Στην ιστοσελίδα
ndl.go.jp/brasil, παρουσιάζονται ποιήματα χαϊκού, γραμμένα στη δεκαετία 1920-1930, από Ιάπωνες, οι οποίοι είχανε μεταναστεύσει στη Βραζιλία και αντανακλούνε τις μεγάλες δυσκολίες που αντιμετώπισαν. Ποιήματα άγνωστα στο ευρύ κοινό, ακόμα και σε όσους ασχολούμαστε με το χαϊκού, διαχρονικά όμως αφού μιλάνε για όλα όσα αντιμετωπίζουν οι μετανάστες, από τότε που η φτώχια και η αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής τούς έφερνε και τους φέρνει σ’ έναν καχύποπτο έως πολύ εχθρικό κόσμο, με τον οποίο δυσκολεύονται να επικοινωνήσουν, στη συντριπτική τους πλειοψηφία μη γνωρίζοντας την επικρατούσα γλώσσα τού τόπου που μεταναστεύουν.
Ακολουθούνε σε ελεύθερη τήρησης μέτρου απόδοσή τους στα ελληνικά:
του Hyokotsu Uetsuka:
Looking up at a winter waterfall,
Just arrive
on the emigrant ship.
Κοιτώντας ψηλά προς έναν χειμερινό καταρράκτη,
Μόλις έφτασα
στο μεταναστευτικό πλοίο.
Think of emigrants
running away in the night,
stars twinkle above a desert field.
Σκεφτείτε τους μετανάστες
να τρέχουνε μες στη νύχτα,
πάνω απ’ το έρημο χωράφι τρεμοπαίζουν αστέρια.
A Japanese exclusion speech
made on the street,
a large sunshade.
Μια ομιλία στα γιαπωνέζικα – γλώσσα αποκλεισμού –
έγινε στο δρόμο,
ένα μεγάλο σκίαστρο.
του Ikubetsushun Miyasaka:
The child born
on the emigrant ship
has graduated.
Το παιδί που γεννήθηκε
στο μεταναστευτικό πλοίο
έχει αποφοιτήσει.
In Yaminabe *
crops and happiness of the settlement
are gathered.
Στην Yaminabe
σοδειές και ευτυχίες από τον καταυλισμό
είναι συγκεντρωμένες.
του Gyosetsu Ichige:
Having never played
Hanetsuki, *
the child turned 12.
Μη έχοντας παίξει ποτέ
Hanetsuki,
το παιδί έγινε δώδεκα χρονών.
του Dokuro Kayama:
Immigrants hide
the rising sun flag
in the bottom of their wicker basket.
Μετανάστες κρύβουν
τη σημαία με τον ανατέλλοντα ήλιο
στο βάθος τού ψάθινου καλαθιού τους.
του Harue Meguro:
Faintly remember
cutting working pants,
prepare for winter.
Θυμηθείτε σιγά σιγά
το κόψιμο παντελονιών εργασίας,
προετοιμαστείτε για το χειμώνα.
For permanent residence,
I cannot give up the hope,
burning a ridge.
Για μόνιμη κατοικία,
δεν μπορώ να εγκαταλείψω την ελπίδα,
καίγοντας μια ράχη.
του Nenpuku Sato:
A flash lighting up,
small flashes in every direction
amid a sea of trees.
Μια λάμψη αστράφτει,
μικρές λάμψεις από κάθε κατεύθυνση
εν μέσω μιας θάλασσας δέντρων.
A large spider
roughly fences
around its territory.
Μια μεγάλη αράχνη
βάζει φράκτες χοντρικά
γύρω απ’ την περιοχή της.
Down to the ground,
back to a swig,*
birds mate with each other.
Κάτω στο έδαφος,
πίσω στην κούνια,
πουλιά ζευγαρώνουν μεταξύ τους.
του Keiseki Kimura:
On a bright day,
greatly up-and-down
coffee fields.
Σε μια φωτεινή μέρα
Αδιάκοπο πάνω κάτω
Στα χωράφια καφέ.
Away from the town,
gaze at the moon
in a train.
Από την πόλη μακριά,
ατενίζω τη σελήνη
μέσ’ από ‘να τρένο.
Each student
brings a lump to
the Portuguese language evening class.
Κάθε μαθητής
κουβαλά έναν όγκο
στο απογευματινό μάθημα πορτογαλικής γλώσσας.
του Gyofu Miyauchi:
Saint John vines hang *
down to the earthen wall,
the street becomes narrower.
Κρέμονται οι μπιγκόνιες
μέχρι κάτω στο χωμάτινο τοίχο,
ο δρόμος στένεψε.
του Taki Katsuya:
A radio sounds loudly,
out or pretended to be out,
mango flowers.
Ένα ραδιόφωνο στη διαπασών,
έξω ή υποκρινόμενα πως είναι έξω,
λουλούδια μάνγκο.
του Hatsuo Ishibashi:
Caught in a whirlpool,
an alligator
floating.
Παγιδευμένος σε μια δίνη,
ένας αλιγάτορας
επιπλέων.
του Hitoshi Imade:
The Amazon River
leads to the pepper village*
through its branch.
Ο Ποταμός Αμαζόνιος
οδηγεί σ’ ένα χωριό που βγάζει πιπέρι
μέσ’ απ’ αυτόν τον κλάδο του.
του Sanchin Sakane:
Malaria is prevalent,
the roadside trees are
cut down.
Η ελονοσία κυριαρχεί,
τα δέντρα στην άκρη του δρόμου είναι
κομμένα.
του Hoen Ishikawa:
Spring breezes blow,
step through the gate,
I’m no longer a servant.
Ανοιξιάτικο αεράκι φυσά,
Περνώ από την πύλη,
Δεν είμαι πια υπηρέτης.
Σημειώσεις:
Η Yaminabe είναι είδος σούπας ή στιφάδου φτιαγμένη από διάφορα υλικά, τα οποία φέρνουνε τα μέλη μιας ομάδας χωρίς να λένε στους υπόλοιπους τι φέρανε.
Το Hanetsuki είναι παραδοσιακό γιαπωνέζικο παιχνίδι που μοιάζει με το badminton αλλά χωρίς δίχτυ.
Το swig (καταπίνω μεγάλες γουλιές) δεν μου βγάζει νόημα. Μάλλον θα είναι ορθογραφικό λάθος αντί του swing.
Το Saint John vine είναι φυτό που ανήκει στην οικογένεια των μπιγκόνιων.
Προφανώς δεν εννοεί την πόλη Pepper Village αφενός γιατί θα έγραφε με κεφαλαία τα πρώτα γράμματά της αφετέρου η συγκεκριμένη βρίσκεται στο Τρίνινταντ και Tομπάγκο, νησιωτική χώρα βορειοανατολικά τής Βενεζουέλα.
