(χωρίς)

Μια γραμμή κάμπιες.
Σαν η κούραση.
Ω! Η αγαπημένη.

28.02.2020

Το ναυάγιο [Παναγής Αντωνόπουλος]

ΤΟ ΝΑΥΑΓΙΟ


Για σένα που δεν έκανες, ταξίδια μακρινά!
’Σένα, που τύχη σ’ έταξε, ρίμες να εξισώσεις
και έμεινε η σκέψη σου, ν’ αγγίζει ξωτικά!
Το κάθε μέρα άρρωστο, πως ίσως το προδώσεις!

Εσένα που η μάνα σου, σ’ έκρυβε στην ποδιά της
και στο σχολειό σε βάζανε, να κάνεις προσευχή 
κατάφερες τυχάρπαστε, να μπεις στα σωθικά της
γραφής που ίσως κέρδισε, μια πρώτη αποδοχή!

Τάλαντο σου στερήσανε, εσένανε οι μούσες!
Μοίρες σε λεηλάτησαν, δειλέ απομιμητή
μα θέριεψαν το δράμα σου, οι μέρες σου απούσες!
Η φήμη που (ε)κέρδισες, παρέμεινε πλαστή!

Γιατί ναυτίλος άχρηστε, δε έγινες ποτέ 
και την ζωή σπατάλησες, για να βρεις την αλήθεια!
Σαν καιροσκόπος έμπειρος, περίμενες σοφέ
δοξάρι άλλου έντεχνο, να φέρει την προμήθεια!

Θα μείνεις πάντα ιδανικός, και οπορτουνιστής
μιας θάλασσας που αιμορραγεί και σαν σε δει ξερνάει!
Της ευκαιρίας πρόδρομος και άξιος ποιητής
όμως για μας της θάλασσας, το χνότο σου βρομάει!

Θα μείνεις πάντα σούργελο του κάθε φουκαρά
μπατίρη που απ´ την δόξα σου, λεφτά κοιτά ν´ αρμέξει!
Κι όσα βιβλία και αν γραφούν, αράδες μυθικές 
πάντα θα υπάρχει ναύκληρος, το ’’ήθος’’ σου να ψέξει!

Θα μείνεις πάντα φάντασμα, ψευδόθαλασσινός
για τους ποιητικούς καιρούς, ωφέλιμο ένα έρμα!
Των καιροσκόπων ένδειξη, Κόλλιας και γραφικός 
χωρίς αντίκρισμα σαφώς, κάλπικο ένα κέρμα!

Τέλος, τρανέ ταξιδευτή, Γένοβα - Μασσαλία
του Γιαννουλάτου πλήρωμα, Port Said - Βενετιά
Τα χρόνια σου σπαταλησες, μέσα στο ’’Ιωνία’’
τα Kuro Siwo και Golf Stream, τα έχεις ακουστά!

Αταβισμός [Jean Rameau, μετ. Ζαχαρίας Λ. Παπαντωνίου]

Πηγή: Ο Νουμάς, τεύχος 204 (1906).


ΑΤΑΒΙΣΜΟΣ

Στον κ. Αντρέα Καρκαβίτσα

Μητέρα γη! Εσείς κόκκινα χωράφια, ωραίο λιβάδι,
δέντρα μεγάλα που ψηλά ανεβαίνετε με ορμή, 
βόδια ξανθά που πίνετε απ’ τους βάλτους προς το βράδυ· 
πεύκα που ολόρθα στέκεστε με τρύπιο το κορμί.

Τους δουλευτάδες είδατε προγόνους μου εδώ πέρα 
που ακούραστοι κι αβόγκητοι δουλεύαν ταπεινά... 
Σκυμμένους πάντα προς τη γη τους φώτιζεν η μέρα, 
τα μέτωπά τους άναβαν σαν πέτρινα βουνά.

Και τώρα που έσβησαν αυτοί ποιόνε θα ιδείτε; Εμένα! 
Εγώ θυμίζω, ο άρρωστος, τους άξιους, τους τρανούς... 
Αδύνατη έχω την καρδιά, τα γόνατα κομμένα 
και μόνο στα χωράφια τους δουλεύει ο Νους μου, ο Νους·

Όμως τ’ αλέτρι που έτριβε στα χέρια τα δικά σας 
αν δε μπορέσω, ώ πρόγονοι, κι εγώ να σύρω εδώ, 
κρατώ την πέννα! Και πατώ στα ίδια βήματά σας.
Ο πατέρας μου όργωνε τη γης — εγώ την τραγουδώ.

(ρουμπαγιάτ)

Πέφτουν της λεύκας τα φύλλα στο βοριά
Περνώντας χορεύουνε στη δημοσιά
Το κρύο προσπερνούνε το παγκάκι
Να βυθιστούνε βαθιά στη ρεματιά.

25.02.2020

Ένα απόσπασμα κειμένου από το "Φιλοσοφία του Ασυνείδητου" του Χαρτμαν σε μετάφραση "Χαραυγή".

ΦΙΛΙΑ ΚΑΙ ΕΡΩΣ

Από τη «Φιλοσοφία του ασυνειδήτου» του Χάρτμαν

Τι διαφορά μεταξύ της φιλίας και του Έρωτος!

Η φιλία είναι γλυκιά φθινοπωρινή βραδιά με μαλακούς χρωματισμούς, ο Έρως είναι μαγευτική ανοιξιάτικη θύελλα. Το ένα είναι οι ξένοιαστοι θεοί του Ολύμπου, το άλλο οι ανήσυχοι Τιτάνες που θέλουν να ρίξουν τον Ουρανό. Το ένα είναι κάτι τι ήσυχο,

βέβαιο για τον εαυτό του, το άλλο λαχταράει και μαραίνεται σε αιώνιον πόνο. Το ένα ξέρει καλά πώς θα τελειώσει μια μέρα, το άλλο ζητάει να εναγκαλισθεί πάντα το ατέλειωτο και στον πόθο και στην χαρά και στον πόνο, πότε μεθάει από χαρά, πότε πεθαίνει από λύπη. Το ένα είναι αγνή και καθαρή αρμονία, το άλλο ο μαγεμένος ήχος τής αιολικής άρπας, κάτι τι που μένει για πάντα άπιαστο, ανέκφραστο, γιατί η συνείδησή μας δεν μπορεί να το χωρέσει ποτέ, είναι ο μυστηριώδης ήχος που αντηχεί από μια μακρινή, μακρινή πατρίδα! Το ένα είναι φωτισμένος ναός, το άλλο αιώνια σκεπασμένο μυστήριο.

Πηγή: Ο Νουμάς, τεύχος 81 (1904).

Κική Δημουλά (06.06.1931 - 22.02.2020) δυο ποιήματα και ένας ορισμός τού ποιήματος

ΠΕΡΑΣΑ

Περπατώ και νυχτώνει.
Αποφασίζω και νυχτώνει.
Όχι, δεν είμαι λυπημένη.

Υπήρξα περίεργη και μελετηρή.
Ξέρω απ’ όλα. Λίγο απ’ όλα.
Τα ονόματα των λουλουδιών όταν μαραίνονται,
πότε πρασινίζουν οι λέξεις και πότε κρυώνουμε.
Πόσο εύκολα γυρίζει η κλειδαριά των αισθημάτων
μ’ ένα οποιοδήποτε κλειδί της λησμονιάς.
Όχι, δεν είμαι λυπημένη.

Πέρασα μέρες με βροχή,
εντάθηκα πίσω απ’ αυτό
το συρματόπλεγμα το υδάτινο
υπομονετικά κι απαρατήρητα,
όπως ο πόνος των δέντρων
όταν το ύστατο φύλλο τους φεύγει
κι όπως ο φόβος των γενναίων.
Όχι, δεν είμαι λυπημένη.

Πέρασα από κήπους, στάθηκα σε συντριβάνια
και είδα πολλά αγαλματίδια να γελούν
σε αθέατα αίτια χαράς.
Και μικρούς ερωτιδείς, καυχησιάρηδες.
Τα τεντωμένα τόξα τους
βγήκανε μισοφέγγαρο σε νύχτες μου και ρέμβασα.
Είδα πολλά και ωραία όνειρα
και είδα να ξεχνιέμαι.
Όχι, δεν είμαι λυπημένη.

Περπάτησα πολύ στα αισθήματα,
τα δικά μου και των άλλων,
κι έμενε πάντα χώρος ανάμεσά τους
να περάσει πλατύς ο χρόνος.
Πέρασα από ταχυδρομεία και ξαναπέρασα.
Έγραψα γράμματα και ξαναέγραψα
και στο θεό της απαντήσεως προσευχήθηκα άκοπα.
Έλαβα κάρτες σύντομες:
εγκάρδιο αποχαιρετιστήριο από την Πάτρα
και κάτι χαιρετίσματα
από τον Πύργο της Πίζας που γέρνει.
Όχι, δεν είμαι λυπημένη που γέρνει η μέρα.

Μίλησα πολύ. Στους ανθρώπους,
στους φανοστάτες, στις φωτογραφίες.
Και πολύ στις αλυσίδες.
Έμαθα να διαβάζω χέρια
και να χάνω χέρια.
Όχι, δεν είμαι λυπημένη.

Ταξίδεψα μάλιστα.
Πήγα κι από δω, πήγα κι από κει...
Παντού έτοιμος να γεράσει ο κόσμος.
Έχασα κι από δω, έχασα κι από κει.
Κι από την προσοχή μου μέσα έχασα
κι από την απροσεξία μου.
Πήγα και στη θάλασσα.
Μου οφειλόταν ένα πλάτος. Πες πως το πήρα.
Φοβήθηκα τη μοναξιά
και φαντάστηκα ανθρώπους.
Τους είδα να πέφτουν
απ’ το χέρι μιας ήσυχης σκόνης,
που διέτρεχε μιαν ηλιαχτίδα
κι άλλους από τον ήχο μιας καμπάνας ελάχιστης.
Και ηχήθηκα σε κωδωνοκρουσίες
ορθόδοξης ερημίας.
Όχι, δεν είμαι λυπημένη.

Έπιασα και φωτιά και σιγοκάηκα.
Και δεν μου ‘λειψε ούτε των φεγγαριών η πείρα.
Η χάση τους πάνω από θάλασσες κι από μάτια,
σκοτεινή με ακόνισε.
Όχι, δεν είμαι λυπημένη.

Όσο μπόρεσα έφερ’ αντίσταση σ’ αυτό το ποτάμι
όταν είχε νερό πολύ, να μη με πάρει,
κι όσο ήταν δυνατόν φαντάστηκα νερό
στα ξεροπόταμα
και παρασύρθηκα.

Όχι, δεν είμαι λυπημένη.
Σε σωστή ώρα νυχτώνει.


----------------------

Μακρύ κουραστικό ταξίδι
το πεπρωμένο
μα το χειρότερο

πας ή έρχεσαι δεν ξέρεις


----------------------

Βαδίζεις σε μιαν έρημο. Ακούς ένα πουλί να κελαηδάει. Όσο κι αν είναι απίθανο να εκκρεμεί ένα πουλί μέσα στην έρημο, ωστόσο εσύ είσαι υποχρεωμένος να του φτιάξεις ένα δέντρο. Αυτό είναι το ποίημα.

Τέσσερα ποιήματα τού Ρώμου Φιλύρα

Πηγή: Ο Νουμάς, τεύχος 161 (1905)
(τα ποιήματα μεταφερθήκανε σύμφωνα με τη νέα γραμματική)


ΣΤΗ ΛΥΣΗ ΤΟΥ ΠΟΘΟΥ

Απ’ τ’ αγκαλιάσματα τα μέλη μου
πόνος κρυφός τα σφιχτοδένει
και τώρα μέσ’ τα στήθια  ο πόθος μου 
σαν πληγωμένος ανασαίνει.

Και φεύγει σα σκιά στην κάμαρα 
θαρρώντας πως θα να ‘βρει ταίρι, 
μα — ωιμέ — στην ερημιά του ονείρου του 
θα σβήσει απλώνοντας το χέρι.


ΞΕΦΑΝΤΩΜΑ

— Έλα να ξεφαντώσουμεν απόψε, ωραία Φρύνη, 
και το τραγούδι ας χύνεται σαν θοος του καταρράχτη,
σαν των πουλιών, που κελαηδούν στου περβολιού το φράχτη·
— στου μεθυσιού μας τ’ όνειρον ο πόνος μας να σβήνει.

Τον τροβαδούρο κάλεσε το γέρο τον αρχαύλη
να μέλψει ερωτικούς ήχους στο πλάνο του σουραύλι 
τον Ήσκιο της ελπίδας μας, παλιόν μας Πόθον κάθε, 
και μάθε συ να τραγουδάς και να ξεχάνεις μάθε.


ΣΤΗΝ ΑΡΕΤΗ

Μες στο κελί, ψυχών αραξοβόλι, 
πάμε να ζούμε ταίρια και αδερφοί, 
της Έννοιας τα σκοινιά να μη μας δένουν 
και μήτε πόθοι ακόλαστοι, κρυφοί.

Πρωτόγονα να ζούμε, εσύ σαν Εύα
κ’ εγώ σαν τον Αδάμ παντοτινά, 
και στην Εδέμ της θείας αδερφοσύνης 
της Μοίρας μας η ανέμη να γυρνά.

Πρωτόλουβοι κι’ αγούρμαστοι από πόθο, 
λαχτάρα να μη νοιώσουμε ποτέ 
κι όσο να μας θερίσει ο μαύρος Χάρος 
δε θα μας ξέρεις, ώ Παραδαρμέ.


ΣΟΝΕΤΟ

Ήρθεν αργή η βροχή μες στη γαλήνη
και σταλάζοντας λέει τα μυστικά της, 
και μέλπει σερενάτες... κι’ αν στην κλίνη 
βρίσκουμαι, χάνουμαι στο δρόσισμά της.

Στο περιβόλι νέους χυμούς, που δίνει 
νερών δεν κλώθει θριάμβους στ’ άπλωμά της 
κι’ αναγαλλιάζει κάθε ανθός, που πίνει 
τώρα στο μοιρολόι τα δάκρυα της.

Και τρέχοντας τα πρώτα διψασμένα 
ορμούν να πιούνε στην πλατιά τη στέρνα 
αμολυτά απ’ τη στρούγκα κι’ αρμεγμένα.

Κ’ οι χαροκόποι, που η βροχή βακχεύει, 
κάτου απ’ τα πεύκα πίνουνε φαλέρνα 
κ’ η πεταλούδα η Σκέψη δε μισεύει.

Στο Βουνό [Μυρτιώτισσα]

Πηγή: Ο Νουμάς, τεύχος 646 (1919)
(το ποίημα μεταφέρθηκε σύμφωνα με τη νέα γραμματική)


ΣΤΟ ΒΟΥΝΟ

Ο Έρωτας μας δε μπορεί να ζήσει εδώ στη χώρα,
στενοχωριέται, λιώνει,
Ω, πάμε από τετράψηλη κορφή να δει τη μπόρα
και να γευτεί το χιόνι.

Να ξανασάνει, να χυθεί στο λεύτερο αγέρα
με τ’ άγρια τα πουλιά,
που ζουν αναγαλλιάζοντας, κι απλώνουν στον αιθέρα
σαν τρόπαια τα φτερά!

Τη μέρα ο Ήλιος πύρινος θ’ αναταράζει μέσα μας
το ναρκωμένο αίμα,
Και δροσερές, με τα νερά θα τρέχουνε κ’ οι σκέψεις μας
σε ολόβαθο ένα ρέμα.

Θ’ αρχίσουμε να νιώθουμε του γέρο-πεύκου τη μιλιά,
του θυμαριού τα μύρα,
Της λεύκας το τρεμούλιασμα, που την αλλάζουν τα πουλιά
βράδυ κι αυγή σε λύρα!

Οι νύχτες θα ‘ναι διάφανες, κι εμείς κοντά στον ουρανό,
θα βλέπουμε τ’ αστέρια
Να ξεκινούν χαρούμενα για το δικό σας το βουνό,
για τα δικά μας χέρια!

Κανένας της Αγάπης μας την ιερότατη ηδονή
κανένας δε θα ξέρει
Μόν’ η καλύβα η ταπεινή, κι απ’ την ελάτινη σκεπή
το που θα πνέει αγέρι.

Στης ευτυχιάς τα κύματα μπασμένοι πρώτη μας φορά
θα τρέμουμε οι δυο μας
Μην ξεπροβάλλει απ’ τους αφρούς κάποια Γοργόνα – συφορά!
και πνίξει τ’ όνειρό μας! …

Μ’ αγάλια αγάλια, η ταραχή του αρρωστημένου μας του νου
θα φύγει από σιμά του
Και θα χαρούμε τη χαρά του αφρόντιστου μικρού παιδιού,
και τ’ αναφτέρνιασμά του.

Ώσπου μια νύχτα, ευλαβικά, και με ξαλάφρεμα καρδιάς,
θα δούμε ν’ ανεβαίνει
Μέσ’ απ’ το σπλάχνο του βουνού, η θεία Γαλήνη προς εμάς,
και μέσα μας να μπαίνει! 

The Absolute Like [Sun Ra]

THE ABDOLUTE LIKE

This their 'life' is a comedy of errors
For it is human-life
That graces the roles that people play
And the play never ends
It never really begins to be
Producers produce
Plays but play and people unknowingly
act their parts
Like willing puppets... absolute upon
a string
Puppet by puppet upon a string.

Η απόδοση που ακολουθεί είναι ελεύθερη και νοηματικά κινείται παράλληλα με το αρχικό, όπως το εισπράττω από το πρωτότυπο, τα οποίο αναπλάστηκε.    

Το Απόλυτο Σαν

Αυτή ‘ναι η «ζωή» τους, μια κωμωδία λαθών
Γιατί ‘ναι ανθρώπινη σε εισαγωγικά ζωή
Τους ρόλους αυτό σκηνοθετεί που οι άνθρωποι παίζουν
Και το παιχνίδι δεν τελειώνει ποτέ
Ποτέ δεν αρχίζουν να ζουν
Παραγωγοί παράγουν
Τα έργα και τα σκηνικά που οι άνθρωποι εν αγνοία τους
στα μέρη τους παίζουν
Όπως της θέλησής του υπάκουες μαριονέτες
στα σχοινιά κρεμασμένες
Μαριονέτα τη μαριονέτα στα σχοινιά κρεμασμένες.


Από την ποιητική του συλλογή: The Immeasurable Equation - institutopalmeiras.pbworks.com.

The Richard Feynman’s love letter to his dead wife

Πηγή: reddit.com.

Πράδο [Χρήστος Ι. Βατούσιος]

ΠΡΑΔΟ

Ο σκύλος μας, ο Πράδο, ήταν από την Ουρουγουάη, από τον τόπο που ζουν τα πουλιά, κι έτσι, στην αρχή, δεν ήταν εύκολο να συνεννοηθούμε μαζί του.

Μας τον έφερε ο πολυταξιδεμένος ο θείος μου ο Μίμης, ως δώρο για τα γενέθλια μου. Έκανε τις απαραίτητες συστάσεις και σε λίγες μέρες ξαναέφυγε κυνηγώντας ή κυνηγημένος από τη μοίρα του, ή καλλίτερα από το όνειρό του όπως έλεγε.

Επόμενο λοιπόν, ήταν να τον αναλάβω εγώ, ως δώρο μου αλλά και ως ο μικρότερος της οικογένειας.

Με τον Πράδο δεν είχαμε ιδιαίτερα προβλήματα. Γρήγορα κατάλαβα πως κάτι σκάμπαζε από Ελληνικά - ήταν τρίτης γενιάς καυχιόταν ο θειός μου – κι έτσι έπεσα με τα μούτρα επάνω του, κάνοντας εντατικά και επίμονα μαθήματα, με σκοπό να ξεθάψω και τα υπόλοιπα στοιχεία της γλώσσας μας.

Αποδείχτηκε λαμπρός μαθητής - όπως το περίμενα. Σε λίγο καιρό, κανένας δε μπορούσε να ξεχωρίσει, αν ήταν αλλοδαπός ή είχε ανακατέψει όλες τις ζωές του με τα χώματά μας.

Με τις ώρες χανότανε στα λιβάδια κι έτρεχε παίζοντας και μιλώντας με τα πουλιά, κι όλοι πίστευαν πως ήταν πια για τα καλά ευτυχισμένος.

Κι ίσως και να 'ταν• πρόσκαιρα όμως, επιφανειακά. Γιατί μόνο εγώ μπορούσα να διακρίνω μέσα στα μάτια του, στο βάθος της καρδιάς του, αυτή την πίκρα που τον κατέτρωγε.

Τον νόστο της πατρίδας, τον πόνο και τον καημό του ξεριζωμού.

Προσπάθησα ειλικρινά, να κάνω την ζωή του όσο μπορούσα πιο τρυφερή, ελπίζοντας με τον καιρό να διώξω την λύπη απ' το βλέμμα του, πράμα που στάθηκε ακατόρθωτο.

Έτσι, εκείνο το παγωμένο πρωινό όταν κατεβήκαμε στο λιμάνι, αμίλητοι, με ραγισμένη την καρδιά μπροστά στο πλοίο του αποχωρισμού, κοιταχτήκαμε στα μάτια και κλάψαμε τόσο βαθιά, που τα δάκρυά μας έγιναν πουλιά και πέταξαν φωνάζοντας, πως πατρίδα είναι η γλώσσα που πονάς και ονειρεύεσαι...

Πηγή: drasivrilissia.gr/themata/parousiash.

(χωρίς)

Αχ το όνειρο!
Στο πάτωμα κομμάτια.
Το φως στις γρίλιες.

13.02.2020

[στον αρχαιολογικό χώρο τού Ιερού των Αιγυπτίων Θεών στην Μπρεξίζα 12.02.2020]

Στο παρόν παρουσιάζουμε εικόνες από το χώρο τού Ιερού των Αιγυπτίων Θεών, που βρίσκεται μες στον αρχαιολογικό χώρο τής Μπρεξίζας, στον οποίο υπάρχουνε και άλλα αρχαία ευρήματα όπως το ρωμαϊκό βαλανείο (λουτρό) κ.α. Ο χώρος βρίσκεται σε παραθαλάσσια ελώδη περιοχή βόρεια τής Νέας Μάκρης και ανατολικά τού όρους Αγριλίκι (το οποίο διακρίνεται στις 1η, 11η, 12η, 13η και 14η φωτογραφίες). 

Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι ο χώρος το βράδυ τής 20ης Ιουνίου 2018, βανδαλίστηκε από αγνώστους, οι οποίοι με προφανή, θρησκευτικού τυφλού φανατισμού, κριτήρια προκαλέσανε καταστροφές στα αγάλματα (ευτυχώς στα αντίγραφά τους γιατί τα πρωτότυπα βρίσκονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Μαραθώνα). Σταδιακά τα αγάλματα αποκαθίστανται.

     

Μαραθώνας, Μικρό Έλος.

Ιερό των Αιγυπτίων θεών

Οι αρχαιότητες στην περιοχή του Μικρού Έλους της Μπρεξίζας είχαν επισημανθεί από παλαιούς περιηγητές, οι οποίοι αναφέρουν την θέση με το όνομα Νησί. Σε σχέδιο του Γάλλου πρόξενου στην Αθήνα L.S. Fauvel αποτυπώθηκαν το 1792 τα αρχαία ερείπια πάνω σε μία νησίδα απομονωμένη από τη στεριά με διώρυγα. Οι ανασκαφές αποκάλυψαν εκτεταμένο συγκρότημα ιερού αφιερωμένου σε Αιγύπτιους θεούς και πολυτελούς λουτρού (βαλανείου), καθώς και μεγάλη ελλειψοειδή δεξαμενή νοτιότερα. Το έργο της ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου συγχρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Γ' Κ.Π.Σ.).

Το συγκρότημα ίδρυσε ο Ηρώδης Αττικός περίπου το 160 μ.Χ. Ο μεγάλος ρήτορας και σοφιστής επέλεξε τον Μαραθώνα για την ίδρυση του ιερού γιατί ήταν ο τόπος καταγωγής και διαμονής του. Πιθανόν το συγκρότημα να βρισκόταν μέσα στα όρια του κτήματος που κατείχε στην περιοχή. Προφανώς πρόκειται για το «ιερό του Κανώπου», όπως το αναφέρει ο Φιλόστρατος (2ος - 3ος αι. μ.Χ.), συγγραφέας της βιογραφίας του Ηρώδη. Φαίνεται ότι για την ίδρυσή του ο Ηρώδης μιμήθηκε τον αυτοκράτορα Αδριανό, ο οποίος είχε ανεγείρει Σαραπείο σε τεχνητή νησίδα στην έπαυλή του στο Tivoli, έξω από τη Ρώμη, αντιγράφοντας το Σαραπείο που βρισκόταν στην πόλη Κάνωπο, στο Δέλτα του Νείλου.

Το ιερό αποτελείται από ένα ορθογώνιο χώρο του κυρίως ιερού στα δυτικά και από ένα μικρότερο της εισόδου στα ανατολικά. Το κυρίως ιερό περικλείει ορθογώνιος περίβολος (60,50x64,60 μ.) με τέσσερις εισόδους, μια στο μέσον κάθε πλευράς. Οι είσοδοι, που μιμούνται αιγυπτιακούς πυλώνες, σχηματίζονται από δύο ορθογώνιους πύργους, ανάμεσα στους οποίους διατηρούνται μαρμάρινες βαθμίδες και το κατώφλι.

Στην εξωτερική και εσωτερική όψη κάθε πυλώνα, το άνοιγμα πλαισιωνόταν από ζεύγος αγαλμάτων σε υπερφυσικό μέγεθος, πάνω σε βάσεις. Το ένα ήταν ανδρικό, στον τύπο των αγαλμάτων των Φαραώ, και το άλλο γυναικείο. Απεικονίζεται η θεά Ίσις σε διάφορους τύπους, π.χ. ως Δήμητρα κρατώντας στάχυα ή ως Αφροδίτη κρατώντας τριαντάφυλλα. Σώζονται τρία ζεύγη αγαλμάτων, που εκτίθενται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Μαραθώνα, καθώς και βάσεις. Αντίγραφα των αγαλμάτων έχουν τοποθετηθεί στις αντίστοιχες βάσεις τους.

Από τους τέσσερις πυλώνες πλακόστρωτες οδοί οδηγούν στο κέντρο του ιερού, το οποίο καταλαμβάνει βαθμιδωτή κατασκευή, πάνω σε ορθογώνιο άνδηρο. Το άνδηρο περιβάλλεται από διάδρομο. Οι πλακόστρωτες οδοί καταλήγουν στην εξωτερική πλευρά του διαδρόμου, σε μία υπερυψωμένη κατασκευή – εξέδρα, όπου ανέβαινε κανείς με μια κλίμακα.

Δεξιά και αριστερά των εξεδρών υπάρχει από ένα δωμάτιο, πιθανώς βοηθητικό του ιερού. Σε δύο από τα δωμάτια βρέθηκε μαρμάρινο άγαλμα Ίσιδας, αιγυπτιάζουσα Σφίγγα, υπερμεγέθεις λύχνοι με ανάγλυφη παράσταση Σάραπι και Ίσιδας καθώς και μαρμάρινα γεράκια που συμβολίζουν τον θεό Ώρο.

Έξω από τον ανατολικό πυλώνα διαμορφώνεται μεγάλος αύλειος χώρος, προσιτός από μνημειώδες πρόπυλο στην ανατολική πλευρά, απέναντι από τον πυλώνα. Η αυλή περιβάλλεται στις τρεις πλευρές από στοά. Στα νότια ανοίγονται βοηθητικοί χώροι.

Το κέντρο της λατρείας φαίνεται ότι ήταν η βαθμιδωτή κατασκευή. Σύμφωνα με επιγραφή, το ιερό ενδέχεται να ήταν αφιερωμένο στο Σάραπι, εξελληνισμένη μορφή του αιγυπτιακού θεού Όσιρι. Κυρίαρχη θέση έχει η Ίσιδα, σύντροφος του Όσιρι, ενώ συλλατρευόταν ο γυιός τους Ώρος. Η λατρεία των αιγυπτιακών θεοτήτων υιοθετείται σταδιακά στον ελληνικό χώρο από τις τελευταίες δεκαετίες του 4ου αι. π.Χ. και κερδίζει συνεχώς έδαφος. Ο χαρακτήρας της Ίσιδας ανταποκρίνεται στις ελληνικές αντιλήψεις και επιτρέπει να ταυτισθεί με ελληνικές θεές.

Τω καιρώ εκείνω ...

[Μπρεξίζα, Ιερό Αιγυπτίων Θεών 12.02.2020 10.23]

Τω καιρώ εκείνω, τα πλάσματα τού ανθρώπινου νου, βαδίζανε στα βουνά, πετούσανε στον αέρα, κολυμπούσανε στη θάλασσα, ρέανε με τη λάβα βαθιά στη Γης. Πλάσματα ήτανε κι αυτά και όχι πλάστες. Σαν τους φυσικούς νόμους. Μαζί γεννηθήκανε με τον κόσμο. Σαν τον χρόνο και το χώρο ήτανε. Δεν προϋπήρχανε γιατί το προϋπάρχω στερείται νοήματος. Κοινά για όλους ήτανε. Η άγνοια τους επέφερε το θάνατο. Όχι όπως σε τιμωρεί ο φονταμενταλιστής. Όπως όταν από την ταράτσα στο δρόμο πέφτεις. Η άγνοιά τους εσένα αφορούσε και όχι φασίστες κριτές. Η δοξασία γοήτευε – πάντα θα γοητεύει τις ανασφάλειες μας – αλλά ήτανε χαμένη μπρος στην κατακτημένη γνώση. Τω καιρώ εκείνω …

Wild Nights - Wild Nights [Emily Dickinson]

Wild Nights – Wild Nights!
Were I with thee
Wild Nights should be
Our luxury!

Futile – the Winds –
To a Heart in port –
Done with the Compass –
Done with the Chart!

Rowing in Eden –
Ah, the Sea!
Might I but moor – Tonight –
In Thee!


Νύχτες Θυελλώδεις – Νύχτες Θυελλώδεις!
Εγώ μαζί σου ήμουν
Οι Θυελλώδεις Νύχτες θα ‘πρεπε
Η ευχαρίστησή μας να ‘τανε!

Μάταια – οι Άνεμοι –
Για μια Καρδιά στο λιμάνι –
Με την Πυξίδα γίνεται –
Με το Χάρτη γίνεται!

Στον Παράδεισο κωπηλατώντας –
Αχ! Η Θάλασσα!
Ν’ αγκυροβολήσω – το Βράδυ απόψε–
Θα μπορούσα σε Σένα!


Πηγή Πρωτότυπου: Emily Dickinson - The Complete Poems - No 249.

[τα κροκαλοπαγή πετρώματα στο λόφο τού Αγ. Δημητρίου στην Αγ. Μαρίνα Αττικής 08-09.02.2020]

Στον ελλαδικό χώρο το 45% περίπου των εδαφών είναι καρστικά πετρώματα. Συμπεριλαμβάνονται οι μεγάλοι και μικρότεροι ορεινοί όγκοι και οροσειρές εκτός όσων βουνών προήλθαν από ηφαιστειακή δράση, που όμως είναι σχετικά πολύ λιγότερα. Τα καρστικά πετρώματα είναι κυρίως ασβεστολιθικά και έχουνε διαβρωθεί από την κυκλοφορία τού νερού. Ο σχηματισμός τους έλαβε χώρα στο βάθος αρχαίων ωκεανών, διήρκησε εκατομμύρια χρόνια και αναδυθήκανε σταδιακά λόγω της τεκτονικής δραστηριότητας στον πλανήτη μας. Η μορφή τους διαρκώς εξελίσσεται από τη δράση τού νερού και την τεκτονική δραστηριότητα. Το πιο ίσως εντυπωσιακό αποτέλεσμα τής διάβρωσης των ασβεστολιθικών πετρωμάτων είναι ο σχηματισμός των σπηλαίων στο εσωτερικό των ασβεστολιθικών ορεινών όγκων και εδαφών εν γένει.

Η διάβρωση οφείλεται στη χημική αντίδραση τού ανθρακικού ασβεστίου [CaCO3], του βασικού δηλαδή υλικού των ασβεστολιθικών πετρωμάτων, με το νερό [H2O] και το διοξείδιο του άνθρακα [CO2] της ατμόσφαιρας, από την οποία παράγεται όξινο ανθρακικό ασβέστιο [Ca(HCO3)2], το οποίο είναι ευδιάλυτο στο νερό και απομακρύνεται μέσω από αυτού:

CaCO3 + H20 + CO2 -> Ca(HCO3)2 

Επειδή ακριβώς τα ασβεστολιθικά πετρώματα σχηματιστήκανε στο βάθος ωκεανών, από τη σταδιακή συσσώρευση νεκρών έμβιων οργανισμών, μες σε αυτά, πολλές φορές, ενσωματώνονται «ακέραια» μεγάλου μεγέθους (της τάξης των μερικών εκατοστών τού μέτρου και άνω) ολόκληρα οστέινα τμήματα αρχαίων θαλάσσιων οργανισμών ως απολιθώματα, τα οποία, όταν τα πετρώματα αυτά διαβρώνονται βγαίνουνε στην επιφάνεια τους. Σε μερικές περιπτώσεις η πυκνότητά τους είναι εντυπωσιακή όπως και η εικόνα τους. Είναι τα λεγόμενα κροκαλοπαγή πετρώματα.

Αυτή ακριβώς την εικόνα θα συναντήσει ο πεζοπόρος στην κορυφογραμμή τού λόφου τού Αγ. Δημητρίου, που βρίσκεται ανατολικά τού οικισμού τής Αγ. Μαρίνας, στο δρόμο από τη Βάρκιζα προς τη Σαρωνίδα.

Ο λόφος τού Αγ. Δημητρίου είναι επιμήκης (μήκους 1.700-1.800 μ., πλάτος 500 μ.), με απόκρημνες νότιες πλαγιές, απέχει 500-600 μ. από την ακτή, έχει μέγιστο ύψος 203 μ. και σχεδόν οριζόντια κορυφογραμμή με μήκος 1.600 μ. και εντυπωσιακή θέα προς το Σαρωνικό κόλπο, τη νοτιοανατολική Αττική, τα μεσόγεια και τον Υμηττό.

Η πρόσβαση στην κορυφογραμμή του γίνεται από τη βόρεια πλευρά του, μέσω ενός δασικού, μη προσβάσιμου σε οχήματα, δρόμου που καταλήγει σε μια τσιμεντένια πλάκα που χρησιμοποιείται από ανεμοπτεριστές.

Από εκεί κινούμενοι προς τα ανατολικά, προς τα άκρα του λόφου, θα συναντήσουμε το ψηλότερο σημείο του με το κολονάκι τής Γεωγραφικής Υπηρεσίας Στρατού (ΓΥΣ).

Επιστρέφοντας και κινούμενοι προς τα δυτικά ...

... θα συναντήσουμε στο δυτικό του άκρο μια αρχαία φρυκτωρία, η οποία ανήκε στο αμυντικό πληροφοριακό σύστημα τής αρχαίας Αθήνας και κατασκευάστηκε από το πλούσιο κροκαλοπαγές βραχώδες υλικό τού λόφου.

Ακολουθούν εικόνες, μια μικρή επιλογή, από τα κροκαλοπαγή πετρώματα που συνιστούνε την κορυφογραμμή τού λόφου τού Αγ. Δημητρίου.

Οι φωτογραφίες των 08 και 09.02.2020.

[στην αρχαία Φρυκτωρία στο λόφο Α. Δημήτριος στην Αγ. Μαρίνα Αττικής 08-09.02.2020]

Στο παρόν παρουσιάζουμε εικόνες από μια αρχαία Φρυκτωρία, η οποία βρίσκεται στο δυτικό άκρο τής κορυφογραμμής τού λόφου Αγ. Δημήτριος, ο οποίος βρίσκεται ανατολικά τού οικισμού τής Αγ. Μαρίνας Αττικής. Η υπόψη φρυκτωρία ανήκε στο αμυντικό πληροφοριακό σύστημα τής αρχαίας Αθήνας και κατασκευάστηκε από το πλούσιο κροκαλοπαγές βραχώδες υλικό τού λόφου. Ο λόφος τού Αγ. Δημητρίου είναι επιμήκης (μήκος: 1.700-1.800 μ. και πλάτος: 500 μ.), με απόκρημνες νότιες πλαγιές, απέχει 500-600 μ. από την ακτή, έχει μέγιστο ύψος 203 μ. και σχεδόν οριζόντια κορυφογραμμή με μήκος 1.600 μ. και εντυπωσιακή θέα προς το Σαρωνικό κόλπο, τη νοτιοανατολική Αττική, τα μεσόγεια και τον Υμηττό. Ιδιαίτερα εξ αιτίας του πλούσιου κροκαλοπαγούς υλικού που καλύπτει όλη την επιφάνεια τής κορυφογραμμής θα επανέλθουμε.