Όταν… [Μιχάλης Κατσρός]

Όταν ακούω να μιλάν για τον καιρό

όταν ακούω να μιλάνε για τον πόλεμο

όταν ακούω σήμερα το Αιγαίο να γίνεται ποίηση

να πλημμυρίζει τα σαλόνια

όταν ακούω να υποψιάζονται τις ιδέες μου

να τις ταχτοποιούν σε μια θυρίδα

όταν ακούω σένα να μιλάς

εγώ πάντα σωπαίνω.

Όταν ακούω κάποτε στα βέβαια αυτιά μου

ήχους παράξενους ψίθυρους μακρινούς

όταν ακούω σάλπιγγες και θούρια

λόγους ατέλειωτους ύμνους και κρότους

όταν ακούω να μιλούν για την ελευθερία

για νόμους ευαγγέλια και μια ζωή με τάξη

όταν ακούω να γελούν

όταν ακούω πάλι να μιλούν

εγώ πάντα σωπαίνω.

Μα κάποτε που η κρύα σιωπή θα περιβρέχει τη γη

κάποτε που θα στερέψουν οι άσημες φλυαρίες

κι όλοι τους θα προσμένουνε σίγουρα τη φωνή

θ’ ανοίξω το στόμα μου

θα γεμίσουν οι κήποι με καταρράκτες

στις ίδιες βρώμικες αυλές τα οπλοστάσια

οι νέοι έξαλλοι θ’ ακολουθούν με στίχους χωρίς ύμνους

ούτε υποταγή στην τρομερή εξουσία.

Πάλι σας δίνω όραμα.

Ο Παράξενος [Peyo Yavorov (13.01.1878-29.10.1914) / Пейо Яворов. Πραγματικό όνομα: Peyo Totev Kracholov / Пейо Тотев Крачолов, μετ. Άρης Δικταίος]

O ΠΑΡΑΞΕΝΟΣ

Τον έβλεπα, καμιά φορά, στο ακροθαλάσσι,

που κοίταζε μακριά, καθώς χαμένος, -

τη θάλασσα κοιτούσε, και κοιτούσε

τον ουρανό, μα δίχως σκέψη... Μι’ άλλη

φορά, στην εξοχή, τον είδα πάλι

με γερµένο το μέτωπο, γνοιασµένον.

Κ’ έτσι, κάθε φορά, τον συναντούσα.

Μόνο ο Θεός ξέρει τι γυρεύει εκείνο

το νωθρό, φοβισμένο βλέμμα, εκείνο

το παράξενο και κακό του γέλιο

τι σημαίνει, ζητώντας ν’ αποφύγει

κάθε άνθρωπο. Δεν αγαπά τον κόσμο,

που είναι ένα χάος· και, σαν από καθήκον,

τον μισούν όλοι κι όλοι φεύγουν μπρος του,

κ’ ενώ όλοι τους φυλάγονται απὸ δαύτον,

τρελό ποτέ κανένας δεν τον είπε.

Οι παρειές του βαθούλωσαν, ρυτίδες

αυλάκωσαν βαθιές το μέτωπό του,

που, φανερό ‘ναι, χάραξε μια οδύνη

θανάσιμη. Και πάντα µόνος, - αιώνια

μόνος μέσα στον κόσμο· μόνος μέσα

στο θορυθώδες πλήθος: Ποιος ξέρει, ίσως

το βάρος έρωτα τρελού, ή το βάρος

μίσους κακού, παράλογου, ως τον τάφο

να κουβαλά ο φτωχός σ’ όλη τη ζωή του.

από την "Ανθολογία Βουλγαρικής Ποιήσεως" του Αρη Δικταίου (1971, εκδόσεις Δωδώνη)

If recollecting were forgetting [Emily Dickinson]

Αν η ανάμνηση ήτανε λήθη,

Τότε λησμονώ

Κι αν, αναπολώντας, ξεχνώ

Πώς σχεδόν είχα ξεχάσει.

Κι αν η απώλεια ήταν ευτυχία

Κι αν να θρηνώ ήταν χαρά,

Πόσο είν‘ τα δάκτυλα ευτυχισμένα

Που αυτό αντιληφθήκαν, Σήμερα! (εναλλακτικά: Που αυτό συλλέξαν, Σήμερα!*)

If recollecting were forgetting,

Then I remember not

And if forgetting, recollecting,

How near I had forgot.

And if to miss, were merry,

And to mourn, were gay,

How very blithe the fingers

That gathered this, Today!

33

*Το gather εκτός από συλλέγω, σημαίνει και αντιλαμβάνομαι / καταλαβαίνω. Με βάση την ανάλυση τής Susan Kornfeld:

Emily has again enclosed flowers in a letter to Samuel Bowles. She tells him in this bit of verse that she misses him and is sad. She employs lots of word play, employing opposites to make her point. Except, well, it doesn't quite hang together in parts, at least the way I parse it:

- recollecting = forgetting: since she "remember[s] not" (forgot, in other words), that means she actually remembered. 

- forgetting = remembering: since she almost forgot, that means she actually almost remembered.

Perhaps the point was that she did remember him but, alas, came close to forgetting. 

I suspect this is a private communication that only the two of them would understand. There might have been some banter between them earlier about remembering and forgetting. There is also the insight that both forgetting and remembering imply their opposite. For how can one remember if there weren't a point at which that which was remembered was out of mind? And forgetting--and nearly remembering--also suggest the knowledge that is to be forgotten. 

But those first four lines really only serve to set up the main point which is in the last four. Here there is a clear ironic equation:

- miss = merry

- mourn = gay

If that were truly the case, then the sadness the poet felt in missing the recipient as she picked the flowers would be cheerfulness. 

The rest of the poem is easier; the rhyme and meter are even easier. The heart of this passage is conveyed alliteratively: miss, merry, morn; gay, gathered. The entire poem has a singsong quality that gives it a light-hearted quality. Clearly she believes the flowers will be well received.,

η εναλλακτική επιλογή είναι αυτονόητη, αλλά όταν διαβάζεται, έχοντας άγνοια τής ιστορίας με την οποία συνδέεται το ποίημα, τότε και η απόδοση τού gather ως αντιλαμβάνομαι / καταλαβαίνω βγάζει νόημα. 

[στο ρέμα «Γιώργιζα», στο Ποικίλο όρος, 25.04.2023]

Το ρέμα «Γιώργιζα», το οποίο κατεβαίνει μια βαθιά κακοτράχαλη ρεματιά, στο βορειοανατολικό Ποικίλο και βγαίνει στο τέλος τής οδού Αγ. Νικολάου, στη συνοικία «Νέα Ολυμπία» στην Πετρούπολη, λίγα μέτρα από την αφετηρία των λεωφορειακών γραμμών Γ12 - 701 – 704, το έχουμε ξαναδεί με αφορμή εικόνες από το πιο γνωστό σπήλαιο, στο ρέμα «Γιώργιζα», ονόματι «Στρώμα», δίπλα στο οποίο μάλιστα υπάρχει και αναρριχητικό πεδίο. Να σημειώσουμε πάντως πως το σπήλαιο «Στρώμα», βρίσκεται ψηλά, στη νότια όχθη, στο νοτιότερο από τους δύο βασικούς κλάδους τού ρέματος «Γιώργιζα».

Στο παρόν ακολούθησα μια μικρή διαδρομή κατά μήκος τής κοίτης τού ρέματος «Γιώργιζα» μέχρι του ύψους τεσσάρων μικρών σπηλαίων, εικόνες από τα οποία ακολουθούν. Τα εν λόγω σπήλαια βρίσκονται στις κακοτράχαλες, κατά τόπους απόκρημνες, όχθες τού βορειότερου από τους δύο βασικούς κλάδους τού ρέματος «Γιώργιζα». Το ένα, στη βόρεια και τα τρία, τα μικρότερα και γειτονικά, στη νότια. 

Η διαδρομή έχει σημειωθεί στο χάρτη από τη wikimapia:

-στην πρώτη εικόνα ένα ερειπωμένο ακίνητο – δεν είναι το μόνο – δίπλα στην κοίτη:

-στις επόμενες, το σπήλαιο στη βόρεια όχθη. Η άνοδος γίνεται σε επικλινές και έντονα σαθρό έδαφος, με βαθιά νεροφαγώματα κρυμμένα στο πυκνό χορτάρι:

-στις επόμενες, τα τρία γειτονικά μικρά σπήλαια, στη νότια όχθη. Η σύντομη άνοδος γίνεται σε έντονα επικλινές βραχώδες έδαφος με αρκετά πυκνή χαμηλή βλάστηση πουρναριών και εύοσμων θυμαριών:

-η επόμενη εικόνα από το χαμηλότερο σε υψόμετρο:

-οι επόμενες εικόνες από το μεσαίο ως προς το υψόμετρο και μεγαλύτερο των τριών μικρών σπηλαίων. Για να μπει κάποιος μες σε αυτό θα πρέπει να σκαρφαλώσει έναν κατακόρυφο βράχο, περί τα 2,5 μ. ύψος, με ελάχιστα πατήματα. 

 

[στην Πάρνηθα, 23.04.2023]

Στο παρόν παρουσιάζονται εικόνες από τη διαδρομή, την οποία ακολούθησα το πρωινό τής 23ης Απρίλη 2023, στην Πάρνηθα και η οποία έχει σημειωθεί στο χάρτη από τη wikimapia:

Σημείο εκκίνησης και επιστροφής ήταν ο χώρος στάθμευσης στο Μπάφι.

Ακολουθούν εικόνες:

-από το μονοπάτι, από το Μπάφι μέχρι τον περιβάλλοντα χώρο τού Ι.Ν. Αγ. Πέτρου και της περιοχής  «Μόλα». Η διαδρομή μες στο δάσος και μες στο σύννεφο, κατά τόπους αραιό κατά τόπους πυκνό, σε τοπίο με διάσπαρτες πινελιές χιονιού, ήτανε μαγευτική!:

-στις επόμενες η Βρύση τής «Χαράς», η οποία κατασκευάστηκε από το σύλλογο εκδρομέων «Ο Φυσιολάτρης» προς τιμήν τού Χρήστου Γιαννόπουλου:

-από το χώρο τού Ι.Ν. Αγ. Πέτρου και της πηγής που βρίσκεται εκεί:

-από το μνημείο προς τιμή των ελλήνων πατριωτών που εκτέλεσαν οι ναζί, στη θέση «Γκούρα», την 27.07.1944, από το οποίο πέρασα, επιστρέφοντας μέσω του ασφαλτόδρομου:

Εκεί έκανα δυο μικρές παρακάμψεις προς δύο παρακείμενες, πολύ εύκολα προσβάσιμες κορυφές:

-αρχικά ακολούθησα το δασικό χωματόδρομο που πάει προς την περιοχή «Μακρυχώραφο», η οποία βρίσκεται στην ανατολική Πάρνηθα, δίπλα και βορειοδυτικά τού λόφου «Κατσιμίδι». Φτάνοντας, λίγες εκατοντάδες μέτρα αφότου πήρα τον υπόψη δασικό χωματόδρομο, σε μια περιοχή με λίγα δέντρα, ένα διαβρωμένο ασβεστολιθικό (καρστικό) πεδίο, στράφηκα προς την κορυφή του, στα 1.092 μ.:

-στην επόμενη, που λήφθηκε από την κορυφή στα 1.092 μ., η απέναντι, προς τα δυτικά / ελαφρά νοτιοδυτικά, κορυφή, στα 1.131 μ. (στην οποία ανέβηκα στη συνέχεια):

-κατόπιν, αφού επέστρεψα στο σημείο τού προηγούμενα αναφερθέντος μνημείου, ανέβηκα προς την κορυφή στα 1.131 μ., η οποία είναι πολύ εύκολα προσβάσιμη από δυτικά:

Σημείωση: οι εν λόγω κορυφές και ιδίως αυτή στα 1.092 μ., η ανατολικότερη, δεν έχουνε κάποιο άλλο ύψωμα να εμποδίζει, λόγω τού ύψους του, τη θέα προς τα βορειοανατολικά, οπότε η θέα προς τα εκεί, καιρού επιτρέποντος, θα είναι καλή. Ευελπιστώ με πρώτη ευκαιρία να περάσω. 

Τέλος κλείνω με μια εκπληκτική εικόνα κορμού δέντρου, σε προχωρημένη σήψη, στο οποίο όμως οι ρόζοι από τα κλαδιά αντέχουν!

        

She slept beneath a tree [Emily Dickinson]

Κάτω από ‘να δέντρο κοιμήθηκε–

Ποιος από μένα άλλος θα τη θυμόνταν;

Την Κούνια της άγγιξα βουβά –

Αναγνώρισε το πόδι –

Φόρεσε το κατακόκκινό της ένδυμα

         Και είδε!

She slept beneath a tree –

Remembered but by me.

I touched her Cradle mute –

She recognized the foot –

Put on her carmine suit

          And see!

25

[στην κορυφή τού λόφου Μπελέτσι ή Φελλεύς, 22.04.2023]

25 Γενάρη 2023, όταν είχα ξαναβρεθεί στην κορυφή τού λόφου Μπελέτσι ή Φελλεύς, που δεσπόζει από βόρεια τής Ιπποκράτειου Πολιτείας και μεγάλου μέρους τής βορειοανατολικής αττικής, η πυκνή νέφωση δεν επέτρεπε την υπέροχη θέα προς πουθενά. 

Το πρωινό τής 22ας Απρίλη 2023, όμως, οι συνθήκες επιτρέπανε να απολαύσει κάποιος την υπέροχη πανοραμική θέα, στο λόφο όπου η Περσεφόνη βροντοφωνάζει τη νίκη της στο πρόσφατα (καλοκαίρι 2021) καμένο τοπίο. Ότι στην κορυφή αυτή υπήρχαν, τα αρχαία χρόνια, οχυρωματικά έργα και φρυκτωρία θα το θεωρούσα ως δεδομένο ακόμα και αν δεν το είχα διαβάσει σχετικά.

Μια θέα που εκτείνεται προς τη νοτιοανατολική Βοιωτία (ξεχωρίζει ο ορεινός όγκος τής Ριτσώνας), το δυτικό μέρος τής νότιας Εύβοιας από τη Χαλκίδα και νότια, το νότιο ευβοϊκό κόλπο, τη βορειοανατολική αττική, τη λίμνη Μαραθώνα. Επίσης προς πλήθος ορεινών όγκων μεταξύ των οποίων: τη Μαυρηνόρα Ωρωπού, το Μαυροβούνι Βαρνάβα (σ.σ. το εν λόγω τοπωνύμια εμφανίζονται και αλλού στην αττική, ιδίως το Μαυροβούνι), το Βουνό Μαραθώνα, τη Σκράπα, το Αγριλίκι, το Διονυσοβούνι, την Πεντέλη, τον Υμηττό και φυσικά την Πάρνηθα.