30 Δεκεμβρίου 2012

Πέρα βρέχει.




Τα θερμοκήπια
Ανθίσανε
Μετά το 70.
Κηπουροί ειδήμονες
Είπαν
Εξ ανάγκης αστικής.
Λογοτεχνικολόγοι, κριτικοί
Και συνάμα λογιστές
Και συνάμα υβριστές
Των περιχαρακωμένων.
Στο μεταβολισμό τους
Αναπόσπαστων.
 
Πέρα βρέχει…
Για τ’ αγριόχορτα.

Δικαιώματα σίγουρα. Πνευματικά;



«Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου στο σύνολό του ή τμημάτων του με οποιονδήποτε τρόπο, καθώς και η μετάφραση ή διασκευή του ή εκμετάλλευσή του με οποιονδήποτε τρόπο αναπαραγωγής έργου λόγου ή τέχνης, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.2121/1993 και της Διεθνούς Σύμβασης Βέρνης Παρισιού, που κυρώθηκε με το ν.100/1975»
«The copyright of this sound recording is owned by ………. All rights reserved. Unauthorized copying, reproduction, hiring, lending, public performance and broadcasting prohibited».
Αν το βιβλίο ή το δίσκο ή το cd που σας άρεσε και σας το ζήτησε να το ακούσει ή διαβάσει κάποιο συγγενικό ή φιλικό πρόσωπο και του το δανείσατε ή αν σε κάποια συγκέντρωση φίλων, στο χώρος σας, όπου σας ζητήθηκε ή έστω αποφασίσατε να ακούσετε μαζί τους, να μοιραστείτε, κάποια μουσικά κομμάτια χωρίς, τουλάχιστον, να έχετε εξασφαλίσει ότι αυτά τα κομμάτια τα έχουν όλοι τους ήδη νόμιμα προμηθευτεί, με απλά λόγια είστε εγκληματίες. Και είστε εγκληματίες διότι όλα αυτά ακριβώς υπόκεινται στις απαγορεύσεις που προβλέπονται ανωτέρω.
Κάθε φορά λοιπόν που προμηθεύεστε ένα έργο λόγου ή τέχνης το οποίο αναγράφει σε κάποιο σημείο του τους ανωτέρω περιορισμούς ή έστω το γνωστό σήμα © τότε αν θέλετε να μην είστε παράνομοι οφείλετε να διασφαλίσετε ότι κανένας απολύτως τρίτος δεν θα αποκτήσει πρόσβαση στο έργο λόγου ή τέχνης μέσω του συγκεκριμένου αποθηκευτικού μέσου (βιβλίο, δίσκος, cd, dvd κλπ) για την προμήθεια του οποίου εσείς καταβάλατε το αντίτιμο. Ακόμα και αν είναι ο/η σύζυγός σας, ο/η φίλος/ης σας, το ενήλικο παιδί σας κλπ.
Βέβαια ακόμα δεν έχουμε ακούσει για φαινόμενα όπου τα όργανα της τάξης έχουν εισβάλει σε σπίτια όπου γίνονταν πάρτι και απαίτησαν σιωπητήριο ή έλεγξαν ότι τα μουσικά κομμάτια που ακούστηκαν μέχρι τη στιγμή της εφόδου τους στο πιθανό άντρο τέλεσης αξιόποινων πράξεων όλοι οι παριστάμενοι είχαν νόμιμα πληρώσει το δικαίωμα ακρόασης, αλλά… πάντα υπάρχει καιρός να μεριμνήσουν για την πλήρη εφαρμογή του νόμου.
Προς τι όλα αυτά;
Ένας προφανής αντίλογος θα μπορούσε να εστιαστεί στο φαινόμενο της πειρατείας των cd ή dvd ή της οικειοποίησης έργων το λόγου άλλων. Αν το πρόβλημα ήταν αυτό τότε πολύ απλά ο νόμος θα έπρεπε να απαγορεύει την «αντιγραφή και διανομή ή αναπαραγωγή του έργου ή μέρους του έργου με στόχο το οικονομικό κέρδος του αντιγραφέα» και την «οικειοποίηση του έργου ή μέρους του έργου» όπου ο αντιγραφές αντί να αναφέρει ποιου είναι (ή αν θέλουμε να το πούμε με ποιο ποιητικούς όρους: μέσω ποιού συγγραφέα ή καλλιτέχνη δόθηκε στους πολίτες) το απόσπασμα που μεταφέρει και ενσωμάτωσε στο έργο του, αυτός το εμφανίζει ως δικό του έργο.
Για παράδειγμα και μόνο το γεγονός ότι νομικά ως πράξεις είναι το ίδιο ποινικά κολάσιμα:
1. να ενσωματώσει, χωρίς άδεια, ένας συγγραφέας στο έργο του ένα απόσπασμα αναφέροντας την πηγή με
2. να το αντιγράψει μη κάνοντας καμία μνεία στην πηγή και δίνοντας την εντύπωση ότι πρόκειται για δικό του έργο,
μας αποκαλύπτει ότι ο νομοθέτης δεν ενδιαφέρεται να προστατέψει τα πνευματικά «αποκλειστικά» δικαιώματα (τα εισαγωγικά αναπόφευκτα διότι κάθε πνευματικό έργο λόγου ή τέχνης γενικότερα αντανακλά, πέρα από τις εκφραστικές και συνθετικές ικανότητες και την ευφυΐα του καλλιτέχνη, και εκπορεύεται από τη συνολική του εμπειρία άρα έχει να κάνει με το σύνολο του κόσμου του οποίου αποτελεί μέρος), αλλά μόνο τα οικονομικά δικαιώματα αντιμετωπίζοντας το έργο της τέχνης ή του λόγου όπως ένα περιουσιακό στοιχείο στο πλαίσιο της καπιταλιστικής κοινωνίας.
Προς τι λοιπόν όλα αυτά;
«Κατά τον Αντόρνο είναι το έργο τέχνης, δηλαδή το αυθεντικό, το ανώτερο έργο τέχνης, που γίνεται ουσιαστικά το τελευταίο απομεινάρι του Λόγου σ’ έναν εξορθολογισμένο κόσμο. Διότι η τέχνη αντιπροσωπεύει έναν τύπο «λογικής» και «σύνθεσης» ο οποίος διαφέρει έκδηλα από τον καταπιεστικό τύπο λογικής και σύνθεσης που χαρακτηρίζει την «ταυτοποιητική» σκέψη.  Η αισθητική σύνθεση που επιτυγχάνεται με το έργο τέχνης διαφέρει από τη σύνθεση της εννοιακής σκέψης κατά το ότι δεν ασκεί βία στο μερικό, στο απωθημένο, στο διαφορετικό. Αυτός είναι ο λόγος που το έργο τέχνης γίνεται κατά τον Αντόρνο το κύριο μέσον μιας μη πραγματοποιημένης γνώσης και, ταυτόχρονα, το υπόδειγμα για μια μη καταπιεστική ενσωμάτωση των συστατικών στοιχείων σε μια ολότητα[…]» (από το βιβλίο «Λόγος, Ουτοπία και Διαλεκτική του Διαφωτισμού» του Albrecht Wellmer σε μετάφραση Γεράσιμου Λυκιαρδόπουλου, εκδόσεις Έρασμος)
Ακριβώς σε αυτό το απόσπασμα μπορούμε να βρούμε την απάντηση.
Ο καπιταλισμός δεν ενδιαφέρεται για την τέχνη ως τέχνη. Ενδιαφέρεται για το χρήμα και τις αγορές και την τέχνη ως προϊόν, άρα ως μη-τέχνη. Και πάνω από όλα για την κατάργηση του κοινού τόπου και την προώθηση του ιδιωτικού διότι μόνο πάνω στο απανταχού ιδιωτικό και ως εκ τούτου αλλοτριωμένο μπορεί να σταθεί. Ο κοινός τόπος φανερά ή συγκαλυμμένα θα είναι σταθερά υπό δίωξη όπως και η τέχνη που ήταν το τελευταίο προπύργιο που αντανακλούσε έναν μη καπιταλιστικό κόσμο.
Δε μπορώ παρά να σταθώ με σεβασμό στους Σάκη Παπαδημητρίου και Φλώρο Φλωρίδη όταν στο δίσκο LP (όπως και αργότερα στο cd) «Αυτοσχεδιάζοντας στου Μπαράκου», πίσω στα 1980, μεταξύ των άλλων επιτρέπεται αναγράφουν:
«Επιτρέπεται η ανατύπωση, η αντιγραφή, μέρους ή όλου, η αποθήκευση σε αρχείο πληροφοριών, ο δανεισμός, η κλοπή, η μαγνητοφώνηση – ερασιτεχνική κι επαγγελματική – και η πειρατική κασετοποίηση του δίσκου.
Επιτρέπεται η ιδιωτική , η κρυφή ή η δημόσια εκτέλεση όλων ή μεμονωμένων «έργων» ή αποσπασμάτων του δίσκου, ιδίως άνευ ενημερώσεως των «συνθετών» […]
Τέλος, επιτρέπεται η χρήση του γενικών «όπου δει» κατά την προσωπική κρίση των ενδιαφερομένων και άνευ επιφυλάξεως οιωνδήποτε δικαιωμάτων – πνευματικών, ψυχικών, σωματικών, χρησικτησίας ή ευρεσιτεχνίας – των δυο αυτοσχεδιαστών.»
Και να κλείσω με ένα ποίημα… μου(;)

Πνευματικά δικαιώματα.

Πρωτομάστορες
Τέκνα του Αχέροντα
Κουδαρίτικα μιλούν
Οι δρύες στη Δωδώνη
Οι πέτρες, τα νερά, τα χώματα
Στο Βίκο συγχορδίες
Ψηλά στις δρακολίμνες
Να χορεύουνε μπεκιάρι
Στα δύο αντάμα
Ο Αώος καθώς
Στη Γη σεμνά συρτός
Στις πέντε να κατηφορίζει νότες. 

Σφαλίστε τα συμβόλαια
Τα κόμματα μετρήστε.
Εκτός απ’  τα Τζουμέρκα
Ποιος να κατέχει το συρτό;

28 Δεκεμβρίου 2012

Woman is the Nigger of the World [John Lennon]



Woman is the nigger of the world
Yes she is...think about it
Woman is the nigger of the world
Think about it...do something about it

We make her paint her face and dance
If she won’t be slave, we say that she don’t love us
If she’s real, we say she’s trying to be a man
While putting her down we pretend that she is above us

Woman is the nigger of the world...yes she is
If you don’t belive me take a look to the one you’re with
Woman is the slaves of the slaves
Ah yeah...better screem about it

We make her bear and raise our children
And then we leave her flat for being a fat old mother then
We tell her home is the only place she would be
Then we complain that she’s too unworldly to be our friend

Woman is the nigger of the world...yes she is
If you don’t belive me take a look to the one you’re with
Woman is the slaves of the slaves
Yeah (think about it)

We insult her everyday on TV
And wonder why she has no guts or confidence
When she’s young we kill her will to be free
While telling her not to be so smart we put her down for being so dumb

Woman is the nigger of the world...yes she is
If you don’t belive me take a look to the one you’re with
Woman is the slaves of the slaves
Yes she is...if you belive me, you better screem about it.

We make her paint her face and dance
We make her paint her face and dance
We make her paint her face and dance

Ακούστε το εδώ.
------------------

αυτό σκεφτόμουν και το οφθαλμός αντι οφθαλμού...
ας είναι ο "θεός" βαρυποινίτης...

27 Δεκεμβρίου 2012

Ο Χρ. Τουμανιδης συνομιλεί με τον Γ. Πρίμπα στο 24grammataWebTV











Στη συνέντευξη που παραχώρησε ο Χρήστος Τουμανίδης στο Γιώργο Πρίμπα συζητούν για την ποιητική διαδρομή του πρώτου από τη γνωριμία του – τη μαθητεία του, όπως λέει ο ίδιος, δίπλα στον κορυφαίο μας ποιητή Γιάννη Ρίτσο - πίσω στη δεκαετία του 1970, και το πόσο σημαντική στάθηκε στη μετέπειτα ποιητική του διαδρομή μέχρι σήμερα. Με αφορμή αποσπάσματα από το ποιητικό έργο του Χρήστου Τουμανίδη η συζήτηση αγγίζει σύγχρονα θέματα, ερωτήματα που ανέκαθεν απασχολούν τον άνθρωπο και φυσικά γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στην ποίηση χαϊκού, μιας και ο Χρήστος Τουμανίδης, εκτός από εξαίρετος ποιητής / δημιουργός χαϊκού, έχει προσφέρει πολυτιμότατο έργο στη διάδοση και καθιέρωση του στην Ελλάδα. Αυτού του, παγκόσμιου πλέον, είδους επιγραμματικής ποίησης που ξεκίνησε από την Ιαπωνία πριν τέσσερις περίπου αιώνες και σήμερα δεν υπάρχει λαός που να μην έχει αναδείξει ποιητές να έχουνε γράψει ποιήματα «στον τρόπο του χαϊκού».



26 Δεκεμβρίου 2012

"Λόγος, ουτοπία και διαλεκτική του Διαφωτισμού" του Albert Wellmer [μετ. Γεράσιμος Λυκιαρδόπουλος] - IΙ

(κλείνουμε τη παρουσίαση του βιβλίου "Λόγος, ουτοπία και διαλεκτική του Διαφωτισμού" του Albert Wellmer, στα τελευταία δυο κεφάλαια του οποίου ο συγγραφέας επιχειρεί επιτυχημένα να αναδείξει την «επικοινωνιακή ορθολογικότητα» και την «επικοινωνιακή δράση» του Χάμπερμας και από τα οποία δεν μεταφέρονται κάποια αποσπάσματα καθόσον μελλοντικά θα γίνει ειδικότερη αναφορά στον Χάμπερμας, με ένα ακόμα χαρακτηριστικό απόσπασμα)   

[...]
Οι νεομαρξιστές φιλόσοφοι προσπάθησαν να ολοκληρώσουν ορισμένες από τις διορατικές συλλήψεις του Βέμπερ σ' ένα αναθεωρημένο μαρξικό πλαίσιο. Απλουστεύοντας κανείς θα μπορούσε να περιγράφει τη βασική στρατηγική των φιλοσόφων της «σχολής της Φραγκφούρτης» (του Χορκχάϊμερ, του Αντόρνο και ιδιαίτερα του Μαρκούζε) ως έξης: υιοθέτησαν την αρνητική διαλεκτική της προόδου από τον Βέμπερ και, ταυτόχρονα, κριτικάρισαν την αντίληψη του για την τυπική και εργαλειακή ορθολογικότητα ως «κολοβωμένη» αντίληψη ορθολογικότητας η οποία δεν του επέτρεπε να συλλάβει ούτε τη δυνατότητα μιας έλλογης οργάνωσης της κοινωνίας που θα εναρμονιζόταν με μια συγκεκριμένη σύλληψη του Λόγου.
Αυτή η συγκεκριμένη σύλληψη του Λόγου θα περιέκλειε τις ιδέες της ελευθερίας, της δικαιοσύνης, και της ευτυχίας και θα πρόσφερε κατά συνέπεια μια ευνοϊκή οπτική γωνία από την οποία θα ήταν δυνατόν να ασκηθεί στις εξορθολογισμένες κοινωνίες του εικοστού αιώνα η κριτική ότι είναι «παράλογες», ότι με την εσωτερική τους οργάνωση βιάζουν την έννοια της ορθολογικότητας. Αυτός είν’ ένας τρόπος σκέψης που στην πραγματικότητα θα ήταν αδύνατος για τον Βέμπερ. Για τον Βέμπερ, σ' έναν απο-μαγευμένο κόσμο, καμιά λογική δικαιολόγηση προτύπων, αξιών ή μορφών κοινωνικής οργάνωσης δεν ήταν δυνατή ˙ κατά συνέπεια, η ιδέα μιας έλλογης οργάνωσης της κοινωνίας ως συνόλου δεν θα είχε νόημα γι' αυτόν. Οι φιλόσοφοι της Φραγκφούρτης, από την άλλη μεριά, αναγνώριζαν ότι η «κολοβωμένη» αντίληψη της ορθολογικότητας αντιστοιχούσε στην πραγματικότητα των ανεπτυγμένων βιομηχανικών κοινωνιών ˙ κατά την άποψη τους αυτή η αντίληψη ορθολογικότητας δεν ήταν απλώς επαρκής για να περιγράψει την πραγματική πορεία που είχε πάρει η εξέλιξη του εκσυγχρονισμού στην ευρωπαϊκή ιστορία, άλλα εξέφραζε επίσης και την αλλοίωση της συνείδησης και την πραγμοποίηση των κοινωνικών σχέσεων που είχαν επέλθει με την ανάπτυξη του καπιταλισμού. Για τον λόγο αυτό μπόρεσαν επίσης να συμφωνήσουν με τον Βέμπερ — εναντίον του Μαρξ — ότι η εσώτερη λογική της διαδικασίας του κεφαλαιοκρατικού εκσυγχρονισμού δεν οδηγούσε στην εμφάνιση μιας αταξικής κοινωνίας άλλα στην εμφάνιση μάλλον ενός κλειστού συστήματος εργαλειακής και διοικητικής ορθολογικότητας, εδραιωμένου τελικά όχι στην πραγμοποιημένη συνείδηση των ατόμων τα όποια εντάσσονταν ολοένα και περισσότερο στη διαδικασία της κεφαλαιοκρατικής παραγωγής. Κατά τους φιλοσόφους της Φραγκφούρτης η βεμπεριανή αντίληψη της ορθολογικότητας αντιπροσώπευε την αλήθεια σχετικά με τη σύγχρονη κοινωνία, την εσωτερική λογική της ανάπτυξης της και τη βασική της βασική της ιδεολογία. Ωστόσο, ακολουθώντας — εναντίον του Βέμπερ — τη μαρξική προοπτική μιας απελευθερωμένης, έλλογα οργανωμένης αταξικής κοινωνίας, χρειάστηκε να ξανασκεφτούν την ιστορική διαλεκτική της προόδου και της επανάστασης · ή, πιο σωστά, χρειάστηκε να αποσυνδέσουν τη διαλεκτική της προόδου από την προοπτική του επαναστατικού μετασχηματισμού της κοινωνίας. Η διαλεκτική της προόδου γίνεται αρνητική, αποβλέποντας στην καταστροφή μάλλον παρά στην πραγματοποίηση τοδ Λόγου. Συνεπώς η απελευθερωμένη κοινωνία δεν είναι πλέον δυνατόν να θεωρείται ως το φυσικό ή λογικό προϊόν της εκδίπλωσης των αντιφάσεων του καπιταλισμού ˙ η πραγματοποίησή της πρέπει μάλλον να θεωρηθεί ως μια διακοπή στο φαύλο συνεχές της προόδου, ως ένα άλμα από την προϊστορία της καταναγκαστικής προόδου στο βασίλειο της ελευθερίας. Έτσι η ελεύθερη ιστορική πράξη με την οποία η ανθρωπότητα θα απελευθερωνόταν τελικά από την αρνητική διαλεκτική της προόδου θα αποτελούσε μια ριζική επανάσταση.
[...]

24 Δεκεμβρίου 2012

Αθήνα - Χριστούγεννα 2012








Νυχτερινό δρομολόγιο [Κώστας Σφενδουράκης]



Νυχτερινό δρομολόγιο

Μπροστά μου ξεδιπλώνεται σαν μοίρα ή προφητεία
το σκηνικό: Το τρόλεϊ μ΄ ανθρώπους διχασμένους,
γεμάτη ανθρωπομηχανές βουλιάζει η πλατεία,
παγκάκια που υποφέρουνε τους μισοπεθαμένους.

Βλέπω απ' τον καθρέφτη μου τα φώτα σαν θηρία,
τους σκοτεινούς, αμίλητους με το κορμί στην πλάτη.
''Πόσο άραγε από ψυχή μας παίρνει η εφορία;
Ποιός δεν απέκτησε ποτέ το ρόλο του πελάτη;

Που ΄ναι γραμμένο ο άνθρωπος θα πρέπει να ΄ναι δούλος;
Σε ποιού Θεού επίσημο και ιερό κιτάπι;
Που 'ναι γραμμένος άπατρις, φτωχός, ανάξιος μούλος;''...
Έκλεισε κι άλλο μαγαζί με τ' όνομα ''Η αγάπη''.

Πιο παραπέρα στάθηκα για λίγο στο φανάρι,
ψύχος η κλούβα δίπλα μου και οι πεντέξι μπάτσοι.
Πάλι επάνω κοίταξα... δεν είδα το φεγγάρι!
''Πού θα μου πάει;'' σκέφτομαι ''Μια νύχτα θα μου κάτσει''.



23 Δεκεμβρίου 2012

Αλληλεγγύη, όχι Φιλανθρωπία (στις μέρες του μνημονίου και όχι μόνο).

Αναδημοσίευση από 24Γράμματα
 
Ένας πολίτης σήμερα, στις μέρες της δεκαετίας του 10 στην Ελλάδα - τις μέρες της φτωχοποίησης, και ιδίως αν πρόκειται για κάτοικο πόλης, ο οποίος επιβιώνει από την εργασία του, τη μόνη ίσως σημαντική αλλαγή που θα μπορούσε να υποστεί στην οικονομική του κατάσταση τη βλέπει στα μάτια των συμπολιτών του εκείνων, οι οποίοι καρτερικά περιμένουν, όπου διανέμονται, για ένα συσσίτιο. Στα μάτια δηλαδή εκείνων που γυρίζουν όλη τη μέρα και, συνήθως αφού πρώτα ρίξουν μία γρήγορη ματιά γύρω, ψάχνουν στα σκουπίδια για οτιδήποτε μπορεί να τους αποφέρει από λίγα κέρματα, που ίσως καταλήξουν να αντιστοιχηθούν σε μία φραντζόλα ψωμί, μέχρι δυστυχώς υπόλοιπα τροφής. Συμπολίτες μας για τους οποίους πριν λίγα χρόνια θα φάνταζε αδιανόητο κάτι τέτοιο.
Μέρες όπως αυτές των Χριστουγέννων πολλοί συνεισφέρουν λίγο παραπάνω εκφράζοντας την αλληλεγγύη τους προς τα θύματα μιας κρίσης για την οποία δεν ευθύνονται. Και δεν ευθύνονται διότι αυτοί που ευθύνονται φρόντισαν κινούμενοι ακραία αν-αλληλέγγυα και φιλοτόμαρα να μην χρειαστεί ποτέ να τύχουν αλληλεγγύης. Εξαιρούνται κάποιοι "απρόσεκτοι", των οποίων μάλλον η απληστία ήταν τέτοια που το σύστημα που τους επέτρεπε να κατακλέβουν και δεν μπόρεσε να τους καλύψει και τους περιοδεύει ως παράδειγμα της ευνομίας την οποία (δήθεν) ευαγγελίζεται την υλοποίηση, αλλά που συνιστούν μόνο την κορυφή του παγόβουνου. Σύστημα που όμως τους επιτρέπει ακόμα και φυλακισμένοι να διαβιούν λίαν πολυτελώς. Ακόμα κι εκεί τελικά εμείς τους πληρώνουμε. Ίσως η πραγματική τους τιμωρία, που θα απεικόνιζε επακριβώς και το τι προκάλεσαν σε χιλιάδες συνανθρώπους μας, να ήταν: αφού τους γινόταν ολοκληρωτική κατάσχεση της κινητής και της ακίνητης περιουσίας τους, η παροχή ενός παλτού, μιας κουβέρτας και μιας κονσέρβας για την πρώτη νύχτα στο δρόμο.
Επιστρέφοντας στην ανάγκη αλληλεγγύης προς τους συμπολίτες μας, τους ίσους με μας, ας  διευκρινίσουμε ότι με την αλληλεγγύη μας οφείλουμε να τονίζουμε πως δεν πρόκειται για μία πράξη κοινωνικής υποκρισίας, δηλαδή φιλανθρωπίας, αλλά για μία αναγκαστική υποκατάσταση της πολιτείας που θα έπρεπε να είχαμε, δεν έχουμε και εν τέλει διεκδικούμε.
Μιας πολιτείας στην οποία δεν ενταχθήκαμε λόγω κάποιων προγόνων και βαρών που κληρονομήσαμε, αλλά προσερχόμαστε εκούσια ως αυτοτελείς μονάδες, απαλλαγμένοι από παρελθόντα, και καταθέτοντας τη φυσική μας ελευθερία προσμένοντας το όφελος  - το κοινό για όλους - από τη συμβίωση. Αυτό το όφελος σήμερα όχι μόνο έχει μηδενιστεί, αλλά ο πολίτης θύμα του καπιταλισμού βιώνει μία κατάσταση στέρησης πολύ χειρότερη από το να ζούσε εκτός κοινωνίας, ακόμα και απομονωμένος κυνηγός και τροφοσυλλέκτης όπως την εποχή των πρώτων ανθρώπων.
Σε πλήρη αντίθεση με την ταξική φιλανθρωπία, όπου ο λήπτης οφείλει ευχαριστώ και ευγνωμοσύνη στο φιλάνθρωπο (συνήθως η κυρία του κυρίου διακοσμημένη με το ΑΕΠ μίας πόλης) ταξικά ανώτερο από το έλεος του οποίου εξαρτάται, η αλληλεγγύη δεν υπονοεί καμία ταξική διαστρωμάτωση και συνιστά υποχρέωση και δικαίωμα αμφότερων. Υποχρέωση και δικαίωμα μεταξύ ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΙΣΩΝ. Η αλληλεγγύη συνιστά πράξη ευθείας αντιπαράθεσης με το καπιταλιστικό κράτος, το οποίο γεννά τη δυστυχία και την ελεημοσύνη που λειτουργεί ναρκωτικά νομιμοποιώντας την άρχουσα τάξη στη θέση που βρίσκεται, και οι χώροι συγκέντρωσης πρέπει να γίνουν και χώροι δημοκρατικής οργάνωσης και αυτοοργάνωσης μακριά φυσικά από δογματικές υποτέλειες καμένες από την ιστορία. Χώροι διεκδίκησης της πολιτείας εκείνης που θέλουμε και απαιτούμε. Μιας πολιτείας που θα αποφασίζουν οι πολίτες και όχι οι τραπεζίτες, οι βιομήχανοι και οι εφοπλιστές - μέλη φιλανθρωπικών οργανώσεων.

22 Δεκεμβρίου 2012

"Λόγος, ουτοπία και διαλεκτική του Διαφωτισμού" του Albert Wellmer [μετ. Γεράσιμος Λυκιαρδόπουλος] - I


[…]
Ο Βέμπερ όταν περιγράφει τη μετάβαση  στον νεώτερο κόσμο ως μια διαδικασία εξορθολογισμού, και επιπλέον ως μια διαδικασία εξορθολογισμού στην οποία οι κοινωνικές επιστήμες προορίζονται να παίζουν ολοένα και μεγαλύτερο ρόλο, συνεχίζει κατά κάποιον τρόπο την παράδοση των προκατόχων του τού δέκατου ένατου αιώνα. Ωστόσο, μέσα από την ανάλυση του των θεσμικών αντιστοίχων του προοδευτικού εξορθολογισμού – της κεφαλαιοκρατικής οικονομίας, της γραφειοκρατίας, και της επαγγελματοποιημένης εμπειρικής επιστήμης – δείχνει ταυτόχρονα πως ο «εξορθολογισμός» της κοινωνίας δεν περιέχει καμιά ουτοπική αντίληψη, αλλά μοιάζει να οδηγεί ολοένα και περισσότερο σ’ έναν εγκλεισμό του νεώτερου ανθρώπου σε απάνθρωπα συστήματα ενός καινούργιου είδους – σε μία εντεινόμενη «πραγματοποίηση», όπως θα την ονόμαζε αργότερα ο μαθητής του Βέμπερ, ο Λούκατς. Το παράδοξο, κατά το οποίο ο «εξορθολογισμός» σημαίνει ταυτόχρονα και χειραφέτηση και πραγματοποίηση, παραμένει αξεδιάλυτο στη θεωρία του Βέμπερ ˙ είναι ακριβώς το  παράδοξο το οποίο επιχείρησαν αργότερα να ξεδιαλύνουν ο Αντόρνο και ο Χορκχάιμερ διαμέσου της σύλληψης τους μιας «διαλεκτικής του Διαφωτισμού».
Το παράδοξο αυτό, βέβαια, μπόρεσε να προκύψει μόνο και μόνο διότι για τον Βέμπερ η «ορθολογικότητα» και ο «εξορθολογισμός» δεν αποτελούν απλώς αναλυτικές ή περιγραφικές κατηγορίες με τις οποίες αναλύει τις δομές και τη γένεση των νεώτερων κοινωνιών, αλλά διότι έχουν μια μη αναγώγιμη κανονιστική σημασία η οποία τις συνδέει με μια εμφατικότερη και περιεκτικότερη ιδέα του Λόγου – μιαν ιδέα του Λόγου όπως ήταν όταν ήταν ακόμη ζωντανός στη φιλοσοφία του Διαφωτισμού.
[…]
Ότι ο κόσμος, από αντικειμενική άποψη, είναι κενός νοήματος και αξιών, μπορεί να το ισχυριστεί κάποιος για τον οποίο η διαδικασία απο-μάγευσης είναι μια διαδικασία απώλειας ψευδαισθήσεων, δηλαδή μια διαδικασία διαφωτισμού. Αυτή η διαδικασία διαφωτισμού είναι μια διαδικασία εξορθολογισμού με ιδιάζουσα σημασία: διότι 1) ισοδυναμεί, όπως έδειξε ο Χάμπερμας στην πρόσφατη εργασία του Theorie des Kommunikativen Handelns με μια διαφοροποίηση των κατηγοριών της γνώσης και των σφαιρών κύρους – της πραγματολογικής, της κανονιστικής, και της εκφραστικής – οι οποίες στις παραδοσιακές κοινωνίες δεν διαχωρίζονται ακόμη με σαφήνεια μεταξύ τους, και 2) στη βάση αυτής της διαδικασίας διαφοροποίησης φέρνει στο φως της συνείδησης τη σφαίρα της συμβολικά διαμεσολαβημένης ανθρώπινης πράξης ως τη μόνη δυνατή πηγή νοήματος και κύρους, και κατά συνέπεια ως το μόνο δυνατό πλαίσιο αναφοράς για δι-υποκειμενικές αξιώσεις κύρους. Χωρίς εξωτερικές εγγυήσεις σχετικά με το νόημα ή το κύρος της, κάθε πίστη γίνεται μια δυνητική αξίωση κύρους για την οποία καμιά δι-υποκειμενική εξαγορά δεν είναι δυνατή παρεκτός διαμέσου επιχειρημάτων.
Συνεπώς η από-μάγευση του κόσμου είναι η ιστορική διαδικασία διαμέσου της οποίας εμφανίστηκαν οι γνωστικές εκείνες δομές οι οποίες μπόρεσαν να υποβοηθήσουν μιαν ειδικά σύγχρονη σύλληψη της ορθολογικότητας και οι οποίες πρόσφεραν τη βάση για την εμφάνιση της νεώτερης επιστήμης, τον εξορθολογισμό του δικαίου στη βάση μιας αποκοπής της «νομιμότητας» από την «ηθικότητα», και την απελευθέρωση της τέχνης από τα πλαίσια των θρησκευτικών και πρακτικών υποθέσεων. Τώρα, στον βαθμό ακριβώς που είναι θέμα διανοητικής ειλικρίνειας ότι ως σύγχρονα ανθρώπινα όντα πρέπει να αντιμετωπίζουμε τον κόσμο ως απο-μαγευμένο κόσμο, εξακολουθεί να υπάρχει για τον Βέμπερ εσωτερικός δεσμός ανάμεσα στον εξορθολογισμό και τον διαφωτισμό, ή ανάμεσα σε μια τυπική σύλληψη της λογικότητας και στη λογικότητα ως κανονιστική ιδέα, που υποδηλώνει έναν αυθεντικό τρόπο ζωής. Μόνο γι’ αυτό το λόγο μπορούμε να μιλάμε για ένα «παράδοξο» του εξορθολογισμού στη θεωρία του Βέμπερ: Από τη στιγμή που οι γνωστικές δομές μιας από-μεγευμένης συνείδησης θεσμοποιούνται ως εκκοσμικευμένα συστήματα πολιτιστικού λόγου και κοινωνικής αλληλεπίδρασης τίθεται σε κίνηση μια διαδικασία εξορθολογισμού – με ειδικά βεμπεριανή έννοια τώρα – η οποία τείνει να υπονομεύει την κοινωνική βάση για την ύπαρξη αυτόνομων και έλλογων ατόμων. Για τον λόγο αυτό στη θεωρία του σύγχρονου εξορθολογισμού του Βέμπερ εξυπονοείται μια βαθύτατα απαισιόδοξη φιλοσοφία της ιστορίας. Ο εξορθολογισμός του ανθρώπου – δηλαδή, η έλευση του αιώνα της λογικής (που είναι, τελικά, έργο και προορισμός του ανθρώπου) – προκαλεί με μια εσωτερική λογική ιστορικές διαδικασίες οι οποίες τείνουν να αποπροσωποποιήσουν τις κοινωνικές σχέσεις, να συρρικνώσουν τη συμβολική επικοινωνία και να υποβάλλουν την ανθρώπινη ζωή στην απρόσωπη λογική εξορθολογισμένων, ανώνυμων διοικητικών συστημάτων ˙ ιστορικές διαδικασίες, εν ολίγοις, οι οποίες τείνουν να κάνουν την ανθρώπινη ζωή μηχανική, ανελεύθερη και χωρίς νόημα. Δεδομένων των τάσεων αυτών, ο Βέμπερ, όπως είναι γνωστό, δεν θεωρούσε πως η σοσιαλιστική κοινωνία αποτελούσε μια βιώσιμη εναλλακτική λύση απέναντι στις κεφαλαιοκρατικές κοινωνίες των ημερών του. Είχε κάνει την πρόβλεψη ότι ο σοσιαλισμός δεν θα μπορούσε να είναι παρά ο έσχατος θρίαμβος της γραφειοκρατίας – μια πρόβλεψη η οποία, οφείλουμε να πούμε, έχει, επί του παρόντος τουλάχιστον, επιβεβαιωθεί κατά δραστικό μάλλον τρόπο από την ιστορία των σοσιαλιστικών επαναστάσεων στον αιώνα μας.
[…]


Σχόλιο (με αφορμή τις με έντονα γράμματα προτάσεις από το ανωτέρω απόσπασμα από το βιβλίο «Λόγος, ουτοπία και διαλεκτική του Διαφωτισμού» του Albert Wellmer, κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Έρασμος το 1989 σε μετάφραση Γεράσιμου Λυκιαρδόπουλου και ανατυπώθηκε και επανακυκλοφόρησε πρόσφατα):
Ο μεγάλος κοινωνιολόγος/ οικονομολόγος και φιλόσοφος Μαξ Βέμπερ (1864-1920) δεν αντιλαμβάνεται πως ο «εξορθολογισμός» θα μπορούσε να σημαίνει και χειραφέτηση καθόσον την εποχή εκείνη η παντοδυναμία της λογικής τον οδηγούσε σε μία αυτοματοποιημένη κοινωνία με αναπόφευκτη την απαισιόδοξη προοπτική. Η απάντηση δόθηκε λίγα χρόνια μετά  ο θάνατό του από το χώρο των μαθηματικών, όταν – μια πιο εκτεταμένη αναφορά είχε γίνει στο προηγούμενο blog μου – ο Kurt Gödel απέδειξε την αδυναμία της λογικής και συνεπώς του ορθολογισμού πάνω σε ένα σύστημα (το οποίο φυσικά δεν είναι υποχρεωμένο να είναι μαθηματικό σύστημα) να παράσχει απάντηση σε κάθε πρόβλημα, απαιτώντας ουσιαστικά τη διαρκεί εισαγωγή αξιωμάτων. Σε κοινωνικό επίπεδο [σε μια ορθολογικά δομημένη κοινωνία και όχι σε μια όπου ένα πρόσωπο – ο βασιλιάς ή ο τύραννος παλαιότερα – νομοθετεί μόνο του και μόνο για τη συγκεκριμένη περίσταση], αυτό σημαίνει πως ανά πάσα στιγμή οι αποφασίζοντες μπορεί να κληθούν να θεσμίσουν καθόσον για την πρόκληση που αντιμετωπίζουν το υφιστάμενο καθεστώς δεν δύναται να τους προσφέρει απάντηση. Υπό αυτή την έννοια το ζητούμενο είναι αν η θέσμιση γίνεται από το δυνάστη, τους εκπροσώπους ή από όλους. Στην τρίτη περίπτωση, που φαντάζει μεν ουτοπική αλλά θα έπρεπε να είναι ΤΟ αίτημα,  μπορούμε να μιλάμε για χειραφέτηση.  

20 Δεκεμβρίου 2012

Και πάλι μόνοι: Η ηθική μετά τη βεβαιότητα [Zygmunt Bauman] - Εισαγωγή στην ελληνική έκδοση [Κώστας Χατζηκυριάκου]
















(κατωτέρω παρατίθεται η εισαγωγή του Κώστα Χατζηκυριάκου της ελληνικής έκδοσης του βιβλίου "Και πάλι μόνοι: Η ηθική μετά τη βεβαιότητα" του Zygmunt Bauman (εκδόσεις Ερασμος, 1998) το οποίο, όπως και όλα της σειράς "Οι ιδέες", ανατυπώθηκε πρόσφατα)

Στα πρώτα παιδικά μου χρόνια αγοράζαμε γάλα από έναν μακρινό συγγενή της μητέρας μου που έτρεφε λίγες αγελάδες σε ένα κοντινό χωριό της Θεσσαλονίκης. Το γάλα μας το έφερνε σπίτι κάθε πρωί και καθώς το άδειαζε στο κατσαρολάκι της μητέρας μου της διηγούνταν τα νέα διαφόρων συγγενικών και φιλικών οικογενειών και μάθαινε τα δικά μας. Όταν απαγορεύτηκε η πώληση του χύμα γάλατος, ο γαλατάς μας άρχισε να πουλά το γάλα που παρήγαγαν οι αγελάδες του στη συνεταιριστική εταιρεία ΑΓΝΟ και ο ίδιος άρχισε να διανέμει το γάλα της εταιρείας. Οι πρωινές συνομιλίες δεν διακόπηκαν άλλα ελαττώθηκαν, αφού τώρα μπορούσε απλώς να αφήνει το γυάλινο – επιστρεφόμενο - στην αρχή και αργότερα πλαστικό - μιας χρήσεως - μπουκάλι έξω από την πόρτα του διαμερίσματος μας. Κάποτε, και η διανομή αυτή σταμάτησε. Σήμερα πια αγοράζουμε το γάλα από το σούπερ μάρκετ και ανταλλάσσουμε - αν ανταλλάσσουμε - λίγες τυπικές κουβέντες με τις χειρίστριες των ταμειακών μηχανών που αλλάζουν συχνά. Ελάχιστα θα μας εκπλήξει η αντικατάσταση τους από ρομπότ ικανά να χειρίζονται το περιορισμένο λεξιλόγιο που απαιτείται για την απλή οικονομική συναλλαγή που γίνεται στην έξοδο του σούπερ μάρκετ.
Πώς φτάσαμε ως εδώ, στα πρόθυρα της ολικής έκλειψης του προσώπου; Ο Σίγκμουντ Μπάουμαν, ο εβραϊκής καταγωγής καθηγητής της κοινωνιολογίας στο πανεπιστήμιο του Leeds, υποστηρίζει [βλέπε: Ζ. Baumota, «Effacing the Face: On the Social Management of Social Proximity», Theory, Culture and Society, 7 (1990) οσ. 5-38] ότι τούτη η σταδιακή κατάργηση του προσώπου αποτελεί ένα βασικό χαρακτηριστικό των νεώτερων χρόνων, η έλευση των οποίων συνοδεύεται από τη γραφειοκρατική, ορθολογική οργάνωση της κοινωνίας, την αυτονόμηση της οικονομικής δραστηριότητας από την υπόλοιπη ζωή των ανθρώπων και τη μεγάλη ανάπτυξη της τεχνολογίας. Η γραφειοκρατική οργάνωση βασίζεται στην πιστή εκτέλεση κάποιας καθορισμένης διαδικασίας την οποία μπορεί να εμποδίζει η μη ελέγξιμη συναισθηματική ζωή των ανδρών και των γυναικών. Επακόλουθα, η σύγχρονη οργάνωση της κοινωνίας είναι τόσο ορθολογική όσο είναι α-πρόσωπη. Η αυτονομημένη οικονομική δραστηριότητα, πάλι, αποσκοπεί πρωτίστως στην επίτευξη του μεγαλύτερου δυνατού κέρδους, παραμερίζει τις διαπροσωπικές σχέσεις και απαιτεί από τους ανθρώπους πίστη μόνον στους σκοπούς της επιχείρησης. Και η γραφειοκρατική οργάνωση και ο κόσμος των επιχειρήσεων εννοούνται από - και ευνοούν - έναν κοινωνικό χώρο όπου οι άνθρωποι συναντιούνται ως άγνωστοι, δίχως πρόσωπα. Με τη σειρά της, η τεχνολογική ανάπτυξη επιτρέπει την ολοένα και μεγαλύτερη ικανότητα δράσης εξ αποστάσεως και περιορίζει δυναμικά τις περιπτώσεις όπου η άμεση θέαση του προσώπου του άλλου είναι απαραίτητη. Εμπνεόμενος από την ηθική φιλοσοφία του Έμμανουέλ Λεβινάς [βλέπε κυρίως Emmanuel Levinas, Ολότητα και Άπειρο, μετάφραση: Κωστή Παπαγιώργη, Αθήνα, Εξάντας, 1989, σ. 235-280], σύμφωνα με την οποία η ηθική στάση συνίσταται στην άνευ ορίων και όρων ευθύνη για τον άλλον, πηγή και φυσικός αποδέκτης της οποίας είναι το πρόσωπο του άλλου, ο Μπάουμαν βλέπει τον κοινωνικό χώρο που δημιουργείται έτσι ως ριζικά «ανήθικο» [Ακραίο παράδειγμα τέτοιου «ανήθικου χώρου» αποτελεί εκείνος μέσα στον όποιον συντελέστηκε το Ολοκαύτωμα, βλ. σχετικά Ζ. Bau-man, Modernity and the Holocaust, Καίμπριτζ, Polity Press, 1989].
Σταδιακά, ο χώρος αυτός καλύπτει όλους τους τόπους της ανθρώπινης συνεύρεσης. Σε αυτόν οι άνδρες και οι γυναίκες μετατρέπονται σε εύπλαστες «μονάδες» που επιδίδονται ελεύθερα στο κυνήγι των ευκαιριών που παρέχει η σύγχρονη ζωή• στο κυνήγι αυτό, η ταύτιση με ένα επάγγελμα, το ρίζωμα σ' έναν τόπο, ο μακρόχρονος αγαπητικός δεσμός αποτελούν εμπόδια. Οι νομάδες των ύστερων νεώτερων χρόνων απολαμβάνουν την ελευθερία που προσφέρει η ηθική αδιαφορία, αλλά καταργούνται ως ηθικά υποκείμενα: δεν αισθάνονται υπεύθυνοι για τον άλλον και δεν αναμένουν να αισθάνεται και εκείνος υπεύθυνος γι' αυτούς. Οι άνθρωποι ζουν δίπλα-δίπλα, αλλά χωριστά: ιδιώτες, παίκτες σ’ ένα παιχνίδι που δεν γίνεται εμφύλιος πόλεμος μόνον και μόνον επειδή το κράτος φροντίζει να γίνονται σεβαστοί κάποιοι ελάχιστοι κανόνες.
Η ιδιώτευση γίνεται ο κυρίαρχος τρόπος ζωής. Η διαφορετικότητα της μοίρας του καθενός μας δυσκολεύει τη συστράτευση γύρω από κοινούς σκοπούς (Είναι χαρακτηριστικό ότι οι περισσότερες από τις κινήσεις πολιτών που δημιουργούνται στρέφονται απλώς ενάντια σε κάτι και συνήθως εξαφανίζονται μαζί με τα φώτα της τηλεόρασης που καταγράφει τη γένεσή τους ή την επίτευξη του σκοπού τους, που συχνά δεν είναι παρά η εγκατάσταση του σκουπιδότοπου στη διπλανή γειτονιά ή το να «σφυρίξουν τα δρεπάνια στ' άλλο χωράφι» (Σεφέρης).
Σε μια τέτοια κατάσταση γενικευμένης ιδιώτευσης ολοένα πιο αυτονόητη και πειστική γίνεται η αντίληψη ότι οι άνθρωποι μπορούν να είναι ηθικοί μόνον εφόσον βρίσκονται υπό την κυριαρχία του κράτους, μόνον εφόσον υπακούν στους νόμους του που εγγυώνται την «πολιτισμένη» κοινωνική ζωή και κρατούν μακριά το «άλλο» της, τη ζούγκλα ˙ και ότι, αλλιώς, όντας έρμαια των παρορμήσεων τους, των απρόβλεπτων συναισθημάτων τους και των προσωπικών τους συμφερόντων στρέφονται ο ένας ενάντια στον άλλον. Όσο για τη «φωνή της συνείδησης», αυτή δεν είναι παρά ή εσωτερίκευση των επιταγών του νόμου, και βέβαια δεν απορρέει από την εγγενή ευθύνη του ανθρώπου απέναντι στο πρόσωπο του συνανθρώπου του.
Ωστόσο, στο «τέλος» της εποχής που ονομάζουμε μοντέρνα, έκπληκτη η κοινωνία βλέπει ότι οι νόμοι της και το εκπαιδευτικό της σύστημα, οι μηχανισμοί που έχει θεσμοθετήσει για να εξορίσει τον ακοινωνικό άνθρωπο, δεν εμποδίζουν την εμφάνιση της «ζούγκλας» στους δρόμους των πόλεων της. Η συνηθέστερη «συντηρητική» πρόταση για την αντιμετώπιση της κατάστασης αυτής είναι η επιστροφή στην οικογένεια, τη θρησκεία και τα αυστηρότερα μέτρα καταστολής. Αλλά το κλείσιμο στην οικογένεια επιτείνει την ιδιώτευση και η επιστροφή στη θρησκεία, τις περισσότερες φορές, οδηγεί σε παλαιές και νέες αυταρχικές ορθοδοξίες. Κανένας κύκλος δεν μπορεί να περικλείει πια στα όριά του τον μοντέρνο άνθρωπο, «τον υπνοβάτη του απείρου» (Χ. Μπρόχ). Η δε ολοένα και μεγαλύτερη ταύτιση της ηθικής με τη νόμιμη συμπεριφορά επιτρέπει στους κατασταλτικούς κρατικούς μηχανισμούς να παρουσιάζονται ως ή μοναδική ασπίδα απέναντι στην «τηλεγενή» εγκληματικότητα που οι ασφαλισμένες κατά της κλοπής τηλεοράσεις μας προβάλλουν στο εσωτερικό των σπιτιών μας τα όποια προστατεύονται από τα ολοένα και πιο «ευφυή» ασφαλιστικά συστήματα που επινοεί η «ιδιωτική πρωτοβουλία».
Μία πρόταση που βρίσκει απήχηση και στη δεξιά και στην αριστερά είναι η ανασύσταση του πνεύματος της κοινότητας. Ωστόσο, η κοινότητα απαιτεί από τα μέλη της την απόλυτη νομιμοφροσύνη, και η λογική της δεν μπορεί να ξεφύγει από τη λογική του «εμείς και οι άλλοι». Ακόμη και στην υποτιθέμενη «χρυσή εποχή» τους, η οποία γοητεύει τους υποστηριχτές τον κοινοτισμού, οι κοινότητες αναγνώριζαν ως πρόσωπα μόνον τα μέλη τους. Όπως χαρακτηριστικά γράφει ο Μπάουμαν, οι κοινότητες ακόμη και αν δεν διέθεταν αστυνομία, διέθεταν στρατό.
Τι προτείνει ο Μπάουμαν, στους άντρες και στις γυναίκες που εναντιώνονται στις επιλογές του νεοφιλελευθερισμού και αρνούνται να γίνουν συνένοχοι στην πολιτική του που καταδικάζει την πλειονότητα των ανθρώπων στην αθλιότητα; Σε όσους και όσες αμφισβητούν το «ξαναγράψιμο» της κοινωνίας ως μέθοδο δημιουργίας του νέου «ηθικού» ανθρώπου - μέθοδος που πολλές φορές σε αυτόν τον αιώνα οδήγησε ατό «σβήσιμο» εκατομμυρίων σε στρατόπεδα συγκέντρωσης; Σε όσους και όσες στέκονται κριτικά απέναντι στον μοντερνισμό, αλλά δεν διολισθαίνουν στη φαντασίωση της «χαμένης ολότητας»;
Με πλήρη επίγνωση της αβεβαιότητας που ενέχει η πρόταση του, ο Μπάουμαν μας προτείνει να επωμιστούμε ξανά την ευθύνη απέναντι στο πρόσωπο του συνανθρώπου μας. Η ευθύνη αυτή δεν μπορεί παρά να συνεπάγεται την εναντίωση σε κάθε πολιτική, τεχνολογία, θεσμό ή δραστηριότητα που ευνοεί την κατάργηση του προσώπου του άλλου. Και η πολιτική στάση που έτσι προκύπτει δεν μπορεί παρά να αποσκοπεί στην εξάπλωση της άμεσης δημοκρατίας, την αμφισβήτηση των βεβαιοτήτων του εργαλειακού-τεχνοκρατικού λόγου, τον περιορισμό της οικονομικής σφαίρας, τον σεβασμό του πολιτισμού - δηλαδή του τόπου, του χρόνου και του τρόπου - των άλλων. Μια πολιτική στάση που δεν θα δίσταζα να τη χαρακτηρίσω αριστερή.

Νέο Σύνταγμα

















Αναμόρφωση του πολιτικού συστήματος και έξοδος από την κρίση με ένα νέο Σύνταγμα: ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΙΣΛΑΝΔΙΑΣ.
Οι υπογράφοντες το παρόν Έλληνες πολίτες ενωθήκαμε μέσα από την οδύνη και την αγανάκτηση για τον εξευτελισμό της πατρίδας μας, αλλά και από την αγωνία για το μέλλον της δημοκρατίας.
Τις ιστορικές τούτες στιγμές το αίτημα για πραγματική δημοκρατία είναι πρώτη προτεραιότητα και ουσιώδης προϋπόθεση για την αποτελεσματική και προς όφελος του λαού αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης.
Ζητούμε πραγματική δημοκρατία με πυρήνα ένα νέο Σύνταγμα της χώρας.

Το πολιτικό σύστημα της μεταπολίτευσης, αφού πρώτα οδήγησε την χώρα στην χρεοκοπία, τώρα αγωνίζεται να διατηρηθεί στην εξουσία παραδίδοντας το μέλλον της χώρας στους δανειστές της.
Η χρεοκοπία της χώρας δεν είναι ασφαλώς ζήτημα απλώς οικονομικό.
Η κρίση που βιώνουμε σήμερα είναι πρωτίστως πολιτική, διότι η δημοσιονομική κατάρρευση επήλθε ως απότοκος ενός συστήματος χάρη στο οποίο, λίγες οικογένειες, προκειμένου να διατηρήσουν την πολιτική και οικονομική εξουσία, κατασπατάλησαν το δημόσιο χρήμα σε μίζες, διορισμούς, εκμαυλισμό και διαφθορά.
Θεμέλιο του πολιτικού συστήματος κάθε πολιτείας είναι το Σύνταγμα.
Το Σύνταγμα του 1975, με όλες τις αναθεωρήσεις του, εγκαθίδρυσε ένα πολίτευμα «κλειστό», το οποίο φρόντιζε μονάχα για την διατήρηση της εξουσίας των εμπνευστών του και ουδόλως μεριμνούσε για την χρηστή δημοκρατική διακυβέρνηση.

(Απόσπασμα από την Διακήρυξη της "Πρωτοβουλίας για Ριζική Συνταγματική Αλλαγή")
Δείτε περισσότερα και αν θέλετε προωθείστε το και ψηφίστε εδώ.


Σχόλια:
1. (ταξιδεύει στο διαδίκτυο) Προωθήστε το!
2. Το ότι στα ΜΜΕ σήμερα δεν ακούτε απολύτως τίποτα για τα όσα συμβαίνουν στην Ισλανδία μόνο τυχαίο δεν είναι.

19 Δεκεμβρίου 2012

Ρώσικες Χριστουγεννιάτικες Ιστορίες





Όλο το βράδυ έλαμπε η Γιόλκα μες στη σάλα,
Γεμάτη κίτρινα κεριά και από δώρα άλλα,
Που είχε για τ’ αγγόνια της μία γιαγιά στολίσει ˙
Μικρά παιδιά ολόξανθα την είχαν τριγυρίσει…
Κι άκουγες γέλια και χαρές, βοή και παλαμάκια,
Π’ όλο το σπίτι σήκωναν στο πόδι τα παιδάκια ˙
Και η γιαγιά χαρούμενη της τρέλες των κοιτούσε
Και πότε τα αγκάλιαζε και πότε τα φιλούσε.
Είχε η γερόντισσα γένει μικρό παιδί σιμά τους ˙
Της πήρε τα γεράματα για μια στιγμή η χαρά τους…

(από τον πρόλογο - που δυστυχώς υπάρχει μόνο μία σελίδα του - της υπέροχης αυτής συλλογής)

Διαβάστε τη ή κατεβάστε τη εδώ σε μορφή pdf.

17 Δεκεμβρίου 2012

Παγώνα Παρασύρη - Ονειρικές Ακολουθίες



 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Διαβάστε ή κατεβάστε (σε μορφή pdf), ακολουθώνταςτο σύνδεσμο εδώ, το εικοστό έβδομο βιβλίο της σειράς "εν καινώ" των 24Γραμμάτων: την ποιητική συλλογή "Ονειρικές Ακολουθίες" της Παγώνας Παρασύρη.

16 Δεκεμβρίου 2012

Απόσπασμα εγκωμίου [Γιώργος Βέης]


Απόσπασμα εγκωμίου

.κουφάγκαθα, παντού
Σαν αποτυχημένες εκκλήσεις βοήθειας,
Εξόριστοι στις στέπες
Υποσχέσεις αμεροληψίας του θανάτου
Εξόριστοι μετανοιωμένοι κι άδολοι πλέον
Στις ερήμους των σωμάτων
Η μονοτονία της έλλειψης
Οι χάρτες των ελλειμμάτων
Ό, τι κι αν αγγίξουμε όμως θα στάζει
Πόθο.



15 Δεκεμβρίου 2012

Σφαίρα


Εκούσια ταγμένοι
Στους ορισμούς
Που μας πληγώνουν.

Φθαρτές λεπτομέρειες
Στην υπηρεσία των κερμάτων.

Επί του ανάγλυφου
Φαινόμενα:
Εμείς,
Τα της νύχτας, τα της μέρας
της αυγής και της εσπέρας.

Το πρόθεμα ευχή
Το κοινό
Απεμπολήθηκε.

Εκ των ηθών
Στα ηλεκτρομαγνητικά πεδία
Στα ωράρια
Στις πληναντήσεις
Α-σημαινόμενο.

14 Δεκεμβρίου 2012

Αισθηματική Αγωγή [Νίκος Κυριακίδης]



Αισθηματική Αγωγή

Η κυρία αμάρτησε με στυλ.
Το φλερτ της
ισοδύναμο δεκάδων αρπαχτών.
Ο επιχείλιος έρπης της
ωσάν ηπατίτιδα και άλλα βαρέα λοιμώδη.
Η κυρία όμως,
θα θυμάται την αμαρτία τις ημερομηνίες το πρόσωπο,
όταν οι άλλοι θα μετρούν μονάχα ημέρες προ θανάτου.
Εφτάψυχες-
παρά την σεξιστική καταστολή.
Ή μήπως
χάριν αυτής;

13 Δεκεμβρίου 2012

Ένα είν’ το αηδονάκι (αριθμητικό παιδικό)


Ένα είν’ το αηδονάκι (αριθμητικό παιδικό)
Ένα – μωρέ ένα – είν’ το αηδονάκι
το χελιδονάκι
τον Απρίλη(ν) έρχεται
κι όλο το Μάη λαλεί
κι όλον το θεριτή

Είπαμαν το(ι) ένα
ας πούμε και το δύο
Δύο πέρδικες γραμμένες
γραμμένες, πλουμισμένες
ένα είν’ το αηδονάκι
το χελιδονάκι
τον Απρίλη(ν) έρχεται
κι όλο το Μάη λαλεί
στην πόρτα στην αυλή

Είπαμαν το δύο
ας πούμε και το τρία
Τρία πόδια η πυροστιά
δύο πέρδικες γραμμένες
γραμμένες, πλουμισμένες
ένα είν’ το αηδονάκι
το χελιδονάκι
τον Απρίλη(ν) έρχεται
κι όλο το Μάη λαλεί
κι όλον το θεριτή

Είπαμαν το τρία
ας πούμε και το τέσσερα
Τέσσερα βουζιά η γελάδα
τρία πόδια η πυροστιά
δύο πέρδικες γραμμένες
γραμμένες, πλουμισμένες
ένα είν’ το αηδονάκι
το χελιδονάκι
τον Απρίλη(ν) έρχεται
κι όλο το Μάη λαλεί
στην πόρτα στην αυλή

[…]

Είπαμαν το εννιά
ας πούμε και το δέκα
Δέκα το καλό
εννιά μήνες το παιδί
οκτώ πόδια το χταπόδι
εφτά μέρες η βδομάδα
έξ’ αστέρια έχ’ η πούλια
πέντε δάχτυλα η χέρα
τέσσερα βουζιά η γελάδα
τρία πόδια η πυροστιά
δύο πέρδικες γραμμένες
γραμμένες, πλουμισμένες
ένα είν’ το αηδονάκι
το χελιδονάκι
τον Απρίλη(ν) έρχεται
κι όλο το Μάη λαλεί
στην πόρτα στην αυλή.


Από το cd "Τραγούδια και σκοποί από τους Χουλιαράδες της Ηπείρου" του "Κέντρου Μικρασιατικών Σουδών /  Μουσικό Λαογραφικό Αρχείο Μέλπως Μερλιέ".
Τραγουδά ο Γάκης Σόντης (1879-1975) σε ηχογράφηση του 1930.

Ακούστε το εδώ.

Όταν η ανάγκη, η κοινωνική ανάγκη των ανθρώπινων κοινοτήτων που ζούνε ως ένα με τη φύση, γεννά τέχνη δε μπορεί παρά να είναι μόνο αριστούργημα.  

12 Δεκεμβρίου 2012

Φλεβάρης 1848 [Άλκης Αλκαίος]

Φλεβάρης 1848

Μανουέλ Ντουάρντε απ’ το Πράσινο Ακρωτήρι
ίσως ποτέ και να μη δω το πρόσωπό σου
ωστόσο αν κρίνω απ΄ το αιμάτινο γραφτό σου
θα πρέπει να ’ναι γιομάτο από λιοπύρι

Ελμπέρτο Κόμπος Παναμέζε αδελφέ μου
ίσως ποτέ να μην ακούσω τη φωνή σου
ωστόσο ασίγαστη θε να ’ναι σαν τη γη σου
αν κρίνω απ’ τα μηνύματα του ανέμου

Ναϊμ Ασχάμπ απ’ τις όχθες του Ιορδάνη
ίσως ποτέ και να μη σφίξουμε το χέρι
ωστόσο δίπλα μου αγρυπνάει το ίδιο αστέρι
που δίπλα σου αγρυπνάει κι αυτό μου φτάνει

Απόψε σμίξαν τις καρδιές μας σ’ έναν έστω
στιγμιαίο συντονισμό ίδιες ελπίδες
καθώς μας φώτιζαν το δρόμο οι σελίδες
απ΄ το κομμουνιστικό μας μανιφέστο


(αντί για "καλό ταξίδι": το πρώτο του ποίημα που μελοποιήθηκε)

09 Δεκεμβρίου 2012

Στέλιος Μοίρας - Το Παγοποιείο


 
Διαβάστε ή κατεβάστε (σε μορφή pdf), ακολουθώντας το σύνδεσμο εδώ, το εικοστό έκτο βιβλίο της σειράς "εν καινώ" των 24Γραμμάτων: το μυθιστόρημα "Το Παγοποιείο" του Στέλιου Μοίρα.

---------------------------------------------------------------------------






Πριν από ένα αιώνα (ξεκίνησε να γράφεται το 1914 και κυκλοφόρησε ένα χρόνο μετά το θάνατό του, το 1925) ο Κάφκα στο περίφημο έργο του, η Δίκη, αναφέρεται στη δίκη και την καταδίκη του Γιόζεφ Κ. για ένα έγκλημα που δεν διέπραξε ή τουλάχιστον που δεν γνώριζε ότι διέπραξε αναδεικνύοντας τη δύναμη της αυθαιρεσίας της εξουσίας μπροστά στην οποία κάθε αντίσταση φαντάζει περιττή καθώς, όπως ο Γιόζεφ Κ., έτσι και ο κάθε άνθρωπος είναι έρμαιο της εξουσίας, η οποία αφού τον στερήσει από τα δικαιώματά του, σιγά σιγά του μειώνει κάθε διάθεση αντίδρασης οδηγώντας  τον στον αφανισμό.
Σήμερα στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης όλα τα ανωτέρω μπορούν και σίγουρα συμβαίνουν, αλλά με μία σημαντική διαφορά. Κανένας  «Γιόζεφ Κ» δε μπορεί να ισχυριστεί ότι δεν γνώριζε. Ο ιστός της εξουσίας που δυναστεύει τους πολίτες συνίσταται από όλους τους πολίτες οι οποίοι ταυτόχρονα καταδυναστεύουν και καταδυναστεύονται.
Αυτό βεβαίως  δεν υπονοεί κάτι σε «μαζί τα φάγαμε» καθόσον είναι πέρα για πέρα άδικο να εξισώνεται αυτός που θεσμοθέτησε τη λεηλασία και λεηλάτησε με τον άλλο που αν και γνώριζε τελικά και αυτός άρπαζε τα ψίχουλα ή και κάτι παραπάνω που του έριχναν και ανεχόταν. Ανεχόταν όντας «μικροβολεμένος». Το Φρανκεστάιν έκτρωμα που λέγεται ελληνική δημοκρατία των αρχών του 21ου αιώνα το κατασκεύασαν τα κόμματα που κυβέρνησαν τα 40 χρόνια της μεταπολίτευσης με συνοδοιπόρους πολλά  μικρότερα που έδειξαν το ποιόν τους όπου βρήκαν διεξόδους  να εξουσιάσουν, όπως τα πανεπιστήμια, οι δήμοι κλπ.
Όχι βέβαια πως πριν τα πράγματα ήταν καλύτερα. Αρκεί να σκεφτούμε ότι η μισή Ελλάδα ήταν αποκλεισμένη και κυνηγιούνταν για θέματα πολιτικών πεποιθήσεων, αλλά η ουσία είναι πως κανείς από αυτούς που κυβέρνησαν μετά τη μεταπολίτευση – και ιδίως το ΠΑΣΟΚ του 81 [ποιος δε θυμάται την περίφημη δήλωση του Ανδρέα Παπανδρέου πίσω στα 1985 για τον τότε διοικητή του ΟΤΕ, Μαυράκη: «είπαμε να κάνει ένα δώρο στον εαυτό του, αλλά όχι και 500 εκατομμύρια». Μια δήλωση καταλύτης όσων ακολούθησαν και των πρακτικών που υιοθέτησαν όλες ανεξαιρέτως οι μετέπειτα κυβερνήσεις] που είχε κάθε δυνατότητα να το πράξει – δεν προσπάθησε να φτιάξει μία πραγματική δημοκρατία, αλλά δημιούργησαν ένα κράτος που κατέστρεψε την παραγωγικό ιστό της χώρας και στο οποίο μόνο μέσω πελατειακών σχέσεων, τις οποίες η εξουσία και γνώριζε και υπέθαλπε, μπορούσε ο πολίτης  να κινηθεί. Και αυτό δεν αφορά μόνο το δημόσιο ή για την ακρίβεια αφορά όλους σε κάθε σχέση τους με το δημόσιο. Και σε κάθε σχέση παράνομης συναλλαγής συνυπεύθυνοι, ο καθένας στο βαθμό που του αναλογεί, είναι όλοι οι συμμετέχοντες.
«Αυτή η γενιά είναι καρκίνος. Δημιούργησαν τα πάντα για να τα καταλύσουν, να αποδείξουν πως τους ανήκουν καταστρέφοντας τα ως το τέλος. Από πατέρα σε γιο και από γιο σε εγγονό λοιπόν» γράφει σε κάποιο σημείο ο Μοίρας και σε τρεις γραμμές τα λέει όλα. Σήμερα ο Γιόζεφ Κ. που το σύστημα τον οδήγησε στον αφανισμό ήξερε, αλλά κάποια στιγμή αντέδρασε. Όπως ήξερε ο Αποστολόπουλος, του Παγοποιείου, για τα στημένα μεταπτυχιακά, αλλά επέμενε να αποκαλυφτούν και το πλήρωσε με τη ζωή του. Όπως ήξερε η Κλειώ για τις διαπλοκές του συζύγου της, αλλά μόνο όταν πια δεν άντεξε μπροστά της να τους ακούει πώς θα πρέπει να δρομολογηθούν τα πράγματα για να καλυφτεί το σκάνδαλο με πρωταγωνιστή το σύζυγό της και ξέσπασε εισπράττοντας ένα βιασμό μπροστά μάλιστα στα παιδιά της. Το διαζύγιο που ακολούθησε έτσι κι αλλιώς είχε συναισθηματικά προ πολλού επέλθει και δεν ήταν αυτό η τιμωρία της. Φυσικά η αντίδρασή της δε σηματοδότησε τίποτα. Οι εμπλεκόμενοι απλώς έφυγαν ενοχλημένοι δείχνοντας την κατανόηση τους στο σύζυγο της (φυσικά…) ορίζοντας για αλλού τη συνέχεια των διαβουλεύσεων τους.        
Ακριβώς όπως συμβαίνει στη σύγχρονη Ελλάδα. Τελικά τίποτα δεν αλλάζει. Τελικά τίποτα δε θα αλλάζει; 
Ο Μοίρας στο εκπληκτικό του μυθιστόρημα «Το Παγοποιείο» εξαντλεί τους χαρακτήρες των πρωταγωνιστών αποκαλύπτοντας κάθε πτυχή τους και αναδεικνύοντας ιδανικά τα αδιέξοδα τους, στο σμίλευμα των οποίων συμμετείχαν εκούσια, και στο τέλος αφήνει την απαισιοδοξία να πλανάται.