα καθεστώτα η ανάπτυξη δεν ήταν τόσο σημαντική όσο η ολότητα, και η δραστηριότητα έξω απ’ αυτή την ολότητα αποτελούσε απειλή για την ενότητα τού συστήματος. Ταυτόχρονα όμως η σοβιετικού τύπου κοινωνία μπορούσε να παρέχει σημαντικό χώρο για διάφορα είδη δραστηριότητας, υπό την προϋπόθεση ότι έπρεπε να ενσωματώνονται (ή «να εντάσσονται τυπικά», κατά τον εγελιανό ορό) στο όλο σύστημα. Στον κλασικού τύπου καπιταλισμό, αντίθετα, κάθε δραστηριότητα που ενσωματώνεται στη λογική της αγοράς χάνει αμέσως τον διακριτό της χαρακτήρα («εντάσσεται πραγματικά»). Τούτο εξηγεί γιατί οι σοβιετικού τύπου κοινωνίες παρείχαν συνήθως στους πολίτες τους αυτό που ήθελαν - με ακραίο παράδειγμα την εργατική αυτοδιαχείριση στη Γιουγκοσλαβία - έστω κι αν οι πολίτες πολύ λίγο άμεσο έλεγχο είχαν πάνω στους ηγέτες τους: το σύστημα δεν μπορούσε ν' αφήσει τη δυσαρέσκεια να διασπάσει την ενότητα του, αλλά μπορούσε να κάνει πολλές παραχωρήσεις εφόσον αυτές δεν έρχονταν σε αντίθεση με τη μονοπώληση της εξουσίας από το κόμμα. Αφού λοιπόν ο κλασικός καπιταλισμός δεν απειλούνταν να διασπαστεί, μπορούσε πιο εύκολα να αγνοεί τα αιτήματα των μη ωφελημένων απ' αυτόν. Τούτο εξηγεί, επίσης, γιατί ορισμένα «αντισταλινικά» κοινωνικά κινήματα είχαν κάποια αποτελέσματα στη σοβιετική κοινωνία, ακόμα κι όταν φαίνονταν απομονωμένα και περιορισμένα αυστηρά στον χώρο δραστηριότητας τους ˙ και γιατί παρόμοια «αντιπολιτικά» κινήματα στις καπιταλιστικές χώρες (χίππις, πανκ, κ.λπ.) συνήθως αγνοούνταν ή ενσωματώνονταν χωρίς επικίνδυνες συνέπειες για το σύστημα.
Ο νεοφιλελευθερισμός έχει αρχίσει ν' αλλάζει αυτή τη δυναμική, καθώς αντιπροσωπεύει μια προσπάθεια να επεκταθεί η λογική της αγοράς ως τα έσχατα σύνορα της ζωής: ακόμα και το νερό και ο αέρας ιδιωτικοποιούνται. Οι αυτόνομοι πολιτικοί σήμερα ενδιαφέρονται λιγότερο για την ανακάλυψη και την κατοίκηση ανεκμετάλλευτων περιοχών του κόσμου και περισσότερο για τη διατήρηση ή την επανακατάκτηση της δημοκρατικής αυτονομίας εν όψει της άμεσης καπιταλιστικής επιδρομής. Τα νέα αυτόνομα κινήματα δεν αποτελούνται από σκαπανείς του καπιταλισμού αλλά από υπόδουλους που επαναστατούν εναντίον του. Ο νεοφιλελευθερισμός ισχυρίζεται ότι τα πάντα πρέπει να γίνονται διαμέσου της αγοράς, από ειδικούς της αγοράς. Τα νέα δημοκρατικά κινήματα δεν είναι ανάγκη να εναντιωθούν κραυγαλέα στον νεοφιλελευθερισμό ˙ η εναντίωσή τους αυτή εκφράζεται με τη μετριοπαθή υπόδειξη ότι ο λαός μπορεί από κοινού να διαχειριστεί την κοινωνία.
Αυτή ή μετριοπαθής διεκδίκηση είναι όμως ό,τι χωρίζει τα νέα δημοκρατικά κινήματα από τους νεοδεξιούς λαϊκισμούς πού επίσης αναδύονται τώρα. Οι δεξιόστροφοι λαϊκισμοί προσπαθούν να αναβιώσουν «τον λαό» ως ένα κλειστό, ομοιογενές και ευπειθές σύνολο. Αναβιώνουν ένα λαό στρέφοντας τον εναντίον ενός άλλου, ένα λαό εναντίον όλων των διαφορετικών ανθρώπων που εμπεριέχονται σ' αυτόν, ένα λαό που δεν μπορεί να δει τον εαυτό του παρά μόνο στην εικόνα χαρισματικών ηγετών. Τα νέα δημοκρατικά κινήματα μπορούν να κάνουν αυτό που δεν μπορούν να κάνουν τα δεξιά: να αναβιώσουν τον λαό ως κοσμοπολίτικο, πολυσχιδές και αυτοκυβερνώμενο σώμα - ως μια συλλογή απεριόριστων αλλά συγκεκριμένων ομάδων ανθρώπων οι οποίοι από κοινού ξαναπαίρνουν τον κόσμο στα χέρια τους και αντιλαμβάνονται βαθμιαία ότι αυτό το εγχείρημα δεν μπορεί να ολοκληρωθεί χωρίς τον ποιοτικό, επαναστατικό μετασχηματισμό της κοινωνίας στο σύνολο της.
[…]

16 Ιανουαρίου 2013

Μπαλοθιές στη Συγγρού; Δεν σκέφτηκα ούτε προς στιγμή ν’ ανησυχήσω.



Η ηλικία της δεν πρέπει να ήταν πάνω από σαράντα χρονών, τουλάχιστον έτσι μου είπε το πρόσωπο που κατά κάποιο τρόπο πρωταγωνίστησε στο περιστατικό, και η εμφάνισή της δεν έδειχνε κάτι που να σε υποψίαζε όταν πριν μερικές μέρες περπατώντας λίγο μετά το σούρουπο, σε κάποιο δρόμο της Καλλιθέας, διακριτικά – πάει να πει με γρήγορες κινήσεις και με κλεφτές ματιές να μην υπάρχουν γύρω της άλλα πρόσωπα – έψαχνε στους κάδους σκουπιδιών και όταν κάποια στιγμή ανακάλυψε, μέσα σε μία σακούλα σκουπιδιών, απομεινάρια τροφής χωρίς δεύτερη σκέψη τα έφαγε. Προφανώς και δεν κομίζω γλαύκας στην Αθήνα του μνημονίου, αλλά όταν το φιλικό μου πρόσωπο την προσέγγισε, επιχειρώντας να της προσφέρει κάποια χρήματα, έλαβε την απάντηση της, πριν με γοργά βήματα απομακρυνθεί, πως έψαχνε μια σακούλα σκουπιδιών της στην οποία πρέπει από λάθος να πετάχτηκε κάτι που δεν ήταν σκουπίδι.
Επειδή η λέξη αξιοπρέπεια έχει χάσει το νόημα της δεν θα την χρησιμοποιήσω. Στην αντίδραση αυτή και δυστυχώς εκατοντάδων χιλιάδων συνανθρώπων μας δε βλέπω παρά την περηφάνια εκείνη την αναμεμειγμένη με τον τρόμο της μοναξιάς που έχει επιβάλει αυτή η καπιταλιστική κοινωνία σήμερα και ως Καλλιθεάτης  δεν μπορώ παρά να θυμίσω το τέλος που βίωσε ο μεγάλος ποιητής και λογοτέχνης Γιάννης Γρυπάρης τον τραγικό χειμώνα της γερμανικής κατοχής του 41-42 σβήνοντας τελικά την 11η Μαρτίου 1942 από ασιτία μέσα στο σπίτι του (σήμερα: Οδός Γρυπάρη 112).  
Κάθε μέρα λοιπόν στην Ελλάδα του μνημονίου [την οποία οι βασικοί ένοχοι για την κρίση, αφού πρώτα κατέκλεψαν και εξασφάλισαν τα κλεμμένα στην Ελβετία, και οι γραφικοί ιδιωτικά ή και δημόσια λέγοντες και γράφοντες λακέδες τους τολμούν να αποκαλούν το τελευταίο σοβιετικό κράτος]  ακούμε για κάποιον που έχοντας εξαντλήσει κάθε περιθώριο προσωπικής αντοχής βρίσκει έναν τρόπο να απομακρυνθεί από αυτήν, ενίοτε διαθέτοντας προς τούτο ακριβώς μία σφαίρα.
Αυτές οι σφαίρες, οι θάνατοι μάλλον που προκαλούσαν και προκαλούν και αν δεν υπάρξει ανατροπή θα εξακολουθούν να προκαλούν, δεν είδαμε να συγκινούν κανέναν από τους ενόχους της κρίσης. Κανένας τραπεζίτης, κανένας κεφαλαιοκράτης, καμία ΕΕ, καμία τρόικα, κανένας από αυτούς που κυβέρνησαν και κυβερνούν δεν ανησύχησε. Αφενός, υποθέτω,  πως επειδή αυτές οι σφαίρες οδηγούντο από το χέρι του απελπισμένου ανθρώπου προς τον ίδιο ένιωθαν ασφαλείς αφετέρου γιατί δεν χάλαγαν τα νούμερα τους και δεν αλλοίωναν τις στατιστικές τους, για να μην πούμε ότι μπορεί να έβλεπαν ότι τους απαλλάσσουν από κόστη.
Και ξαφνικά (με ή χωρίς εισαγωγικά) περί την 2.20 π.μ. της Δευτέρας 14 Ιανουαρίου 2013 πέσανε δυο μπαλοθιές στα γραφεία της ΝΔ σε ώρα που δεν υπήρχε κανείς ο δε πρόεδρος του κόμματος και πρωθυπουργός της χώρας βρισκόταν πολλά χιλιόμετρα μακριά και έκτοτε όλοι ξαφνικά ανησυχούν. Επιστροφή της τρομοκρατία λένε. Τώρα επέστρεψε; Και αυτό που βιώνει δηλαδή  η ελληνική κοινωνία τόσα χρόνια τι είναι; Αποσοβιετικοποίηση και εξορθολογισμός του συστήματος;
Η βία λένε, αναμασώντας για πολλαπλή φορά τη γνωστή και άγλυκη πια καραμέλα, είναι καταδικαστέα από όπου και αν προέρχεται.
Ναι, αλλά προσωπικά δεν βλέπω να προέρχεται «από όπου» ούτε από τρεις ούτε καν από δύο χώρους. Η βία που βιώνουμε βλέπω να προέρχεται μόνον από ένα χώρο και αυτός είναι ο χώρος που εκπροσωπούν οι κυβερνώντες απροκάλυπτα πια από το 2009 και μετά.
Είναι ο χώρος που επαγγέλλεται τη μεταφορά του πλούτου από τους πολλούς στους ελάχιστους, ο χώρος του κεφαλαίου, των τραπεζών, του ΔΝΤ, της ΕΕ και των διάφορων G8-G20, οι εκατό πλουσιότεροι στον κόσμο που μέσα στο 2012 αύξησαν την περιουσία τους από τα 1,65 στα 1,9 τρις δολάρια, είναι δηλαδή ο καπιταλιστικός κόσμος που επελαύνει απαιτώντας τις ζωές μας. Αυτός είναι η μόνη βία και η μόνη τρομοκρατία.
Είτε οι μπαλοθιές ήταν προβοκάτσια - ξέρουμε ποιος ωφελείται, αλλά η αστυνομία που συνήθως ψάχνει σ’ ένα έγκλημα οικονομικής φύσης τον ένοχο μεταξύ αυτών που πιθανόν θα οφεληθούν θα το κάνει και τώρα; - κλπ είτε τέλος πράγματι οφείλεται σε κάποια ομάδα αντιεξουσιαστών, που πάντως φρόντισε να μην υπάρχουν θύματα στην κίνηση τους αυτή, άμεση τρομοκρατία σε βάρος του ελληνικού λαού δεν υπάρχει.
Το επαναλαμβάνω: άμεση τρομοκρατία σε βάρος ελληνικού λαού δεν υπάρχει.
Η τρομοκρατία που βιώνει ο ελληνικός λαός προέρχεται μόνον από την εξουσία η οποία εκπροσωπεί τα συμφέροντα των ελάχιστων και από κανέναν άλλο. Μια εξουσία που αδιαφορεί για τον άνθρωπο και κυνικά διατυμπανίζει, και ιδίως μέσω των φερέφωνων της, ότι έτσι έπρεπε να γίνει και πως η εξαθλίωση μας είναι η λύση του καπιταλισμού τους.

Ποιος από αυτούς πήγε να ρωτήσει αυτή τη γυναίκα πως ζει;


Και τι ζητάνε τώρα; να ανησυχήσουμε; να συμπαρασταθούμε ή μήπως να στενοχωρηθούμε; 

15 Ιανουαρίου 2013

Ακκισμοί

Μία είδηση του σιωπώ
το μεσημέρι της παλαβής αναστάτωσε τον χώρο.

Το περιήλιο λίγο αργότερα
ήρθε
και η αμφίσημη
ανακοίνωση από τον αναπληρωτή ταχυδακτυλουργό.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση ο Τζαβέλας
εμφύσησε να δρομολογηθούν οι απαραίτητες διαδικασίες
για την κατάλυση της οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Ο Αναπληρωτής ταχυδακτυλουργός στάθμισε όλα τα δεδομένα της.

Λειτουργεί το ΕΚΑΒ!

Αποφάσισε στο εξής η κρατική γεωπολιτική για το επιτελείο
θα δωροδοκείται
από την ανθοδετική διεύθυνση του σφαγείου.

Ακκισμοί!

Το θέμα των εργαζομένων
θα κατατεθεί.
Επιθετική νομοθετική ρύθμιση
θα λαμβάνει υπόψη τη λεηλασία τους.
Ενώ για το πρόγραμμα «μαστροπεία»  έχουν ληφθεί όλα
τα απαραίτητα μέτρα για την απρόσκοπτη συνέχιση του.

Θα συνεχιστούν οι θετικές δράσεις του μέσα από τη Διεύθυνση Γραμμάτων!

Ακκισμοί;

-------------------------------------
Η σειρά παραποίηση σταθερά δεν κρύβει την (παραποιηθείσα) πηγή της :  


Μία είδηση του ΑΠΕ το μεσημέρι της Παρασκευής αναστάτωσε τον χώρο του βιβλίου. Λίγο αργότερα, ήρθε και η επίσημη ανακοίνωση από τον αναπληρωτή υπουργό ΠΑΙΘΠΑ, Κώστα Τζαβάρα. Σύμφωνα με την ανακοίνωση ο κ. Τζαβάρας «αποφάσισε να δρομολογήσει τις απαραίτητες διαδικασίες για την κατάργηση του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ).
Ο Αναπληρωτής Υπουργός στάθμισε όλα τα δεδομένα της λειτουργίας του ΕΚΕΒΙ και αποφάσισε ότι στο εξής η κρατική πολιτική για το βιβλίο θα ασκείται από τη σχετική διεύθυνση του ΥΠΑΙΘΠΑ. Αναφορικά με το θέμα των εργαζομένων θα κατατεθεί σχετική νομοθετική ρύθμιση που θα λαμβάνει υπόψιν την προστασία τους, ενώ για το πρόγραμμα «Φιλαναγνωσία», έχουν ληφθεί όλα τα απαραίτητα μέτρα για την απρόσκοπτη συνέχιση του».
 Θα συνεχιστούν οι θετικές δράσεις του μέσα από τη Διεύθυνση Γραμμάτων;

14 Ιανουαρίου 2013

Στέργιος Τσακίρης - "Άκων Δραπέτης"




Διαβάστε ή κατεβάστε (σε μορφή pdf), ακολουθώντας το σύνδεσμο εδώ, το εικοστό ένατο βιβλίο της σειράς "εν καινώ" των 24Γραμμάτων: την ποιητική συλλογή "Άκων Δραπέτης" του Στέργιου Τσακίρη.



Ένα σχόλιο στην ποιητική εργασία του Στέργιου Τσακίρη

«Η αγωνία ενυπάρχει μες στην ελευθερία, είναι η πραγματικότητά της, αφού βρίσκεται μες στη δυνατότητά της.» Ετούτη η διατύπωση, αντλούμενη από τη θεωρητική του Κίρκεγκωρ, χαρακτηρίζει την ποιητική στόχευση του Νίκου Καρούζου. Ακριβώς ετούτη η υπαρξιακή αγωνία, η μεταφυσική δυνατότητα, -πάντοτε σε μια αναλογία λόγου και πρόθεσης-, όπως προκύπτει αβίαστα και διάφανα μες στη σύνθεση του Στέργιου Τσακίρη, καθιστά το έργο του Σερραίου ποιητή, άξιο, όχι μόνο να κριθεί μα πρώτιστα να αναγνωσθεί, αποτελώντας ένα ψυχολογικό υδατογράφημα της σημερινής εποχής. Δεν μπορεί φυσικά να εκτιμηθεί κατά πόσον ο Τσακίρης έθεσε τούτο ως σκοπό, μα δεν μπορεί και την ίδια στιγμή να αμφισβητηθεί το γεγονός πως η διατύπωση μιας προσωπικής μυθιστορίας μπορεί να υπάρχει, μπορεί δηλαδή να ταυτίζεται, να δίνεται απλόχερα μες στην επίκαιρη διάσταση του χρόνου.
Στην ποίηση του Στέργιου Τσακίρη υφίσταται μια αίσθηση μέτρου, μια προσωπική επάρκεια λόγου και αισθήματος. Αυτή η οικονομία λοιπόν, συνιστά εκ πρώτης άποψης μια εφαρμογή, μια αποκάλυψη δηλαδή του βάθους ενός συλλογισμού, ο οποίος αποκτά τα προσωπικά χαρακτηριστικά του ίδιου του δημιουργού.Ετούτο μπορεί να ερμηνευθεί ως ένα δείγμα της αυτοαναφορικότητας με την οποία προικίζεται το έργο, ένα χαρακτηριστικό το οποίο συνεπάγεται την ειλικρίνεια του έργου και του ποιητή. Αντικρίζοντας το ποιητικό έργο του Τσακίρη αντιλαμβανόμαστε το χαρακτήρα του ως μια σύνθεση κλειστού τύπου, χώρου κλειστού. Βρισκόμαστε εμπρός σε μια δημιουργία προσωπικών αναφορών, μια συνδιαλλαγή παρελθόντος και παρόντος χρόνου.Η ατομική μνήμη, οι προσωπικές καταβολές εμπλουτίζουν την ποιητική πρόθεση του Τσακίρη και ενισχύουν την επιδιωκόμενη πάντοτε, ποιητικότητα. Μια αναγκαιότητα δηλαδή συνδεδεμένη με την απαίτηση για μια τέχνη υψηλού βαθμού συμβατότητας με την ίδια την εποχή της.
Ο ποιητής επιβάλλει το στοχασμό στο έργο του. Ένα είδος ενεργητικού στοχασμού, ο οποίος εκπορεύεται μέσα από την ποιητική δημιουργία. Το προσωπικό αίσθημα μεταδίδεται στο δέκτη, καθίσταται συλλογικό, ερεθιστικό, κυρίως ασφυκτικό. Η ποιητική αυτή επιδίωξη επιβάλλει την αισθητική και το ρυθμό της δημιουργίας του ποιητή. Μια τέτοια, άλλωστε ρεαλιστική προσέγγιση της προσωπικής μυθιστορίας, όπως διατυπώνεται ήδη στην πρώτη, ποιητική συλλογή του Τσακίρη, με τίτλο «Κάτω από το φως της λάμπας», κατοχυρώνει μια σύμπτωση, ένα συχνωτισμό δηλαδή ηθικού και αισθητικού, μια θεωρητική εφαρμογή της ανταπόκρισης τέχνης και πραγματικότητας.  «Προετοιμασία» τιτλοφορείται το πρώτο ποίημα της συλλογής «Άκων δραπέτης», για να ακολουθήσει έπειτα η «Πληγή Δωματίου», ένα είδος ψυχολογικής σήμανσης, μια αποκάλυψη του διαμορφωμένου, αστικού περιβάλλοντος του δημιουργού. Ο ποιητής μες στο χώρο αυτό δρα, αντιδρά και επιδεικνύει την απαιτούμενη αντοχή, εφαρμόζοντας εκείνο το οποίο ο «Ευχέτης» του Δουατζή προτείνει ως ποιητική στοχοθέτηση. Ένα πλησίασμα δηλαδή, προς τους «γενναίους.»
Ο Τσακίρης συνιστά έναν υπαρξιακό ποιητή, διαθέτει την ιδιότητα εκείνη ώστε να σταθεί σε ένα επίπεδο ερμηνείας, περισσότερο αναλυτικό, από ψυχολογικής απόψεως. Στον ποιητικό του λόγο δεν υφίστανται αναφορές συμβολικού περιεχομένου. Στον «Δραπέτη» του Τσακίρη κάνουμε λόγο για μια γλώσσα υπαινικτική, η οποία είναι δυνατόν,-και το κατορθώνει οφείλουμε να επισημάνουμε-, να ενσαρκώσει την αίσθητική πρόθεση του ασφυκτικού περιβάλλοντος, για το οποίο ήδη κάναμε λόγο παραπάνω. Σαφώς και η ποίηση του Στέργιου Τσακίρη, αναφερόμενη σε ζητήματα του ατομικού μύθου ήδη από την πρώτη συλλογή, καθίσταται ιδιόμορφη και κατά τόπους απολογητική, εξαιρετικά προσωπική. Ετούτο όμως το στοιχείο δεν μπορεί να αναιρέσει την πρόθεση του δημιουργού να διατυπώσει μια ποίηση κοινωνικής υφής, σαφώς επικαιροποιημένης. Η ελπίδα του ποιητή, η διάψευση και η θηριωδία της ανάγεται σε καθολικότερα επίπεδα, αναμετράται με τις συμβολοποιημένες αναφορές του Κουβανού ποιητή Ρεϊνάλντο Αρένας και το εξημερωμένο εκείνο, άγριο ζώο που στάθηκε πάντοτε μια αδιάληπτη μοναξιά μες στη βιωματική ποιητική του Λατινοαμερικάνου δημιουργού.
Στην περίπτωση του Στέργιου Τσακίρη αντικρίζουμε ένα από εκείνα τα ελάχιστα «παιδιά» που έχουν ακόμη το σθένος, όχι να εύχονται ή να ελπίζουν, μα να δέονται, δοσμένα ολόψυχα σε μια ψυχική και παθητική θεώρηση της ζωής. Η ανοχή του ποιητή αναζητά τα ερείσματά της στην αναγκαιότητα του ίδιου του βίου. Ο λυτρωτικός λόγος, η προσωπική ομολογία, εμπλουτίζονται με μια ιδεολογική διαφάνεια, στοιχείο εκπορευόμενο από τη θαυμάσια εκείνη ισορροπία, την προσδοκώμενη, υψηλή λειτουργία, η οποία επιτυγχάνεται μόνο με την συμβατική έκφραση του λόγου, με την προφορικότητα και την απλότητά του. Χαρακτηριστικά σαφή στο ποιητικό πόνημα του Στέργιου Τσακίρη.
Ο Χέρμαν Χέσσε επισημαίνει πως «ποιητής μπορείς να είσαι αλλά δεν μπορείς να γίνεις.» Στην περίπτωση του Στέργιου Τσακίρη, ετούτη η επισήμανση επιβάλλει τη συνέπεια και τη συνέχεια.

Απόστολος Θηβαίος.


12 Ιανουαρίου 2013

Για τη Μοντέρνα Τέχνη [Κώστας Παρορίτης]



Για τη Μοντέρνα Τέχνη

(Από αφορμή το βιβλίο του κ. Θράσου Καστανάκη «Στο Χορό της Ευρώπης»)

Το κύριο γνώρισμα του τελευταίου ρομάντζου του κ. Θράσου Καστανάκη δεν θα το βρούμε στην υπόθεσή του.  Η υπόθεση του είναι πολύ απλή και κοινή: Η Πετρούλα Καλήμπαρη, πολύ όμορφη και με κάποιο ταλέντο, πηγαίνει στο Παρίσι να «κάνει θέατρο». Το όνειρό της είναι η σκηνή και η φιλοδοξία της να αναδειχτεί μια μέρα μεγάλη θεατρίνα. Εκεί την τυλίγουν διάφοροι κατεργαρέοι, ξένοι και δικοί μας - ένας μάλιστα δικός μας ο Σπύρος Ρουμελής τους ξεπέρασε όλους στην παλιανθρωπιά - και επειδή το κορίτσι δεν έχει και πολύ μεγάλο ταλέντο για να υπερνικήσει όλες τις δυσκολίες, καταντάει στο τέλος μια μεγαλοκοκότα του Παρισιού, που ο ένας την παίρνει κι ο άλλος την αφήνει.
Η  Ιστορία αυτή είναι αδύνατο στο βάθος να μας συγκίνηση. Πρώτο κανείς δεν πρέπει ν' απλώνει τα πόδια του όξω από το πάπλωμα άμα του πέφτει κοντό. Η φιλοδοξία άμα περνάει τα όρια της δυναμικότητας του ατόμου, φυσικό είναι να σπάσει. Και η Πετρούλα μια που το ταλέντο της δεν ήτανε από φίνα πάστα, φυσικό ήτανε να αποτύχει. Τι να λυπηθούμε γι αυτό και πως να συγκινηθούμε; Συγκίνηση γεννιέται όταν το άτομο αναξιοπαθεί γιατί προσκρούει σε εμπόδια που στέκονται έξω από τη θέλησή του, εμπόδια ανυπέρβλητα που χτυπάς απάνω τους και γίνεσαι θρύψαλα. Αυτό είναι το νόημα της αληθινής τραγικής συγκίνησης από τον αρχαίο καιρό ως τα σήμερα.
Μα ο κ. Καστανάκης μέσα σ’ αυτή την καλλιτεχνική αποτυχία της Πετρούλας βρήκε την ευκαιρία να δείξει την αισχρή εκμετάλλευση που κάνουνε του κοριτσιού διάφοροι τάχατες υποστηριχτές του, στο βάθος όμως αισχροί εκμεταλλευτές του. Κ’ έτσι να μας παρουσιάσει τη σημερινή κοινωνία σαν κοινωνία εκμεταλλευτών, πρόστυχων και κακών ανθρώπων που όχι μόνο σε σπρώχνουν στο γκρεμό μα και χαίρονται άμα σε βλέπουν να κατρακυλάς μέσα βαθιά. Ότι η σημερινή κοινωνία είναι ακριβώς τέτοια, καμιά αμφισβήτηση. Έτσι είναι και χειρότερα ˙ κ’ είναι αξιέπαινος ο κ. Καστανάκης που είχε το θάρρος να το τονίσει. Μα δείγματα εκμετάλλευσης και σκληράδας μπορούσε ο κ. Καστανάκης να βρει αλλού, σε άλλες σφαίρες, πολύ χαρακτηριστικότερα. Η εκμετάλλευση π.χ. του εργάτη δε συγκρίνεται με καμίαν άλλη. Όπως κι αν είναι ο κ. Καστανάκης περιορίζεται να μας ζωγραφίσει μια κατάσταση και είναι ευχαριστημένος γι' αυτό. Πιο βαθιά δεν θέλει να προχωρήσει. Σου παρουσιάζει την εικόνα και συ βγάλε το συμπέρασμά σου. Τέχνη αντικειμενική, σου λένε. Μα εμένα μου φαίνεται πως ο μεγάλος τεχνίτης μπορεί να βρει τον τρόπο και αντικειμενικός να παραμείνει και συνάμα να δείξει και την πηγή του κακού.
Στο  έργο του κ. Καστανάκη δεν ξέρουμε που να αποδώσουμε αυτή την αιτία. Γιατί οι άνθρωποι του είναι τόσο κακοί; Τί τους σπρώχνει στο κακό; Η ιδιοσυγκρασία τους, το φυσικό τους, κάτι άλλο βαθύτερο; Άρρωστοι είναι ή θύματα και αυτοί μιας κατάστασης που μας κάνει όλους ψεύτες και κακούς; Γιατί όπως είναι σήμερα η κοινωνία, δεν ξέρει κανείς ποιον πρέπει να κλάψει περσότερο, τον εγκληματία ή το θύμα του; Σ' αυτό το σημείο ο κ. Καστανάκης σωπαίνει. Ίσως μάλιστα χαμογελάει με την απαίτηση μου αυτή όπως γελούνε και όλοι οι Ρωμιοί συνάδερφοί μου που είναι αφοσιωμένοι στην υψηλή λειτουργία της τέχνης έξω τόπου και χρόνου. Γι' αυτό από το έργο του κ. Καστανάκη, με όλη τη φινέτσα του συγγραφέα στο γράψιμο, δεν αναδίνεται εκείνη η υψηλή τραγική πνοή που περιμέναμε να μας γεννηθεί στο θέαμα ενός ανθρώπου που πέφτει συντριμμένος στον αγώνα του. Κάτι το ξώπετσο υπάρχει που μας αφήνει στο βάθος κρύους.
Να ένας άνθρωπος που ξέρει να γράφει λέμε, μα άλλο περσότερο από αυτό, τίποτα. Θαυμάζουμε το συγγραφέα, όχι το έργο. Γιατί το έργο δείχνει δεξιοτεχνία, δείχνει πως ο συγγραφέας είναι απόλυτα κάτοχος της τέχνης του, μα συγκίνηση καμιά. Μια ιστορία που μας αφήνει ξένους και αδιάφορους. Εγώ π.χ. όσο και αν τον αναγνώρισα αυτόν τον περίφημο Σπύρο Ρουμελή - νιάου νιάου - δεν μπόρεσα να αγαναχτήσω μαζί του μέσα στο βιβλίο του κ. Καστανάκη, όσο με κάνει να αγαναχτώ ο ίδιος κάθε μέρα με τα γραψίματα του και τα καμώματα του. Μα αν το έργο δεν μας συγκινεί, το ύφος όμως του βιβλίου είναι αξιοπρόσεχτο. Είναι κάτι νεωτεριστικό που πρώτη φορά βλέπουμε στη φιλολογία μας. Ύφος ευρωπαϊκό, μοντέρνο, ραφιναρισμένο. Ύφος μπριγιάντικο, όλο ζωή και κίνηση. Βέβαια όταν κάτι νέο, κάτι ασυνήθιστο παρουσιάζεται στην τέχνη δημιουργείται ένας νέος σταθμός. Και αυτό πρέπει να είναι ο ακοίμητος καημός κάθε αληθινού τεχνίτη. Να φανερώσει κάτι νέο, κάτι ολότελα δικό του. Αυτός είναι ο δρόμος που ακολουθεί σήμερα η παγκόσμια τέχνη. Κυνήγι τρελό. Παντού και προς κάθε κατεύθυνση, όπου υπάρχει ελπίδα να ανακαλυφτεί κάτι νέο. Από τις χώρες της προϊστορικής εποχής έως τις χώρες των αγρίων και πάλι από την τέχνη των Βυζαντινών έως την τέχνη των μικρών παιδιών. Τα σχεδιάσματα των αγρίων στους βράχους των σπηλαίων, τα παιγνιδίσματα των μικρών παιδιών υψώνονται σήμερα άφοβα σαν πρότυπα και σα σύμβολα καλλιτέχνη. Ντανταϊσμός (δηλαδή τέχνη μικρών παιδιών) είναι σήμερα η τελευταία λέξη της τέχνης. Και που θα πάει και που θα σταματήσει αυτό το τρελό κυνήγι της καινούριας μορφής! Γιατί η ανθρωπότητα διψάει για το νέο σε όλες τις περιοχές της ανθρώπινης δράσης. Τέχνη, Θρησκεία, Πολιτεία, Κοινωνία, όλα κλονίζονται, όλα νιώθουνε πως ζυγώνει η ώρα να παραχωρήσουνε τη θέση τους στους νέους θεούς που έρχονται να διαδεχτούνε τους παλιούς. Μα στο τρελό αυτό κυνήγι του καινούριου, άλλοι  αρκούνται να συλλάβουν απλώς μια καινούρια εξωτερική μορφή, άλλοι ένα καινούριο περιεχόμενο. Εμείς  προσωπικά ανήκουμε στους δεύτερους δίχως να παραγνωρίζουμε και την απόλυτη ανάγκη του πρώτου. Γιατί καινούργια μορφή δίχως και καινούργιο περιεχόμενο, μας φαίνεται κάτι δίχως νόημα. Και δυστυχώς όλες οι καινούργιες τεχνοτροπίες σήμερα στη μορφή μόνο αποβλέπουνε. Το περιεχόμενο τους είναι αδιάφορο. Τα μπαγιάτικα φαγιά σερβιρισμένα σε καινούργια πιάτα.
Αυτό κάνει και ο κ. Καστανάκης. Φρεσκάρει το ύφος του, το εξευρωπαΐζει, το εκλεπταίνει, μα για να μας επαναλάβει το παλιό τροπάρι. Κυνηγάει κι αυτός την πρωτοτυπία της φράσης. Κάποτε την πιάνει βέβαια μα και πολλές φορές του ξεφεύγει. Και τότε δημιουργούνται σωστοί εξωφρενισμοί σαν τους ακόλουθους: «Κυβική πολυτέλεια στερεότητας, κυβική πολλαπλή πολυτέλεια σκοταδισμού, ο ουρανός είναι πλημμύρα σιωπής κι αθανασίας  και αποσύνθεσης, γαλάζια ηλιθιότητα, κόβανε την πολιτισμένη φωτεινότητα του ουρανού, μυρωδιά υγρής ανοιχτωσύνης, η κίνησις είναι σα μια μπαλαρίνα που χτυπά τα πόδια της». Και φράσεις σαν τις ακόλουθες: «εστιατόρια πολυτελείας για καμπύλους κορμούς που τους έστειλαν οι αντίποδες, ένα σκοτάδι έτοιμο να ξεκινήσει μονομιάς όπως αν το κυνηγούσαν, όλοι οι δρόμοι του Παρισιού τέτοιαν ώρα απόδειπνα γκρεμίζονται μέσα στις φλόγινες αποθεώσεις της διαφημιζούμενης παριζιάνικης νύχτας».
Τι αντιπροσωπεύει αυτό το τρελό κυνήγι της νέας μορφής που διψάει να σπάσει την παράδοση της παλιάς κλειστής τέχνης για να μας φέρει στ’ ανοιχτά πεδία της λεύτερης τέχνης που δεν ξέρει από φραγμούς και σύνορα;
Άλλοι υποστηρίζουνε πως είναι η καινούρια τέχνη που γλυκοροδίζει κ’ έρχεται να διαδεχτεί την παλιά αστική τέχνη που σάπισε με την πολυκαιρία και έπαψε πια ν’ ανταποκρίνεται στις ψυχικές ανάγκες του σημερινού ανθρώπου.
Άλλοι πιστεύουνε αντίθετα πως βρισκόμαστε μπροστά στον επιθανάτιο ρόγχο της αστικής τέχνης. Πιστεύω το δεύτερο. Πιστεύω πως η αληθινά καινούργια τέχνη θα είναι εκείνη που θα φροντίσει να πλουτίσει την καινούργια φόρμα και με καινούργιο περιεχόμενο. Ποιο θα είναι αυτό; Κανείς βέβαια δεν  μπορεί προβλέψει από τώρα το δρόμο της καινούργιας τέχνης. Ίσως μπορούμε μόνο γενικά να συμπεράνουμε πως η καινούρια τέχνη δεν θα έχει πια ατομικιστικό άλλα κοινωνικό ομαδικό χαρακτήρα. Δεν θα ενδιαφέρεται δηλαδή τόσο για τη ζωή του ατόμου αλλά για την ομαδική ζωή όλης της κοινωνίας. Αυτό μας το υπόσχεται ο δρόμος που βλέπουμε να ακολουθεί ο σημερινός πολιτισμός. Το άτομο υποχωρεί ολοένα στην ολότητα και τα ατομικά γεγονότα δεν έχουν πια σημασία αν δεν αποτελούν μέρος της ζωής της ολότητας. Αν η τέχνη αυτή που έρχεται θα χρησιμοποιήσει τις σημερινές μορφές ή αν θα χρησιμοποιήσει άλλες δικές της, αυτό κανείς δεν μπορεί να το ξέρει.