[σε υπόσκαφα διαμορφωμένες σπηλιές στην Ψάθα, 23.06.2021]

Εδώ, είχαμε κάνει αναφορά για τις πάρα πολλές σπηλιές, που υπάρχουνε στις δυτικές παρυφές τού όρους Πατέρας, πολλές από τις οποίες έχουνε διαμορφωθεί υπόσκαφα για να κατοικηθούν. Για το πότε έγιναν οι αρχικές διαμορφώσεις και γιατί [επί τουρκοκρατίας ή παλαιότερα για το φόβο των πειρατών;] δεν έχω βρει προς το παρόν πληροφορίες αλλά όπως θα φανεί έχουνε γίνει και διαμορφώσεις που παραπέμπουνε στα πρόσφατα χρόνια (μάλιστα στην είσοδο τής σπηλιάς, στη 17η εικόνα, η πόρτα είναι σιδερένια και σε άλλες έχουνε τοποθετηθεί τούβλα). Οι ενδεικτικές εικόνες που ακολουθούνε λήφθηκαν από μια περιοχή ακτίνας λίγων δεκάδων μέτρων, στη θέση 38°06'22''N 23°13'42''E (έχει σημειωθεί στο χάρτη από το google maps), και βρίσκονται κατά μήκος μιας χαμηλής μακρόστενης πλαγιάς.

    

Σε γυμνά νερά [Θωμαή Ζορμπάκη]

 

σε γυμνά νερά
του φεγγαριού όνειρα
καθρεφτίζονται

[στον αρχαίο Πύργο τής Ψάθας, 23.06.2021]

Στο παρόν παρουσιάζουμε εικόνες από τον ερειπωμένο αρχαίο Πύργο τής Ψάθας, που βρίσκεται σε ύψωμα, στη θέση 38°06'37''N 23°13'18''E, και δεσπόζει του παραλιακού δρόμου από το Αλεποχώρι.

Προτού τον Πύργο αξίζει να παρουσιάσουμε λίγες εικόνες από την εντυπωσιακή ορθοπλαγιά, στο δυτικό άκρο τού όρους Πατέρας, που βρίσκεται δίπλα σε τμήμα τού παραλιακού δρόμου Κάτω Αλεποχώρι – Ψάθα. Μια ασβεστολιθική, επικίνδυνη λόγω συνεχών πτώσεων βράχων, ορθοπλαγιά η οποία ακουμπά την άμμο λες και ρέει πάνω της, κάτι που συμβαίνει σε χρόνους άπιαστους για τα όριά μας, και θα συμπλέκεται μαζί της σε σημεία απρόσιτα, με το νερό να έχει δημιουργήσει πλήθος σπηλαίων και υπόγειων σηράγγων. Είναι μαγευτικό να ακούς το κύμα όπως σκάει στην ακτή από την πλευρά τής θάλασσας καθώς και ταυτόχρονα από βαθιά τη βάση τού βράχου, στα όρια με το αμμώδες έδαφος, μέσ' από τα σπηλαιώδη ανοίγματα, καθώς βγαίνει ο ήχος του από υπόγειες φυσικές σήραγγες, γεμάτες θαλασσινό νερό, οι οποίες (σήραγγες) περνάνε κάτω από την ακτή και το δρόμο και ποιος ξέρει μέχρι πόσο βάθος θα προχωράνε μες στο υπόγειο σώμα τού βράχου. 

Ο Πύργος είναι αρχαίος ενώ δίπλα του διακρίνονται νεώτερα κτίσματα, από τα οποία έχει ταυτοποιηθεί μια αγροικία ρωμαϊκής εποχής με πίσω της πατητήρι (διακρίνεται στις δύο τελευταίες εικόνες). Στο χώρο υπάρχει και σκαμμένη στο βράχο υπόγεια δεξαμενή νερού (διακρίνεται στις 2η και 3η εικόνα).

Στην πρώτη εικόνα, που λήφθηκε καθώς προσεγγίζαμε το χώρο του αρχαίου Πύργου, διακρίνεται μια σπηλιά υπόσκαφα διαμορφωμένη για κατοικία. Η ευρύτερη περιοχή έχει πάρα πολλές σπηλιές, πολλές υπόσκαφα διαμορφωμένες, και θα επανέλθουμε.

                     

[στις αρχαίες Παγές ή Πηγές, 23.06.2021]

Η αρχαία πόλη των Παγών (σύμφωνα με τη δωρική διάλεκτο) ή Πηγών (σύμφωνα με την ιωνική διάλεκτο) βρισκότανε στο χώρο που σήμερα βρίσκεται το χωριό τού Κάτω Αλεποχωρίου, στο ανατολικό άκρο τού Κορινθιακού κόλπου και τις δυτικές παρυφές τού όρους Πατέρας, κατέχοντας ιδιαίτερη στρατηγική θέση, αν λάβουμε υπόψη ότι στα αρχαία χρόνια από εκεί περνούσε ο κύριος δρόμος που συνέδεε την Πελοπόννησο με την Αττική.

Ερείπια της αρχαίας πόλης, εικόνες από τα οποία ακολουθούν, σώζονται διάσπαρτα μες στο Κάτω Αλεποχώρι, κυρίως δίπλα στην επαρχιακή οδό Μεγάρων – Αλεποχωρίου.

Για κάθε θέση αναφέρονται οι συντεταγμένες της.

38°04'50''N 23°11'44''E: 

 

38°05'00''N 23°11'18''E:

  

38°05'02''N 23°11'17''E:  

38°05'06''N 23°11'16''E:  

38°05'10''N 23°11'15''E:  

ΤΕΤΡΑΠΛΕΥΡΟΣ ΠΥΡΓΟΣ ΤΗΣ ΟΧΥΡΩΣΗΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΠΟΛΗΣ ΤΩΝ ΠΑΓΩΝ

Αρχαίες Παγές

Οι αρχαίες Παγές ή Πηγές υπήρξαν κώμη και λιμάνι των αρχαίων Μεγάρων στον Κορινθιακά Κόλπο. Αναφέρονται από τον ιστορικό Θουκυδίδη για το ρόλο τους κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου. Τον 2ο αι. π.Χ. αυτονομήθηκαν, εντάχθηκαν στην Αχαϊκή Συμπολιτεία και έκοψαν δικό τους νόμισμα. Στη σφαίρα επιρροής των Παγών συμπεριλαμβανόταν το μικρό λιμάνι του Πανόρμου, στον όρμο της Ψάθας, για το οποίο οι Παγές φιλονικούσαν με τη γειτονική πόλη των Αιγοσθένων (Πόρτο Γερμενό). Στην πόλη των Παγών υπήρχε θέατρο και αγορά. Αναφέρονται επίσης ιερά τον Διός, της Αρτέμιδος, της Ίσιδος καθώς και του ήρωα Αιγιαλέα. Ο περιηγητής Παυσανίας, τον 2ο αι. μ.Χ. αναφέρει ότι υπήρχε χάλκινο άγαλμα της Αρτέμιδος Σωτείρας, όμοιο με αυτό που βρισκόταν στα Μέγαρα. Η κατοίκηση της θέσης επιβεβαιώνεται αρχαιολογικά και κατά τους πρώιμούς χριστιανικούς χρόνους. Στα βυζαντινά χρόνια οι Παγές αναφέρονται ως επισκοπική έδρα.

Τα τείχη

Η ακρόπολη της αρχαίας πόλης εντοπίζεται στο ύψωμα, όπου σήμερα βρίσκεται ο ναός της Ζωοδόχου Πηγής. Παραπλεύρως του δρόμου Μεγάρων - Αλεποχωρίου, είναι ορατά τμήματα του αρχαίου τείχους, θεμέλια πύργων και πυλών. Από το βόρειο τείχος της ακρόπολης ξεκινούσαν οχυρωματικά τείχη πού κατέληγαν στη θάλασσα προκειμένου να προστατεύεται το αρχαίο λιμάνι. Μικρό τμήμα του δυτικού οχυρωματικού σκέλους και πύλη έχουν ανασκαφεί στην περιοχή του ρυμοτομημένου οικισμού στο Κάτω Αλεποχώρι (οικόπεδο ΟΤΕ).

Τα αρχαία Νεκροταφεία                         

Εξωτερικά των αρχαίων τειχών έχουν ανασκαφεί τμήματα των νεκροταφείων της αρχαίας πόλης. Οι ταφές χρονολογούνται από τα κλασικά χρόνια (5ος αι. π.Χ.) μέχρι και τους πρώιμους χριστιανικούς χρόνονς (5ος αι. μ.Χ.). Ιδιαίτερα αξιόλογο είναι το νεκροταφείο των ελληνιστικών χρόνων στη θέση Πυργάρι, όπου οι τάφοι ήταν λαξευμένοι στο φυσικό βράχο.

38°05'09''N 23°11'08''E (ο εν λόγω χώρος, που είναι ο μόνος περιφραγμένος, ερευνάται και βρίσκονται η αγορά τής αρχαίας πόλης και το θέατρό της):  

38°05'10''N 23°11'14''E: